بینی بزرگ نئاندرتال‌ها برای سازگاری با سرما تکامل نیافته بود
فسیل دست‌نخورده‌ی مردی نئاندرتال در ایتالیا، باوری قدیمی را رد می‌کند: بینی بزرگ اقوام باستانی ما برای سازگاری با هوای عصر یخبندان تکامل نیافته بود.
فسیل دست‌نخورده‌ی مردی نئاندرتال در ایتالیا، باوری قدیمی را رد می‌کند: بینی بزرگ اقوام باستانی ما برای سازگاری با هوای عصر یخبندان تکامل نیافته بود.
به گزارش زومیت، باوری دیرینه در مورد نئاندرتال‌ها، پسرعموهای باستانی ما، سرانجام رد شد. نخستین تحلیل دقیق از یک حفره بینی کاملاً سالم و دست‌نخورده در فسیل‌های انسانی نشان می‌دهد که بینی بزرگ و پهن نئاندرتال‌ها برخلاف تصور رایج، برای سازگاری با اقلیم‌های سرد تکامل پیدا نکرده بود.
برای دهه‌ها، دانشمندان تصور می‌کردند که چهره‌ی متمایز نئاندرتال‌ها (Homo neanderthalensis) که بین ۴۰۰هزار تا ۴۰هزار سال پیش می‌زیستند، در واکنش به زندگی در دوران یخبندان تکامل یافته بود. نظریه‌ی غالب این بود که بینی بزرگ آن‌ها هوای سرد و خشک را پیش از رسیدن به ریه‌ها گرم و مرطوب می‌کرده است. اما این فرضیه همواره با یک مشکل بزرگ روبه‌رو بود: تمام شواهد فسیلی از ساختارهای داخلی بینی نئاندرتال‌ها، آسیب‌دیده و ناقص بودند.
اما در نهایت، بن‌بست علمی با بررسی اسکلت «مرد آلتامورا» به پایان رسید. این فسیل نئاندرتال که بین ۱۳۰هزار تا ۱۷۲هزار سال قدمت دارد، در اعماق غار لامالونگا در ایتالیا کشف شده و به دلیل محصور‌شدن در میان سنگ‌ها و پوشیده‌شدن با رسوبات کلسیتی، یکی از کامل‌ترین فسیل‌های انسانی کشف‌شده تا‌به‌امروز محسوب می‌شود.
فسیل جمجمه مرد نئاندرتال «آلتامورا» که بین ۱۳۰هزار تا ۱۷۲هزار سال قدمت دارد.
به دلیل شکنندگی فوق‌العاده‌ی فسیل، جابه‌جایی آن غیرممکن بود. از این رو، تیمی از پژوهشگران به رهبری کوستانتینو بوزی از دانشگاه پروجیا، با عبور‌دادن تجهیزات پیشرفته از دالان‌های تنگ غار، با استفاده از آندوسکوپ به درون جمجمه راه یافتند و برای نخستین بار، ساختار داخلی و سه‌بعدی حفره بینی یک نئاندرتال را به‌صورت دیجیتالی بازسازی کردند.
بوزی و همکارانش دریافتند هیچ‌یک از ویژگی‌هایی که قبلاً به‌عنوان شاخص‌های بینی نئاندرتال‌ها برای سازگاری با سرما معرفی شده بود، در این نمونه‌ی سالم وجود ندارد. این ویژگی‌ها شامل «برجستگی میانی عمودی» و برآمدگی‌های خاص در دیواره‌های حفره بینی می‌شد.
با وجود اینکه هویت نئاندرتال «مرد آلتامورا» براساس سایر ویژگی‌های جمجمه و شواهد ژنتیکی قطعی است، کشف تازه نشان می‌دهد که درک پیشین ما از آناتومی آن‌ها نادرست بوده است. بوزی می‌گوید: «اکنون می‌توانیم با قطعیت بگوییم برخی ویژگی‌هایی که زمانی برای تشخیص جمجمه نئاندرتال‌ها در نظر گرفته می‌شد، اساساً وجود ندارند.»
پس علت بزرگی بینی نئاندرتال‌ها چیست؟
پژوهشگران توضیح می‌دهند که این ویژگی به‌سادگی فقط با اندازه‌ی کلی و بزرگ جمجمه آن‌ها متناسب است و نشانه‌ای از سازگاری تخصصی با اقلیم خاصی نیست. لودویک اسلیماک از دانشگاه تولوز فرانسه، می‌گوید: «نتایج نشان می‌دهد شکل چهره نئاندرتال‌ها حاصل سازگاری تنفسی با سرما نیست، بلکه بیشتر نتیجه فرآیندهای رشدی و تناسبات کلی بدن آن‌ها است.»
کشف تازه همچنین با پژوهش دیگری نیز همخوانی دارد که نشان می‌دهد جلوآمدگی فک بالای نئاندرتال‌ها ممکن است نتیجه‌ی سازگاری‌های منحصربه‌فرد در ناحیه‌ی گردن آن‌ها باشد. در واقع، علم اکنون در حال بازنگری کلی در مورد ایده‌ی «نئاندرتال سازگار با سرما» است.
تاد ری از دانشگاه ساسکس بریتانیا، دیدگاه جدید را این‌گونه خلاصه می‌کند: «همه چیز درباره‌ی نئاندرتال‌ها همیشه به‌زور در قالب سازگاری با سرما تفسیر شده، در حالی که این برداشت کاملاً نادرست است. به‌گمان من آن‌ها احتمالاً با سرمای شدید مشکل داشتند؛ خصوصاً وقتی می‌بینیم که ما انسان‌های مدرن با خاستگاه گرمسیری دوام آوردیم و آن‌ها در اوج آخرین یخبندان منقرض شدند.»
پژوهش در نشریه‌ی PNAS منتشر شده است.
