پرورش میگو یکی از روشهای مؤثر در ایجاد کسب و کار و توسعه رشد اقتصادی کشور است. در این مقاله ناصر زرین قلم (Nasser Zarringhalam) پرورش دهنده میگو، بسیاری از نکات کلیدی پرورش میگو، این حرفه جذاب و البته پر چالش را برای دوست داران پرورش میگو به تحریر آورده است:
پرورش میگو چیست؟
پرورش میگو فرآیند پرورش و نگهداری میگو در محیط های کنترل شده مانند استخر روباز و استخر سر پوشیده است. این کار به منظور تولید میگو در حجم بالا برای کسب سود و مصارف تجاری است. پرورش میگو میتواند برای مصرف انسان و همچنین استفاده در صنایع مختلف انجام شود.
زیست شناسی میگو
میگوهـا سخت‌پوستانی هستند که متعلـق به ده‌پایان هسـتند و تقریبا در تمامی آبهای شور و شیرین جهان پراکندگی دارند. میگوها بسته به نژادشان بین 1 تا 7 سال عمر میکنند و بین 2 تا 25 سانتیمتر طول دارند. میگوها دارای بدنی کشیده هستند که برای شنا و زندگی در آب تکامل یافته است. پاهای آمیگوها بر خلاف خرچنگ‌ها و لابسترها نازک و کم توان هستند. میگوها در نقاط و اکوسیستم‌های مختلف از جمله بستر دریاها، دریاچه‌ها، مرداب‌ها و همچنین رودخانه‌ها زندگی میکنند. میگوهاً در تمام عمرشان به تنهایی زندگی میکنند.
نیازهای غذایی میگو چیست؟
در پاسخ به این سوال که غذای میگو چیست، میتوان گفت در طبیعت اکثر میگوها همه چیز خوار هستند و از مواد معلق در آب، اعم از جلبک‌ها یا بقایای گیاهان و جانوران تغذیه میکنند. در طبیعت معمولا غذا برای میگو به وفور یافت میشود ولی در آکواریوم و یا استخرهای پرورشی با توجه به محدودیت منابع غذایی می بایست تغذیه میگوها به درستی انجام شود تا آسیبی به آنها نرسد.
یکی از پارامترهایی در رشد و پرورش میگو تأثیر زیادی دارد تغذیه و غذای مناسب است. با اینکه میگو جانواری همه‌چیزخوار است اگر تغذیه مناسبی نداشته باشد و گرسنه شود تغییر ذائقه می‌دهد و ممکن است دچار همنوع خواری گردد. غذادهی میگو بر اساس وزن آنها محاسبه میشود و در 4 الی 5 وعده طبق نیاز غذادهی انجام میشود. میگوهای پرورشی علاوه بر اینکه از غذاهای زنده داخل استخر تغذیه میکنند به غذاهای مصنوعی که در کارخانه‌ها بصورت اختصاصی برای پرورش میگو تولید می‌شوند هم، نیاز دارند.
برای تغذیه صحیح میگو به موارد زیر نیاز دارید:
- مواد خام جانوری یا گیاهی
- غذاهای ترکیبی مخصوص میگو
برخی از پرورش دهندگان میگو از برنـج و محـصولات فـرعـی آن به‌صورت مـخلوط با غذاهای دیگر استفاده میشود.
دستورالعمل های تغذیه ای پرورش میگو چیست؟
برای پرورش میگو دستورالعمل استانداردی برای مقدار تغذیه روزانه میگوها وجود ندارد زیرا این مقدار بستگی به نژاد، اندازه و تعداد میگوها، کیفیت آب و خاصیت غذا دارد. بهترین توصیه برای تغذیه میگوها، تغذیه تا حد تقاضا است.
در خصوص نکات کلیدی که می بایست در خصوص تغذیه میگو رعایت گردد میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- کیفیت غذا: غذای میگو باید حاوی مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، چربی، ویتامین ها و مواد معدنی باشد. کیفیت غذا تاثیر زیادی در رشد و سلامت میگو دارد. غذا باید در آب ثابت باشد و به سرعت تجزیه نشود.
