طرز تهیه مربای شقاقل شمالی
این مربای خاص که ریشه در فرهنگ غذایی مناطق شمالی کشور دارد، از گیاهی به همین نام تهیه می‌شود. شقاقل که گاهی با نام‌هایی مثل هویج قمی، زردک، هویج وحشی مهر سلیمان و یا خاتم سلیمان هم شناخته می‌شود، گیاهی خودرو است که در جنگل‌های شمال رشد می‌کند. رنگ آن زرد کم‌رنگ است و مزه‌ای شیرین و دلچسب دارد. شقاقل بافتی سفت و مزه‌ای شیرین دارد و تهیه‌ی آن نسبت به دیگر مرباها کمی زمان‌بر‌تر است.
در میان انواع مرباهای بومی ایران، مربای شقاقل در زمان خرید مربا کمتر مورد توجه است اما طعم و بافت بسیار خوبی دارد. این مربای خاص که ریشه در فرهنگ غذایی مناطق شمالی کشور دارد، از گیاهی به همین نام تهیه می‌شود.
به گزارش اسنپ اکسپرس، شقاقل که گاهی با نام‌هایی مثل هویج قمی، زردک، هویج وحشی مهر سلیمان و یا خاتم سلیمان هم شناخته می‌شود، گیاهی خودرو است که در جنگل‌های شمال رشد می‌کند. رنگ آن زرد کم‌رنگ است و مزه‌ای شیرین و دلچسب دارد. شقاقل بافتی سفت و مزه‌ای شیرین دارد و تهیه‌ی آن نسبت به دیگر مرباها کمی زمان‌بر‌تر است.
شقاقل، یکی از خوراکی‌های پرخاصیت است که سرشار از ویتامین A، فیبر، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان و امگا ۳ است و در دسته گیاهان دارویی جای می‌گیرد. برخی از فواید شقاقل برای سلامتی عبارت‌اند از:
کمک به بهبود آسم از طریق تقویت عملکرد مجاری تنفسی
جلوگیری از کم‌خونی به لطف وجود فولات، به‌ویژه در دوران بارداری
افزایش انرژی بدن و رفع خستگی با داشتن اسیدهای چرب مفید و پتاسیم
حمایت از سلامت دستگاه گوارش و تقویت مویرگ‌ها
نقش ویتامین K در بهبود انعقاد خون، رشد سلول‌ها و کاهش خطر پوکی استخوان
کاهش اشتها، کمک به لاغری و درمان یبوست با توجه به داشتن فیبر بالا
مصرف شقاقل به‌صورت خام، در مقادیر بالا می‌تواند برای بدن مضر باشد؛ به همین دلیل، توصیه می‌شود مصرف خام آن از ۲۰ گرم در روز تجاوز نکند، چرا که ممکن است موجب بروز علائم مسمومیت شود. این در حالی است که استفاده از شقاقل در حالت پخته، به‌ویژه به صورت مربا، ایمن بوده و بدون نگرانی قابل استفاده است.
اگر اهل تجربه کردن طعم‌های خاص هستید، پیشنهاد می‌کنیم در کنار این مربا، طرز تهیه مربای نارنگی را هم امتحان کنید و با ترکیب مزه‌های سنتی، صبحانه‌ای خوش‌عطر برای خودتان بسازید.
مربای شقاقل چیست؟
چیزی که بیشتر افراد دنبال آن هستند، طرز تهیه مربای توت فرنگی است. اما در میان انواع مربای خانگی نیز ما در ایران داریم که در طعم و بافت بی‌نظیر هستند. مربای شقاقل یکی از مرباهای بومی و سنتی ایران است که آن را با یک گیاه بومی در شمال ایران تهیه می‌کنند.
این مربا از ریشه‌ی گیاه شقاقل با طعمی شیرین و بافتی سفت تهیه می‌شود. بر خلاف مرباهای معمول که از میوه‌ها درست می‌شوند، شقاقل طعم و رایحه‌ای خاص دارد که آن را به گزینه‌ای متفاوت در میان مرباهای محلی تبدیل کرده است. در ادامه طرز تهیه‌ی این مربای بی‌نظیر را بیان خواهیم کرد.
مواد لازم برای تهیه مربای شقاقل
شقاقل: ۲ کیلوگرم
شکر: ۲ کیلوگرم
هل (پودر یا عصاره): به مقدار دلخواه
گلاب: ۱ لیوان
آب‌لیمو تازه: ۲ قاشق غذاخوری
طرز تهیه مربای شقاقل
در ادامه مراحل تهیه‌ی این مربای بی‌نظیر را بیان خواهیم کرد.
مرحله اول: خیساندن و آماده‌سازی اولیه
ابتدا شقاقل‌ها را به‌خوبی بشویید تا هرگونه آلودگی و خاک از سطح آن پاک شود. بدون اینکه پوست آن‌ها را جدا کنید، ریشه‌ها را در ظرفی پر از آب خنک خیس کنید. این مرحله باید حدود ۴۸ ساعت ادامه داشته باشد. در طول این مدت، آب ظرف را سه بار در روز عوض کنید تا طعم تلخی و تندی احتمالی گیاه گرفته شود.
