احساس سوزش و داغی در دست‌ها و انگشت‌ها نشانه چیست؟
وقتی کسی می‌گوید در دست‌ها و انگشت‌هایش احساس سوزش دارد این حسی که توضیح می‌دهد می‌تواند در واقع یک یا چند احساس ناراحت‌کننده باشد که شامل احساس سوزش، درد، خارش و تورم می‌شود. گاهی همهٔ این احساس‌ها با هم ترکیب می‌شوند.
احساس سوزش و داغی در دست‌ها و انگشت‌ها ممکن است شامل علائم دیگری هم بشود مثل درد و خارش. این علائم می‌توانند ناشی از طیفی از مشکلات باشند؛ از یک آلرژی ساده غذایی گرفته تا اختلالات استرسی مکرر و سندرم تونل کارپال و تاندونیت.
عفونتآیا زخم ملتهبی روی دستتان دارید؟ پس این آشکارترین علتی است که باید بررسی‌اش کنید. اگر از آنتی‌بیوتیک موضعی استفاده کردید و احساس سوزش همچنان ادامه داشت پس ادامه مطلب را بخوانید!
واکنش دارویی
احساس سوزش و داغی در دست‌ها می‌تواند ناشی از یک واکنش دارویی باشد. اگر اخیراً داروی جدیدی را شروع کرده‌اید یا تغییری در دارو‌های مصرفی‌تان ایجاد شده پس احتمال دارد که علت سوزش دست‌هایتان همین باشد. اگر در گونه‌ها یا لب‌هایتان نیز این احساس سوزش را دارید پس این احتمال قوی‌تر هم هست. ممکن است داروی جدیدی که مصرفش را شروع کرده‌اید با دیگر دارو‌های مصرفی‌تان تداخل داشته باشد.
آلرژی‌ها
جالب است بدانید آلرژی‌ها هم می‌تواند باعث سوزش و داغی دست‌ها و انگشت‌ها شوند. درماتیت تماسی (آلرژی به مواد شیمیایی یا صابون) از شایع‌ترین دلایل ایجاد آن است. علاوه براین در موارد کمتر شایع آلرژی‌های غذایی مثل آلرژی به تخم‌مرغ، شیر، بادام‌زمینی، سویا و گندم نیز می‌توانند ایجاد کهیر و سوزش کنند.
نیش حشرات یا لمس بعضی از گیاهان نیز می‌تواند جزو این عوامل باشد.
سندرم تونل کارپال
یکی از رایج‌ترین علت‌های سوزش و داغی دست‌ها عارضه‌ای به نام سندرم تونل کارپال است که یک بیماری پیش‌رونده و دردناک بوده و شایع است. احساس سوزش در دست‌ها در اثر سندرم تونل کارپال می‌تواند همراه با علائم دیگری هم باشد مثل کرختی، گزگز، ضعف و احساس شوک‌های الکتریکی. خیلی از افراد درد نیز دارند.
سندرم تونل کارپال اساساً سطح کف دست و نوک انگشت‌ها را درگیر می‌کند. انگشت شست و اشاره معمولاً بیشتر از بقیه تحت‌تأثیر این عارضه‌اند، اما انگشت کوچک هرگز درگیر نمی‌شود.
معمولاً سندرم تونل کارپال در اثر انجام مکرر حرکات تند و سریع (مثلاً نوشتن) برای مدت‌زمان طولانی به وجود می‌آید. اما دیگر فعالیت‌های آسیب‌زننده نیز می‌توانند باعث این عارضه شوند.
فعالیت‌های مضر باعث می‌شوند تاندون‌های فلکسور مچ دست ملتهب شوند و وقتی این اتفاق می‌افتد تاندون‌ها متورم می‌شوند و این زمانی است که مشکل واقعی ظاهر می‌شود.
