شیمشک کیست و آیا ارزش لیر بالا می رود؟

عصر ترکیه – محمد شیمشک، وزیر دارایی اسبق ترکیه، دوباره سکاندار اقتصاد این کشور شد.

او در سال 1967 در روستای آریکا در ناحیه گرچوش باتمن به عنوان کوچکترین فرزند یک خانواده هشت فرزندی به دنیا آمد و بعدها در بیوگرافی خود در وب سایتش نوشت: “در شرایط سخت بزرگ شدم”.

شیمشک پس از اتمام دبیرستان در گرچوش، موفق شد به دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آنکارا وارد شود. سپس با بورسیه دولتی فوق لیسانس مالی و اقتصاد را در دانشگاه اکستر انگلستان به پایان رساند.

او پس از بازگشت از لندن در Etibank که در سال 2001 منحل شد مشغول به کار شد، اما پس از مدتی به واسطه یک آگهی استخدامی از سفارت آمریکا که به گفته خودش در روزنامه دیده بود، به عنوان “اقتصاددان ارشد” در بخش سفارت آمریکا در آنکارا که اقتصاد ترکیه را تجزیه و تحلیل می کند شروع به کار کرد.

شیمشک پس از چهار سال کار در سفارت آمریکا، در سال 1997 اجازه اقامت در ایالات متحده را گرفت و در بخش تجزیه و تحلیل سهام دفتر UBS شرکت خدمات مالی و بانکداری سوئیسی در نیویورک مشغول به کار شد.

بعد از آن به مدت 2 سال در بورس Deutsche-Bender کار کرد و سپس در واحدی از بانک آمریکایی سرمایه‌گذاری مریل لینچ که کار «تحلیل کلان» کشورهای منطقه مدیترانه را انجام می داد، شروع به کار کرد.
او همچنین یک بار در سال 2006 نامزد ریاست بانک مرکزی ترکیه شد اما این انتصاب انجام نشد و durmus Yilmaz (دورموش ییلماز) به این پست رسید و تا سال 2011 در آن باقی ماند.

با انتخابات 2007، مهمت شیمشک وارد مجلس ملی کبیر ترکیه شد. شیمشک که نماینده شهر غازیانتپ بود در همان سال وزیر اقتصاد ش. او که بین سال های 2015 تا 2018 معاون نخست وزیر بود، نتوانست جایی در اولین کابینه نظام ریاست جمهوری در سال 2018 پیدا کند و پیام خداحافظی خود را در حساب توییتر خود به اشتراک گذاشت و گفت: «از سال 2007 که پا به عرصه سیاست گذاشتم، سعی کردم میراث خوبی از خود به جای بگذارم. ما شبانه روز برای کشور و ملت خود زحمت کشیده ایم، در آرامش هستم که آن را با افتخار به دست دوستانم می سپارم، خداحافظ…».

مهمت شیمشک در 11 سال فعالیت سیاسی خود درگیر جنجال های زیادی بوده است.
رجب طیب اردوغان، نخست وزیر وقت، مهمت شیمشک را با جمله « پدر پول اینجاست ، بگذارید به شما خدمت کند، بگذارید کار کند» به جمعیت حاضر در راهپیمایی باتمان معرفی کرد.

ترکیدن حباب مسکن در ایالات متحده آمریکا در سال 2008 و سقوط بخش قابل توجهی از بزرگترین بانک های آن دوره ، ترکیه و کل جهان را به یک بحران اقتصادی کشاند. بر اساس داده های مرکز آمار ترکیه ، مهمت شیمشک افزایش 838 هزار نفری بیکاری بین نوامبر تا دسامبر 2008 تا ژانویه 2009 را به “زنان” نسبت داد. شیمشک گفت: “آیا می دانید چرا نرخ بیکاری در حال افزایش است؟ زیرا مردم در مواقع بحران بیشتر به دنبال شغل می گردند. به ویژه در میان زنان.”

جدال دیگری که نام مهمت شیمشک را در افکار عمومی مطرح کرد ، بیانیه «پول کلوچه» بود. شیمشک دربرابر اپوزوسیون که هزینه‌های وسایل نقلیه در نهادهای دولتی را دستاویز خود قرار داده بودند اینکونه واکنش نشان داد که این در برابر هزینه‌های دولت حتی پول یک کلوچه هم نیست!

در جریان انتخابات 7 ژوئن 2015، بحث حداقل دستمزد بین کمال کلیچداراوغلو، رئیس CHP و مهمت شیمشک در جریان بود. شیمشک از سخن کلیچداراوغلو برای افزایش حداقل دستمزد به 1500 لیر انتقاد کرد و گفت: این ظلم به کارگر است و کلیچدار اوغلو به شیمشک پاسخ داد: وزیر دارایی می گوید آزار و اذیت کارگر، زیرا حداقل دستمزد به 1500 افزایش می یابد. وقتی ماهی 15 هزار می گیری، ظلم نیست، اما وقتی به کارگر می دهی، ظلم است؟»

از سپتامبر 2021، اقتصاد ترکیه توسط سیستمی تحت عنوان “مدل اقتصاد ترکیه” بر اساس “بهره پایین”، “نرخ ارز رقابتی” و “رشد اعتبار” اداره می شود؛ با این حال انتظار می رود مهمت شیمشک با اتخاذ سیاست های اقتصادی ارتدکس که در آن نرخ بهره به عنوان ابزاری برای کنترل تورم و ارزش برابری ارز استفاده می شود، اقتصاد ترکیه را به مسیر پیشین بازگرداند.

این درحالی است که بلومبرگ گزارش داده شیمشک، وزیر خزانه داری و دارایی با اختیار کامل سکاندار اقتصاد ترکیه شده است.

یک منبع گفته که شیمشک می‌خواهد به تدریج نرخ بهره را از 8.5 درصد فعلی به 25 درصد در مدت 18 ماه افزایش دهد.
اگر این اتفاق رخ دهد، می توان انتظار داشت ارزش لیر در برابر سایر ارزها تقویت شود.

حال سوال اینجاست که آیا بازار ها به سیاستهای او در بازگشت به اقتصاد ارتدکس اعتماد خواهند کرد؟ آیا او می‌تواند رئیس جمهور اردوغان را در مورد افزایش نرخ بهره متقاعد کند و فرمان اقتصاد کشور را که در سال های اخیر در اختیار اردوغان بود، به دست گیرد؟ و اساسا تا چه حد می‌توان به ثبات روابط متقابل او با رییس جمهور اطمینان داشت؟ و آیا شیمشک می تواند 1.5 سال سخت اخیر را از حافظه اقتصاد پاک کرده و صفحه کاملاً جدیدی باز کند؟

هرچه هست، به نظر می‌رسد اردوغان سیگنالهای انتخابات اخیر ریاست جمهوری را دریافت کرده و به این نتیجه رسیده که ادامه وضعیت فعلی ممکن نیست و انتخاب شیمشک می‌تواند یکی از نشانه های اراده به تغییرات بنیادین در اقتصاد ترکیه و بازگشت به روال قبلی باشد.

*درباره رئیس سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه که وزیر خارجه شد: هاکان فیدان کیست؟

*تنها خانم کابینه اردوغان: زنی که 14 سال پیش مورد توجه رسانه های ایران قرار گرفته بود (عکس)