مرحله دوم: گرفتن پوست و برش دادن شقاقل‌ها
پس از گذشته ۴۸ ساعت، شقاقل‌ها را از آب بیرون بیاورید، پوست آن‌ها را جدا کنید و به اندازه‌ها و شکل‌های دلخواه برش بزنید. اگر می‌خواهید مربا ظاهر جذاب‌تری داشته باشد، می‌توانید از قالب‌های کوچک استفاده کنید.
مرحله سوم: پخت اولیه شقاقل‌ها
شقاقل‌های خردشده را داخل قابلمه‌ای بزرگ بریزید و با مقدار کافی آب روی حرارت بالا قرار دهید تا جوش بیاید. اجازه دهید حدود یک ساعت با درِ باز بپزند. سپس آن‌ها را آبکش کرده، مجدداً با آب تازه روی حرارت بگذارید و برای یک ساعت دیگر بجوشانید تا کاملاً نرم شوند.
مرحله چهارم: استراحت دادن شقاقل‌ها در آب سرد
پس از پخت دوباره، شقاقل‌ها را آبکش کنید و داخل ظرفی پر از آب سرد بریزید. این‌بار اجازه دهید شقاقل‌ها دو روز دیگر در این آب باقی بمانند و مثل مرحله قبل، روزانه سه مرتبه آب آن را عوض کنید. این کار به تثبیت رنگ و طعم مربا کمک می‌کند.
مرحله پنجم: اضافه کردن شکر
بعد از پایان دو روز، شقاقل‌ها را آبکش کرده و داخل قابلمه‌ای مناسب (ترجیحاً روحی یا لعابی) بریزید. شکر را روی آن‌ها پخش کنید و سپس به اندازه‌ای آب اضافه کنید که کمی روی سطح مواد را بپوشاند. قابلمه را روی شعله زیاد قرار دهید تا جوش بیاید.
مرحله ششم: پخت مربا
وقتی مخلوط شروع به جوشیدن کرد، حرارت را کم کرده و اجازه دهید مربا به‌آرامی و با درِ باز بجوشد تا به غلظت دلخواه برسد (حدود ۹۰ دقیقه). در ۱۵ دقیقه پایانی، هل و گلاب را اضافه کرده و خوب مخلوط کنید. برای جلوگیری از شکرک زدن مربا، در همان مراحل پایانی، آب‌لیمو را نیز به مربا اضافه کنید و هم بزنید.
مرحله پایانی: نگهداری از مربا
وقتی مربا قوام لازم را پیدا کرد، شعله را خاموش کرده و اجازه دهید خنک شود. اگر پس از خنک شدن، متوجه شدید که مربا آب انداخته است، علت آبکی شدن مربا وجود آب زیاد در مربا است؛ پس باید یک بار دیگر آن را روی حرارت قرار دهید تا آب اضافی تبخیر شود. سپس مربای شقاقل را در ظرف‌های شیشه‌ای تمیز و خشک بریزید، در آن را محکم ببندید و در یخچال یا محیط خنک و کم‌نور نگهداری کنید.
فوت و فن تهیه مربای شقاقل
شقاقل‌ها باید به مدت ۲ روز در آب سرد خیس بخورند و در این مدت، آب آن‌ها هر ۸ ساعت عوض شود تا بافت‌شان تغییر نکند و له نشوند.
استفاده از آب با دمای بالا باعث نرم شدن و آسیب به بافت شقاقل می‌شود.
مربا تا ۶ ماه یا حتی یک سال در یخچال قابل نگهداری است. برای مدت‌های طولانی‌تر، بهتر است مربا را فریز کنید.
تا زمانی که درِ شیشه باز نشده، مربا را می‌توان در دمای اتاق نگه داشت. پس از باز شدن، حتماً به یخچال منتقل شود.
برای کاهش میزان قند، می‌توانید شکر قهوه‌ای را جایگزین شکر سفید کنید. از استفاده از عسل در فرایند پخت پرهیز شود، چون در دمای بالا ترکیبات مضر تولید می‌کند.
مشاهده‌ی هرگونه کپک نشانه‌ی فاسد شدن مربا است و حتی اگر فقط یک نقطه دیده شود، کل مربا باید دور ریخته شود.
برای اطمینان از کپک نزدن، پس از ریختن مربا در شیشه و بستن در آن، شیشه‌ها را ۲۰ دقیقه در آب جوش بجوشانید. سپس وارونه گذاشته و تا صبح صبر کنید تا خلا کامل ایجاد شود.
در طول پخت مربا، درب قابلمه را بسته نگه دارید تا رنگ مربا براق و شفاف باقی بماند.
شکر باید زمانی اضافه شود که شقاقل‌ها کاملاً پخته باشند؛ در غیر این صورت، شکر بافت را سفت کرده و احتمال شکرک زدن را افزایش می‌دهد.
در نهایت، مربای شقاقل انتخابی عالی هم برای صبحانه و برای ترکیب در دسرهایی مثل چیزکیک یا کیک‌های خانگی نیز هست و می‌تواند طعم متفاوتی به ترکیبات شیرین شما ببخشد.