تاندون‌های داخل مفصل مچ درون فضای باریکی به نام تونل کارپال قرار دارند. این تونل باریک محل عبور تاندون‌ها و عصب میانی است. تورم باعث می‌شود عصب میانی فشرده شده و به‌آرامی به داخل مفصل مچ هل داده شود. این اتفاق همان چیزی است که باعث احساس درد و ناراحتی می‌شود. شایع‌ترین علائم سندرم تونل کارپال شامل درد انگشتان و دست می‌شود. بیشتر اوقات کف دست و انگشت اشاره و انگشت شست بیشتر درگیر این احساس سوزش و داغی می‌شوند.
درمان سندرم تونل کارپال
اگر علائم سندرم تونل کارپال مثل درد و سوزش خفیف باشند به‌راحتی قابل درمانند؛ اما اگر علائم در مرحله شدید باشند درمان سختی خواهند داشت. در بیشتر موارد سندرم تونل کارپال نسبت به استفاده از بریس و ورزش و ماساژ به‌خوبی جواب می‌دهند.
در بیشتر موارد داغی دست‌ها مشکل خاصی نیست. اما اگر بعد از چند روز برطرف نشد یا احساس سوزش هم اضافه شد بهتر است به پزشک مراجعه کنید. شاید دچار عارضه‌ای باشید که بر سیستم عصبی شما یا سیستم گردش خونتان اثر گذاشته و به درمان نیاز داریدبریس به دست شما فرصتی برای استراحت در وضعیتی خنثی می‌دهد که به معنی وارد شدن فشار کمتری به مفصل است. این استراحت دادن به دست شب‌ها بیشتر ضروری‌ست. ما وقتی در خواب هستیم، ناخودآگاه دست‌های خود را خم می‌کنیم و این باعث آسیب به تاندون‌های داخل مفصل مچ می‌شود؛ اما بریس جلوی این حرکات ناخودآگاه در خواب را می‌گیرد.
در ساعات روز که با دست‌هایتان کار می‌کنید نباید از بریس استفاده کنید؛ زیرا دست شما ناخودآگاه با بی‌حرکتی مبارزه خواهد کرد و این می‌تواند بهبودی را کُندتر کند.
تمرینات کششی: چند تمرین کششی مربوط به انگشت‌ها و دست‌ها وجود دارند. این تمرینات تاندون‌ها را آزاد کرده و محدودیت‌های حرکتی که باعث التهاب تاندون می‌شوند را از بین می‌برند. جای تعجب ندارد که این تمرینات در بین مؤثرترین تمرینات کششی مربوط به تونل کارپال هستند. اینکه این تمرینات تا چه اندازه می‌توانند درد و سوزش دست‌ها را کاهش دهند بستگی به این دارد که چقدر تکرارشان کنید.
ماساژ: ماساژ مچ و ساق دست شاید قوی‌ترین درمان غیرجراحی سندرم تونل کارپال باشد. با استفاده از ماساژ می‌توانید چسبندگی‌ها و محدودیت‌های تاندون را کاهش دهید. ماساژ باعث کاهش تورم و التهاب می‌شود و از فشار وارد بر عصب میانی کاسته خواهد شد. ضمناً با ماساژ جریان خون بهتر شده و التیام راحت‌تر اتفاق می‌افتد. همچنین دفع مایعات تجمع‌یافته در مفصل مچ نیز تسهیل می‌شود. هر دوی این اثرات به فرایند التیام و بازیابی وضعت نرمال دست کمک می‌کنند.
از دیگر درمان‌ها برای آن می‌توان به تزریق کورتیکواستروئید یا در موارد شدید، جراحی (آزادسازی تونل کارپال) اشاره کرد.
سوزش دست در اثر نوروپاتی
نوروپاتی یک اختلال شایع خصوصاً در میان افراد دیابتی است. نوروپاتی یک بیماری نیست؛ بلکه یک آسیب ناشی از یک بیماری است مثل دیابت. تحت شرایط نرمال، عصب‌ها سیگنال‌ها را از مغز به عضلات می‌رسانند (عصب‌های حرکتی). عصب‌های دیگری نیز سیگنال‌های حسی را از بدن به مغز انتقال می‌دهند (عصب‌های حسی). اما در برخی بیماری‌ها که باعث نوروپاتی می‌شوند، این سیگنال‌ها دچار اختلال می‌شوند (انگار سیگنال‌ها در سیم الکتریکی به هم برخورد می‌کنند). از دیگر علل نوروپاتی می‌توان به کمبود ویتامین B ۱۲، بیماری‌های خودایمنی یا مسمومیت‌ها اشاره کرد.
