سنگ قبرهایی که ردپای یک شهر گمشده هستند
داستان از سال ۱۹۷۱ آغاز شد، زمانی که سه سنگ قبر یادمانی رومی در حاشیه بوروبیا کشف شدند. این سنگ‌ها که از دو طرف با نقش‌هایی از سوارکاران مسلح به نیزه و سپر حکاکی شده بودند، به موزه نومانتین در سویا منتقل شدند.
به گزارش فرادید، یک بخش گمشده از یکی از این سنگ‌ها بعدها در یک ساختمان مزرعه محلی پیدا شد و بیش از نیم قرن بدون توجه باقی ماند تا اینکه توسط محققانی از بنیاد میراث و علوم انسانی دانشگاه ساراگوسا دوباره کشف شد.
مطالعه‌ای روی این سنگ، نتیجه‌گیری کرده که این بنای یادمانیِ کامل حدود ۱۴۰ سانتی‌متر ارتفاع داشته و خارج از اُپیدوم ویرُویا نصب شده بود؛ شهری که مدت‌ها گمشده محسوب می‌شد. نوشته‌های روی سنگ به یاد دو نفر، سمپرونیوس آنینیوس و لوسیوس سمپرونیوس آمباتو هستند و نشان می‌دهند هم‌رزمان نظامی، هزینه یادبودهای مدفون‌شدگان خود را تأمین می‌کرده‌اند.
دانشمندان مارتا چوردآ پرز، بورخا دیاز آرینو و آلبرتو خیمنز کاررا معتقدند تصاویر روی سنگ، تلفیقی از سنت‌های لاتین و سلتیبری بومی و بازتابی از ادغام سواره‌نظام کمکی محلی در نیروهای نظامی روم در اوایل امپراتوری هستند.
تا کنون، ویرُویا تنها از طریق سکه‌های برنزی شناخته شده که نام Uirouia روی آن‌ها حک شده و تصویر سنتی یک سوارکار در حال تاخت با نیزه سلتیبری را نشان می‌دهند. چندین سکه از این نوع در بوروبیا و اطراف آن پیدا شده‌اند، همراه با سفال‌های سلتیبری که در حفاری‌های آزمایشی در قلعه مخروبه بوروبیا کشف شده‌اند.
این یافته‌ها با هم نشان می‌دهند شهر باستانی احتمالاً در ال کابزو قرار داشته، تپه‌ای قابل‌دفاع که مشرف به روستای بوروبیا است. موقعیت این شهر بین شهرهای رومی بیلبیلیس و نومانتیا و دسترسی آن به منابع معدنی، سبب شده بود این مکان در دوران باستان از دید استراتژیک اهمیت بالایی داشته باشد.
محققان معتقدند ویرُویا در دوران فلاویان ناپدید شد و جذب سیستم شهری روم شد. با این حال، نام و شاید خاطره آن از طریق سکه‌هایش باقی مانده بود. کشف سنگ قبر بازسازی‌شده اکنون نخستین ارتباط باستان‌شناختی روشن بین بوروبیا و این شهر گمشده سلتیبری را فراهم کرده است.
