چه موجودی عامل مرگ مرموز ده‌ها فیل در آفریقا بود؟
چند سال پیش ده‌ها فیل به شکل مرموزی در زیمباوه مردند. حالا بعد از گذشت سال‌ها به نظر می‌رسد دانشمندان دلیل این اتفاق را فهمیده‌اند.
طی چندین ماه از سال 2020 به بعد، تعداد 35 لاشه فیل آفریقایی در ناحیه محافظت‌شده کاوانگو-زامبزی که پنج کشور را در برمی‌گیرد و خاستگاه بزرگ‌ترین جمعیت فیل‌های آفریقایی است، کشف شد.
حیرت‌انگیز بود که در لاشه‌ها هیچ نشانی از زخم و آسیب بیرونی وجود نداشت، پوست آن‌ها گزیده نشده بود و خرطوم‌شان دست‌نخورده و سالم بود، بنابراین دلیل مرگ آن‌ها شکارچیان نبودند.
افزون بر این، بدن فیل‌ها در شرایط «خوب» بود، به این معنا که آن‌ها دچار گرسنگی یا کم‌آبی هم نشده بودند. محققان که از مرگ فیل‌ها در حیرت بودند تصمیم گرفتند درباره دلیل مرگ آن‌ها تحقیق کنند. فیل‌های آفریقایی با جمعیت جهانی رو به کاهش چند صد هزاری به شدت در معرض خطر انقراض هستند و درک خطراتی که این فیل‌ها با آن‌ها مواجه هستند بسیار در محافظت از آن‌ها اهمیت دارد.
محققان با استفاده از نمونه‌های بافت جمع‌آوری‌شده از ۱۵ لاشه، انواعی از آزمایشات را انجام دادند، از جمله تجزیه و تحلیل سم‌شناسی. آزمایشات نشان داد که شش فیل از مسمویت خونی ناشی از «بیسگارد تاکسون ۴۵» مردند؛ نوعی باکتری که شناخت زیادی از آن نداریم. اگر تاخیر چندماهه‌ی آزمایشات مانع نبود، ممکن بود این باکتری در فیل‌های بیشتری شناسایی میشد.
منشا این باکتری نامعلوم است، اما پیش از این در انسان‌هایی یافت شده است که شیر و ببر، همینطور طوطی‌های دربند و یک سنجاب راه‌راه آن‌ها را گاز گرفته بودند. لورا روزِن، یکی از نویسندگان این تحقیق گفته است: «ما نظریه‌ای درباره منشا این باکتری نداریم. خویشاوند آن پاستورلا مالتوسیدا به عنوان بخشی از باکتری‌های ساکن در بسیاری از گونه‌ها عادی است، بنابراین شاید به طور عادی در برخی از حیوانات اینجا وجود داشته باشد.»
اینکه این باکتری چگونه توانسته این فیل‌ها را آلوده کند نامشخص است، اما فرضیه‌های متعددی در این خصوص مطرح شده است.
«انتقال درون‌گونه‌ای از طریق استنشاق یا بلع محتمل است، به ویژه با در نظر گرفتن رفتارهای بسیار اجتماعی فیل‌ها که شامل تماس خرطوم‌ها و گذاشتن خرطوم در دهان یکدیگر می‌شود.» این موضوع، احتمالاً گسترش باکتری را هموار کرده است.
به گفته محققان: «برای درک همه‌گیرشناسی بیسگارد تاکسون در فیل‌ها و اینکه آیا حامل‌های نهفته یا گونه‌های دیگر در حفظ این ارگانیسم نقش دارند، تحقیقات بیشتری باید انجام شود.»
هم اکنون این باکتری به فهرست رو به رشد «خطرات مرتبط با بیماری» که حفاظت از فیل‌ها را تهدید میکند، اضافه شده است.
شکار شدن و از دست دادن زیستگاه که بیشتر به دلیل هموار کردن تولیدات کشاورزی انجام می‌شود، تهدیدهای جدی علیه محافظت گونه‌ها به حساب می‌آیند.