علائم نوروپاتی بستگی به این دارند که چه عصب‌هایی درگیر شده‌اند. مثلاً عصب‌های حرکتی می‌توانند گرفتگی و ضعف عضلانی ایجاد کنند.
در مقابل، آسیب عصب‌های حسی می‌تواند باعث احساس سوزش در دست‌ها و پا‌ها بشود. این احساس سوزش معمولاً شب‌ها بیشتر است. گاهی احساس سوزش و داغی با کرختی و حساسیت به لمس نیز همراه است. یعنی یک لمس سبک هم می‌تواند باعث درد بدی بشود. مثلاً تماس با ملافهٔ تختتان ممکن است احساس درد و ناراحتی به شما بدهد!
درمان نوروپاتی
علت اصلی نوروپاتی دیابت است؛ بنابراین درمان دیابت قطعاً برای درمان علائم نوروپاتی مهم است. در واقع حرکت ساده‌ای مثل کنترل قند خون معمولاً برای رفع هر گونه آسیب عصبی ناشی از دیابت کافی‌ست. ضمناً اگر سیگار می‌کشید باید ترک کنید. سیگارکشیدن باعث تنگ شدن رگ‌ها می‌شود. یعنی خون کمتری به عصب‌ها خواهد رسید. اگر سیگارکشیدن را ترک کنید، خون بیشتری در رگ‌ها جریان پیدا کرده و التیام بهتر اتفاق می‌افتد. افرادی که نوروپاتی دارند و سیگار را ترک می‌کنند، علائم نورپاتی‌شان به میزان قابل‌توجهی کمتر می‌شود.
تقویت جریان خون با کمک ورزش نیز مفید است. عصب‌ها خون بیشتری می‌گیرند و به واسطه این خون بهتر اکسیژن‌رسانی می‌شوند. این اتفاق کمک می‌کند عصب‌ها التیام پیدا کرده و دیگر عوارض ناشی از دیابت نیز کمتر شوند. اگر نوروپاتی مزمنی دارید که باعث احساس سوزش در دست‌ها و پاهایتان می‌شود می‌توانید با مشورت پزشک از این داروها استفاده کنید: نورتریپتیلین، پره گابالین، گاباپنتین و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین – نوراپی‌نفرین
احساس سوزش در دست‌ها در اثر اریتروملالژیا
اریتروملالژیا یک بیماری مربوط به رگ‌هاست که البته نادر است. اریتروملالژیا اغلب هم‌زمان با اسکلرودرمای سیستمیک رخ می‌دهد که یک بیماری خودایمنی است. علائم این بیماری شامل حملاتی از احساس سوزش و داغی در دست‌ها و پا‌ها می‌شود و کمتر پیش می‌آید صورت و بازو‌ها و ران‌ها را درگیر کند. معمولاً پوست داغ و قرمز و متورم می‌شود.
اگر علت اریتروملالژیا ژنتیکی باشد (یا ناشناخته)، اریتروملالژیا اولیه نامیده می‌شود و اگر بیماری دیگری عامل آن باشد اریتروملالژیای ثانویه گفته می‌شود. اریتروملالژیا ثانویه به اسکلرودرمای سیستمیک مربوط می‌باشد. دلیل اینکه اسکلرودرما به اریتروملالژیا منجر می‌شود خوب مشخص نیست؛ اما مطالعات نشان می‌دهند ممکن است ناشی از تنگ و باریک شدن غیرعادی مویرگ‌های دست‌وپا باشد.
درمان اریتروملالژیا
متأسفانه این بیماری درمانی ندارد؛ اما راهکار‌هایی برای کاهش علائم آن وجود دارد. اول اینکه باید مشخص شود چه عاملی باعث حمله این بیماری می‌شود و اگر بتوانید جلوی این عوامل را بگیرید می‌توانید از حملاتش نیز پیشگیری کنید. البته روش‌های خنک‌کننده (مانند قراردادن دست‌ها در آب خنک) به‌عنوان تسکین موقت مطرح است.