- مقدار و زمان تغذیه: مقدار غذا باید بر اساس وزن و تعداد میگو تعیین شود. غذا معمولاً در چند نوبت در طول روز داده می شود تا میگوها به طور مداوم تغذیه شوند. این به جلوگیری از هدر رفتن مواد غذایی و آلودگی آب کمک می کند.
- روش تغذیه: استفاده از سینی های تغذیه می تواند به توزیع یکنواخت غذا کمک کند. همچنین نظارت بر میزان غذای مصرفی و تنظیم میزان غذا با توجه به نیاز میگو بسیار مهم است.
- نظارت و کنترل: نظارت مستمر بر کیفیت آب و وضعیت میگو ضروری است. عواملی مانند دمای آب، سطح اکسیژن و سطح آمونیاک باید به دقت کنترل شوند تا شرایط بهینه برای رشد میگو فراهم شود.
- نسبت تبدیل خوراک (FCR): این شاخص کارایی تغذیه را نشان می دهد و به معنای مقدار غذای مصرفی برای تولید یک کیلوگرم میگو است. FCR پایین نشان دهنده رشد خوب و شرایط خوب استخر است.
چگونه می توانم پرورش میگو را شروع کنم؟
شروع پرورش میگو نیازمند برنامه ریزی دقیق و آگاهی از مراحل مختلف این فرآیند است. در اینجا چند مرحله کلیدی برای پرورش میگو و شروع آن آورده شده است:
- بررسی مجوزها و موارد قانونی: مهمترین نکته ای که میبایست برای سرمایه گذاری به آن توجه داشت بررسی مجوزهای قانونی است. چه بسا در صورت عدم توجه به این نکته، سرمانه و تلاش شما را به هدر خواهد رفت.
- تحقیق و آموزش: ابتدا باید اطلاعات کافی در مورد پرورش میگو به دست آورید. می توانید از منابع، کتاب ها و دوره های آنلاین استفاده کنید. همچنین بازدید از مزارع پرورش میگو و مشاوره با کارشناسان می تواند بسیار حائز اهمیت باشد.
- انتخاب مکان مناسب: محل پرورش میگو باید دارای آب و هوای مناسب، دسترسی به آب شیرین و شور و زمین مناسب برای احداث استخر باشد. مناطق ساحلی معمولا بهترین گزینه هستند.
- ساخت استخرها: بسته به روش کشت (عریض، نیمه متراکم، متراکم یا فوق متراکم) باید استخرهای مناسب احداث کرد. استخرها باید دارای سیستم هوادهی و تصفیه آب مناسب باشند.
- تهیه بچه میگو: بچه میگو را از مراکز معتبر تهیه کنید. کیفیت بچه میگو تاثیر زیادی در موفقیت پرورش میگو دارد.
- تغذیه و مدیریت: میگوها نیاز به تغذیه مناسب و مدیریت دقیق دارند. استفاده از غذاهای فرموله شده و کنترل کیفیت آب از اهمیت بالایی برخوردار است.
- نظارت و کنترل بیماری: بیماری ها می توانند خسارت زیادی به مزرعه میگوی شما وارد کنند. بنابراین نظارت مستمر و استفاده از روش های پیشگیری و درمان بیماری ضروری است.
- بازاریابی و فروش: پس از برداشت میگو، باید بازارهای مناسبی برای فروش آنها پیدا کنید. می توانید با رستوران ها، فروشگاه ها و صادرکنندگان همکاری کنید.
مجوزها و گواهینامه های پرورش میگو
برای شروع هر کسب و کاری ممکن است نیاز به مجوزها و گواهینامه‌های مختلفی باشد که بسته به نوع محصول، هدف و شرایط خاص میتواند متفاوت باشد؛ برخی از مواردی که برای پرورش میگو نیاز است در زیر آورده شده است:
- مجوز کسب و کار از وزارت سمت
- مجوز وزارت بهداشت
- مجوز محیط زیست
بهتر است قبل از شروع و سرمایه گذاری برای پرورش میگو، با مقامات محلی و مراجع ذی‌صلاح در مورد نیازهای مجوز دهی و گواهینامه‌های مورد نیاز در منطقه خود مشورت نمایید.
