روغن زیتون، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و مغذی‌ترین روغن‌های خوراکی، در فرهنگ‌های مختلف جهان جایگاه ویژه‌ای دارد. این روغن که از زیتون به دست می‌آید، علاوه‌بر طعم دلپذیر و ملایم، اگر به‌درستی در پخت‌وپز استفاده شود، خواص فراوانی برای سلامتی دارد.
به گزارش بانوزی ، در ادامه به بررسی فواید استفاده از روغن زیتون برای پخت و پز، روش‌های مختلف استفاده از آن و کاربردهای آن در آشپزی، و نکات مهمی که باید در استفاده از این روغن رعایت شود، می‌پردازیم.
فواید استفاده از روغن زیتون برای پخت و پز
روغن زیتون ورژن به‌دلیل ترکیبات منحصربه‌فرد خود، فواید بسیاری برای سلامتی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
خواص ضدالتهابی
روغن زیتون حاوی مقادیر زیادی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات ضدالتهابی است که می‌تواند به کاهش التهاب‌های بدن کمک کند. این ویژگی می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و سرطان مفید باشد.
سلامت قلب
مصرف منظم روغن زیتون می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک کند. این تغییرات می‌توانند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کنند و خطر بروز بیماری‌های قلبی را کاهش دهند.
سلامت مغز
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روغن زیتون می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر کمک کند. این خاصیت به‌دلیل وجود ترکیبات ضد اکسیدانی و ضدالتهابی در روغن زیتون است.
کنترل وزن
روغن پخت و پز زیتون می‌تواند به کنترل وزن کمک کند. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روغن زیتون در مقایسه با دیگر روغن‌ها می‌تواند به افزایش حس سیری و کاهش اشتها کمک کند که این موضوع می‌تواند در کنترل وزن و پیشگیری از چاقی موثر باشد.
سلامت پوست
روغن زیتون به‌دلیل وجود ویتامین E و دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به حفظ سلامت و جوانی پوست کمک کند. مصرف روغن زیتون می‌تواند از خشکی پوست جلوگیری کرده و به بهبود زخم‌ها و جراحات پوستی کمک کند.
روش‌های استفاده از روغن زیتون برای پخت و پز و آشپزی
روغن زیتون به‌عنوان یکی از انعطاف‌پذیرترین روغن‌های آشپزی، می‌تواند به روش‌های مختلفی در پخت‌وپز استفاده شود:
سرخ‌کردن
یکی از استفاده‌های رایج روغن زیتون در آشپزی، سرخ‌کردن مواد غذایی است. با اینکه روغن زیتون دارای نقطه دود پایین‌تری نسبت به روغن‌های دیگر است؛ اما همچنان می‌تواند برای سرخ‌کردن ملایم و تفت‌دادن مواد غذایی مورداستفاده قرار بگیرد.
سالادها و سس‌ها
روغن زیتون به‌عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها برای تهیه سس‌ها و سالادها شناخته می‌شود. طعم ملایم و مطبوع روغن زیتون می‌تواند به‌عنوان یک چاشنی عالی برای انواع سالادها و سس‌ها مورداستفاده قرار بگیرد.
پخت‌وپز در فر
روغن زیتون می‌تواند در پخت غذاها در فر نیز مورداستفاده قرار بگیرد. از آن می‌توان برای تهیه غذاهایی مانند سبزیجات کبابی، مرغ و ماهی در فر استفاده کرد.
مرینیت کردن
یکی دیگر از کاربردهای روغن زیتون در آشپزی، مرینیت کردن گوشت و سبزیجات است. ترکیب روغن زیتون با ادویه‌ها و چاشنی‌های مختلف می‌تواند به افزایش طعم و مزه غذاها کمک کند.
انواع روغن زیتون و کاربردهای آن‌ها در پخت‌وپز
روغن زیتون در انواع مختلفی موجود است که هرکدام از آن‌ها کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
روغن زیتون فرابکر
روغن فرابکر زیتون که به‌عنوان بهترین و خالص‌ترین نوع روغن زیتون شناخته می‌شود، از نخستین استخراج سرد زیتون نارس به دست می‌آید و دارای بیشترین مقدار مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌ها است. روغن زیتون فوق‌بکر برای مصرف خام و استفاده در سالادها و سس‌ها بسیار مناسب است.
