آیا چپ کردن چشم واقعاً خطرناک است؟

عصر ترکیه – آیا وقتی بچه بودید مادرتان به شما می‌گفت که چشمتان را چپ نکنید وگرنه همان‌طور می‌ماند؟ آیا حق با او بود؟ بدون اینکه به مادرتان بگویید ما این را گفتیم، باید بدانید: خیر، حق با او نبود. دکتر «مینال آگاروال»، اپتومتریست (بینایی‌سنج) مستقر در تورنتو می‌گوید: با خیال راحت چشمتان را چپ کنید و نترسید.

آگاروال می‌گوید: «گاهی اوقات وقتی بچه‌هایم پاهایشان را به سمت داخل کج می‌کنند و راه می‌روند، به عنوان والدین می‌گوییم: “این کار را نکن.” اما آیا این حالت دائمی خواهد شد؟ خیر. از نظر فیزیکی غیرممکن است که این کار شکل پاها یا چشم‌های آن‌ها را برای همیشه تغییر دهد.»

چشمان ما به لطف شش عضله که امکان نگاه کردن به بالا، پایین، طرفین و بله، حتی چپ کردن چشم را فراهم می‌کنند، برای حرکت در همه جهات ساخته شده‌اند.

آگاروال توضیح می‌دهد که وقتی چشمانمان را چپ می‌کنیم، عضله راست داخلی (Medial Rectus) بازیگر اصلی است. هر چشم یکی از این عضلات را درست در کنار بینی دارد. ما در بینایی عادی دائماً از آن‌ها استفاده می‌کنیم؛ آن‌ها کمک می‌کنند وقتی به چپ و راست نگاه می‌کنیم، هر چشم به سمت داخل بچرخد. وقتی شما عمداً چشمانتان را چپ می‌کنیم، فقط دارید هر دو عضله راست داخلی را هم‌زمان منقبض می‌کنید تا چشم‌ها به سمت یکدیگر بچرخند.

اما دوباره آگاروال تأکید می‌کند: استفاده هم‌زمان از هر دو عضله راست داخلی باعث نمی‌شود چشمان شما برای همیشه چپ باقی بماند.

او می‌گوید: «هیچ اتفاق بدی برایتان نخواهد افتاد.»

چه زمانی چپ شدن چشم نشانه یک مشکل است؟

بین چپ کردن چشم به صورت ارادی (مثلاً موقع شوخی کردن) و چپ شدن چشمی که به صورت غیرارادی اتفاق می‌افتد، تفاوت وجود دارد. مورد دوم می‌تواند دلیلی برای نگرانی پزشکی باشد.

• در نوزادان و شیرخواران: اگر چشمان کودک به طور مداوم چپ به نظر می‌رسد یا انحراف چشم بسیار محسوس است و در چند ماه اول زندگی برطرف نمی‌شود، آگاروال می‌گوید این می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای باشد. او توصیه می‌کند والدین باید کودک را نزد پزشک ببرند تا بررسی شود. در نوزادان، چپ‌چشمی مداوم ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد و درمان زودهنگام برای تکامل صحیح بینایی حیاتی است. او می‌گوید: «اگر انحراف خیلی واضح باشد، معمولاً خودبه‌خود خوب نمی‌شود.»

• در کودکان خردسال: دوربینی اصلاح‌نشده یکی از دلایل شایع انحراف چشم است. آگاروال معمولاً این مورد را در کودکان ۳ تا ۵ ساله که برای اولین معاینه چشم می‌آیند، مشاهده می‌کند. وقتی دوربینی با عینک اصلاح نشود، عضلات چشم برای جبران آن فشار می‌آورند که می‌تواند باعث چرخش یک یا هر دو چشم به سمت داخل شود. استفاده از عینک می‌تواند این مشکل را حل کند.

او می‌گوید: «مغز شما باعث می‌شود چشم‌ها این‌گونه عمل کنند تا بتوانید ببینید. اما به محض اینکه عینک می‌زنید، آن فشار برداشته می‌شود و در نتیجه می‌توانید ببینید و دیگر آن انحراف چشم را نخواهید داشت.»

• در بزرگسالان: چپ شدن ناگهانی چشم می‌تواند نشانه‌ای جدی از سکته مغزی باشد که باعث چرخش غیرارادی چشم‌ها می‌شود. آگاروال هشدار می‌دهد: «اگر مردی ۵۰ ساله را ببینید که ناگهان چشمش به سمت داخل برگشته است، زنگ‌های خطر به صدا در می‌آیند. باید فوراً به اورژانس بروید، زیرا او احتمالاً سکته کرده است.»

بسته به شدت سکته و با توان‌بخشی، چشم معمولاً به حالت عادی خود باز می‌گردد. او می‌گوید: «این بستگی به این دارد که سکته چقدر شدید بوده است. من کسانی را دیده‌ام که با این حالت دچار از دست دادن کامل بینایی شده‌اند.»

• در هر سنی: مشکلات مرتبط با مغز، مانند تومورها، ضایعات یا التهاب در نزدیکی اعصابی که حرکت چشم را کنترل می‌کنند، می‌تواند منجر به چپ‌چشمی شود. آگاروال می‌گوید: «چشمان شما پنجره‌ای به بدن شما هستند.»

نتیجه‌گیری

اگر چشمان شما یا کودکتان ناگهان و به صورت غیرارادی به سمت داخل چرخید، وقت آن است که به پزشک مراجعه کنید. اما اگر فقط برای شوخی و خندیدن چشمتان را چپ می‌کنید، راحت باشید. قطعاً چشمانتان در آن حالت گیر نخواهد کرد.

منبع: popsci