روش های پرورش میگو
پرورش میگو به روش های مختلفی انجام می شود که هر کدام ویژگی ها و مزایای خاص خود را دارند. در اینجا چند روش رایج پرورش میگو آورده شده است:
- کشت گسترده یا طبیعی: در این روش میگو را در حوضچه های خاکی بزرگ پرورش می دهند و نیاز به تغییرات کم آب است. تراکم ذخیره سازی در این روش کمتر بوده و معمولاً زیر 5 قطعه در متر مربع خواهد بود.
- پرورش نیمه متراکم: این روش در استخرهای خاکی کوچک و متوسط انجام می شود و روزانه بین 5 تا 20 درصد آب تعویض می شود. تراکم نگهداری میگو در این روش متوسط و بین 5 تا 25 میگو در هر متر مربع می باشد.
- پرورش فشرده: در این روش از حوضچه های خاکی کوچک استفاده می شود و روزانه 100-25 درصد آب تعویض می شود. تراکم جوراب بیشتر از 25 قطعه در متر مربع است و از غذاهای فرموله شده و هوادهی مصنوعی استفاده می کند.
- پرورش فوق متراکم: از این روش در مناطقی استفاده می شود که آب و زمین بسیار مهم است و آب به طور مداوم تصفیه و فیلتر می شود. تراکم ذخیره سازی در این روش بین 100 تا 300 قطعه در متر مربع می باشد.
- پرورش با سیستم بیوفلوک: این سیستم مشکل آلودگی آب و وابستگی آبزیان به روغن و پودر ماهی را حل می کند. این سیستم متشکل از ذرات ماکروسکوپی جلبک ها، موجودات مرده، ذرات غذا و باکتری است که به عنوان منبع غذایی برای میگو عمل می کند.
تفاوت پرورش ماهی و میگو
پرورش ماهی و پرورش میگو تفاوت های قابل توجهی دارند. در ادامه برخی از تفاوت های اصلی آن آورده شده است:
- نوع آبزی: ماهی و میگو از نظر زیست شناسی و نیازهای بیولوژیکی متفاوت هستند. ماهی ها معمولاً در آب شیرین یا شور پرورش می یابند، در حالی که میگو بیشتر در آب های شور یا نیمه شور پرورش می یابد.
- محیط پرورش: استخرها و استخرهای مورد استفاده برای پرورش ماهی و میگو متفاوت است. استخرهای پرورش میگو معمولاً به تغییرات آب بیشتری نیاز دارند و سیستم های هوادهی و تصفیه آب پیچیده تری دارند.
- تغذیه: نیازهای غذایی ماهی و میگو متفاوت است. میگوها به غذاهای فرموله شده خاصی نیاز دارند که حاوی پروتئین حیوانی و گیاهی باشد، در حالی که ماهی ممکن است به غذاهای متفاوتی نیاز داشته باشد.
- مدیریت و بیماری ها: بیماری ها و مشکلات بهداشتی در پرورش ماهی و میگو متفاوت است. هر کدام از این آبزیان برای جلوگیری از بروز بیماری ها نیاز به مدیریت و نظارت خاص خود دارند.
- بازار و مصرف: بازار مصرف ماهی و میگو نیز متفاوت است. میگوها معمولاً محصولی لوکس‌تر و قیمت بالاتری دارند، در حالی که ماهی به عنوان منبع پروتئین ارزان‌تر و در دسترس‌تر در نظر گرفته میشود.
سخن آخر در مورد نکات کلیدی پرورش میگو
تاکنـون نزدیک بـه 2500 گونه از آنها مـورد شناسـایی قرارگرفته کـه حـدود 300 گونـه آنها از نظـر اقتصادی بسـیار حادز اهمیت هستند. گونه‌های تجـاری میگـوی پرورشـی در آبهای شـور و گـرم، ماننـد آبهای جنـوب ایـران خلیج‌فارس و دریـای عمـان (یـا وارداتـی و رایـج شـده برای ً پـرورش در سـواحل جنوبـی عمدتاً متعلـق بـه خانـواده پنائیده هستند. در صورتی که تصمیم به پرورش میگو در ایران گرفته اید و نیاز به مشاوره تخصصی در خصوص نکات کلیدی آن، دارید ناصر زرین قلم (Nasser Zarringhalam) پرورش دهنده انواع میگو در ایران میتواند شما را در این هدف لذت بخش و پر سود راهنمایی نماید.
