تاریخچه شکل گیری زیارت و پیاده روی اربعین

پیاده‌روی اربعین از نقاط مختلف عراق به‌طرف کربلا و با هدف زیارت اربعین انجام می‌شود. بیشتر زائران، از مسیر نجف به کربلا می‌روند. در طول مسیرهای راهپیمایی، جایگاه‌هایی برای پذیرایی از زائران وجود دارد که موکب خوانده می‌شود.

بزرگ‌ترین پیاده‌روی مذهبی و گردهمایی عمومی سالانه مذهبی در جهان

به گزارش الف، پیاده‌روی اربعین آیین و گردهمایی دینی است که از سوی مسلمانان شیعه و به‌صورت پیاده‌روی از مسیرهای منتهی به کربلا برای زیارت و جمع شدن همه آنها در چهلمین روز شهادت امام حسین(ع) انجام می‌شود. این مراسم یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات مسالمت‌آمیز جهان خوانده شده و از سال ۲۰۱۴ به بزرگ‌ترین پیاده‌روی (پیمایش) مذهبی و گردهمایی عمومی سالانه مذهبی در جهان تبدیل شده است. بنابر گزارش‌ها، علاوه بر شیعیان، گروه‌هایی از اهل‌سنت، مسیحیان، ایزدیان و دیگر مذاهب نیز در پیاده‌روی اربعین حضور می‌یابند.

اولین کسی که پیاده روی اربعین رفت

در منابع تاریخی اینطور آمده است که اولین پیاده‌روی اربعین به طور سنتی به جابربن عبداللّه انصاری، از یاران پیامبر محمد، نسبت داده می‌شود که ۴۰ روز پس از واقعه کربلا و شهادت امام حسین، به زیارت حرم ایشان در کربلا رفت. این زیارت، مبدا پیاده‌روی اربعین محسوب می‌شود.

پیاده‌روی اربعین در زمان صفویه

حاکمان حکومت‌های شیعی مانند حکومت آل بویه و حکومت صفویه، به این سنت حسنه اقدام کرده و سعی در تبلیغ آن بین شیعیان داشته‌اند. بنا به نوشته ابن جوزی، جلال الدوله، یکی از نوادگان عضدالدوله، در سال ۴۳۱ ه. ق با فرزندان و جمعی از یاران خود برای زیارت، رهسپار نجف شده و از خندق شهر کوفه تا مشهد امیرالمؤمنین (ع) در نجف را که یک فرسنگ فاصله بود، پیاده و با پای برهنه پیمود.

در زمان حکومت صفویه نیز اهتمام بسیاری بر زیارت با پای پیاده صورت گرفته است. شاه عباس صفوی و علمای بزرگ عصر ایشان همچون مرحوم شیخ بهایی، برای رواج فرهنگ زیارت در بین مردم، در سال ۱۰۰۹ ه. ق از اصفهان عزم مشهد کرده و با پای پیاده به زیارت امام علی بن موسی الرضا (ع) رفت.

پیاده‌روی اربعین در زمان حکومت صدام حسین

حزب بعث که این راهپیمایی را نمادی از قدرت سیاسی شیعیان می‌دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره‌برداری سیاسی کند؛ اما با ناکامی مواجه شد و در پی مقابله با این آیین برآمد. به گفتهٔ مظاهری گزارش‌هایی از تیراندازی زمینی و هوایی نیروهای نظامی به سوی زائران در سال‌های در سال‌های ۱۹۷۰ م، ۱۹۷۵ م و ۱۹۷۶ م (۱۳۵۳، ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹) در دست است.

این حملات در سال ۱۳۶۰ به اوج خود رسید. پس از آن برای مدتی پیاده‌روی اربعین ممنوع اعلام شد. در همان مقطع، سید محمد صادق صدر با صدور فتوایی پیاده‌روی به کربلا را واجب اعلام کرد. با سقوط حزب بعث و از سال ۱۳۸۱ پیاده‌روی احیا شده و در ابعادی وسیع تر از گذشته ادامه یافت.

مسافت پیاده‌روی

زائران عراقی از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت می‌کنند. اما اکثر زائران ایرانی مسیر نجف تا کربلا را برای پیاده‌روی انتخاب می‌کنند. مسافت پیاده‌روی میان دو شهر حدود ۸۰ کیلومتر است. تعداد ۱۴۵۲ ستون در مسیر نجف به کربلا وجود دارد که فاصله بین هر ستون ۵۰ متر است. برای پیاده‌روی کل مسیر زمانی در حدود ۲۵ تا ۳۰ ساعت لازم است. گفته می‌شود بهترین زمان برای شروع سفر ۱۶ صفر است. برخی از زائرین سفر خود را از شهرهایی همچون بصره که در حدود ۵۲۰ کیلومتر با کربلا فاصله دارد، آغاز می‌کنند.

زائران اربعین از کدام کشورها هستند؟

زائران اربعین از کشورهایی چون ایران، کویت، سوریه، عمان، عربستان، لبنان، بحرین، آمریکا، انگلیس، پاکستان، سوئد، آلمان، دانمارک، افغانستان، آذربایجان، ترکیه، امارات، تانزانیا ، نروژ خود را داوطلبانه و عاشقانه به سرزمین کربلا می‌رسانند، در حالی که همه آنها مسلمان نیستند و در میان آنان حتی غیرمسلمانان نیز حضور دارند. برخی از زائران در این آیین معنوی، علاوه بر زیارت به موکب‌داری و ارائه خدمت به سایر زوّار نیز مشغول می‌شوند.

پذیرایی بی‌دریغ و کریمانه عراقی‌ها

غذا و نوشیدنی

اگر تجربه سفر اربعین را داشته باشید حتما شاهد بوده اید که عراقی‌ها با جان و دل از زائران پذیرایی می‌کنند. چادرهای پذیرایی در طول مسیر پر از انواع غذاها، نوشیدنی‌ها و میوه‌های فصل است تا زائران بتوانند به راحتی مسیر طولانی را طی کرده و به مقصد برسند. میهمان‌نوازی در فرهنگ عراقی‌ها یک وظیفه و افتخار است و آن‌ها از پذیرایی از زائران لذت می‌برند. آنها با جان و دل برای زائران غذا و نوشیدنی تهیه می‌کنند و از هیچ تلاشی برای پذیرایی از آن‌ها فروگذار نمی‌کنند.

محل استراحت

بسیاری از مردم عراق خانه‌های خود را برای استراحت زائران باز می‌کنند و امکانات اولیه مانند خوابیدن و استحمام را در اختیارشان قرار می‌دهند . آنها در این میزبانی لطف را تمام کرده و حتی با اشتیاق از شما میخواهند لباس هایتان را در اختیارشان قرار دهید تا آن هارا شسته و شما را برای ادامه مسیر آماده کنند.

کمک‌های داوطلبانه

بسیاری از مردم عراق در ایام پیاده‌روی اربعین به‌صورت داوطلبانه در خدمات‌رسانی به زائران مشارکت می‌کنند. این کمک ها شامل همه چیز میشود. کافی است اراده کنید تا هرچه نیاز دارید در اختیارتان قرار دهند. عراقی‌ها به پیوندهای خانوادگی و قبیله‌ای بسیار اهمیت می‌دهند و زائران اربعین را به عنوان برادر و خواهر خود می‌پذیرند. برخی از افراد ماهر در زمینه پزشکی، به صورت رایگان به زائران خدمات درمانی ارائه می‌دهند.