عوامل شناخته شده اریتروملالژیا شامل خوردن غذا‌های تند یا نوشیدن الکل می‌شود که باعث افزایش دمای بدن می‌شوند (یا مثلاً ورزش یا حتی گرفتن دوش آب خیلی گرم). اگر از این عوامل اجتناب کنید می‌توانید از بروز علائم نیز پیشگیری کنید.
اگر تغییراتی در سبک زندگی مؤثر نباشند، دارو‌هایی نیز هستند که در بیشتر افراد خوب جواب می‌دهند؛ اما برای همه موارد این بیماری مؤثر نیستند. طیفی از داروها و درمان‌ها مانند لیدودرم، آسپرین، تگرتول (کاربامازپین)، گاباپنتین و الاویل (آمی‌تریپتیلین) می‌توانند درد و سوزش ناشی از اریتروملالژیا را کاهش دهند؛ اما در برخی از افراد ممکن است مؤثر نباشند.
اضطراب و استرس و بیماری‌های پوستی
استرس و اضطراب هم می‌توانند علائم فیزیکی داشته باشند از جمله داغ‌شدن دست‌ها و گزگز کردن. عوارض پوستی مثل اگزما، پسوریازیس و خشکی مزمن پوست هم می‌توانند باعث قرمزی و سوزش و داغی شوند.
استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس و استفاده از کرم‌های موضعی در این موارد می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.
اریتم کف دست
داغی یا سوزش در کف دست‌ها می‌تواند ناشی از یک بیماری نادر پوستی به نام اریتم کف دست باشد. این عارضه موجب قرمزی لکه لکه در کف دست‌ها و گاهی انگشت‌ها می‌شود.
برخی از موارد این بیماری علت شناخته شده‌ای ندارند یا ممکن است ارثی باشند، اما برخی دیگر مربوط به این عوامل هستند: بارداری، داروها، عوارض پوستی مثل آتوپیک درماتیت، دیابت شیرین، مشکلات کبدی (مانند سیروز)، بیماری‌های خودایمنی، مشکلات مربوط به تیروئید و HIV
اگر علتی برای اریتم کف دست پیدا نشود یا ارثی باشد، درمان خاصی برایش وجود نخواهد داشت؛ اما اگر مربوط به بیماری قابل درمانی باشد معمولاً بعد از درمان علت اصلی برطرف خواهد شد.
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا معمولاً باعث درد‌هایی مبهم در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود و احساس خستگی به فرد می‌دهد. در برخی موارد افرادی که فیبرومیالژیا دارند در دست‌ها و پا‌ها احساس درد یا سوزش خواهند داشت.
دیستروفی سمپاتیک رفلکس (RSD)
دیستروفی سمپاتیک رفلکس (RSD) که به آن سندرم درد موضعی پیچیده نیز می‌گویند یک عارضه پیچیده است که در آن سیستم عصبی و سیستم ایمنی دچار اختلال عملکرد می‌شوند. این اختلال‌ها معمولاً نتیجهٔ یک آسیب یا عارضه‌ای پنهان هستند از جمله استرس، عفونت یا سرطان.
این عارضه اغلب در دست‌ها رخ می‌دهد، اما می‌تواند دیگر قسمت‌های بدن را نیز درگیر نماید و اغلب آن قسمت داغ احساس می‌شود. دیگر علائم شامل این موارد می‌شوند: درد، تورم، حساسیت نسبت به سرما یا گرما، رنگ‌پریدگی یا قرمزی پوست، ضعف یا اسپاسم عضله و سفتی مفصل.
در بیشتر موارد داغی دست‌ها مشکل خاصی نیست. اما اگر بعد از چند روز برطرف نشد یا احساس سوزش هم اضافه شد بهتر است به پزشک مراجعه کنید. شاید دچار عارضه‌ای باشید که بر سیستم عصبی شما یا سیستم گردش خونتان اثر گذاشته و به درمان نیاز دارید.
منبع: تبیان