روغن زیتون بکر
روغن زیتون بکر از طریق فرایندهای مکانیکی و بدون استفاده از مواد شیمیایی از میوه رسیده زیتون به دست می‌آید و دارای طعم و عطر طبیعی و خواص زیتون است؛ اما کیفیت آن کمی کمتر از روعن فرابکر زیتون است. این نوع روغن زیتون به‌دلیل بو و طعم ملایم‌تر نسبت به روغن فرابکر برای مصرف خام مانند سالادها و سس‌ها مناسب است.
روغن زیتون تصفیه‌شده
برای تهیه روغن تصفیه‌شده زیتون از فرایندهای شیمیایی برای حذف ناخالصی‌ها و بهبود طعم و بو استفاده می‌شود. این نوع روغن زیتون برای پخت و پز با دمای بالا مناسب است و می‌تواند در سرخ‌کردن و پخت غذاها در فر مورداستفاده قرار گیرد.
روغن زیتون لامپانت
این نوع روغن زیتون که از زیتون‌های درجه پایین‌تر به دست می‌آید، کیفیت کمتری دارد و برای مصرف خوراکی توصیه نمی‌شود. روغن زیتون لامپانت بیشتر در صنعت و به‌عنوان روغن‌پایه برای تولید دیگر روغن‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نکات مهم در استفاده از روغن زیتون در پخت‌وپز
استفاده از روغن زیتون برای پخت و پز نیازمند رعایت نکات مهمی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
نگهداری صحیح
روغن زیتون باید در ظروف شیشه‌ای تیره و در مکانی خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. این کار به حفظ کیفیت و خواص مغذی روغن زیتون کمک می‌کند. اگر روغن زیتون به‌درستی نگهداری نشود، ممکن است طعم و بوی خود را از دست بدهد و حتی خواص مفید آن کاهش یابد. بنابراین، بهتر است همیشه درپوش ظروف روغن زیتون را محکم ببندید.
توجه به نقطه دود
هر نوع روغن دارای نقطه دود مشخصی است که نباید از آن تجاوز کرد. روغن زیتون نقطه دود پایین‌تری نسبت به روغن‌های دیگر دارد و نباید در دماهای بسیار بالا مورداستفاده قرار بگیرد.
نقطه دود روغن زیتون بکر حدود ۱۹۰ درجه سانتی‌گراد و روغن زیتون تصفیه‌شده حدود ۲۴۰ درجه سانتی‌گراد است. توجه به این نکته می‌تواند به جلوگیری از تولید مواد آسیب‌زا در غذاها کمک کند.
نکات مهم استفاده از روغن زیتون پخت و پز
انتخاب روغن مناسب
انتخاب نوع مناسب روغن زیتون برای پخت و پز بسیار مهم است. به‌عنوان‌مثال، برای سرخ‌کردن و پخت‌وپز با دمای بالا، بهتر است از روغن زیتون تصفیه شده استفاده شود. درحالی‌که برای مصرف خام و استفاده در سالادها، روغن زیتون فرابکر مناسب‌تر است. روغن زیتون فرابکر طعم و عطر قوی‌تر و مواد مغذی بیشتری دارد؛ اما برای پخت‌وپز با دمای بالا مناسب نیست. روغن زیتون تصفیه‌شده دارای طعم ملایم‌تری است و می‌تواند در دماهای بالاتر استفاده شود.
مصرف متعادل در رژیم غذایی
استفاده معتدل و مناسب از روغن زیتون برای پخت و پز توصیه می‌شود. مصرف زیاد روغن زیتون می‌تواند کالری اضافی به رژیم غذایی شما اضافه کند و باعث افزایش وزن شود. به‌همین‌دلیل، بهتر است میزان مصرف روزانه خود را کنترل و از روغن زیتون به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید.
سخن پایانی
روغن زیتون به‌عنوان یکی از سالم‌ترین و مفیدترین روغن‌های خوراکی، می‌تواند به روش‌های مختلفی در آشپزی مورداستفاده قرار بگیرد. با انتخاب نوع مناسب روغن زیتون برای پخت و پز و رعایت نکات مهم در استفاده از آن، می‌توان از خواص بی‌نظیر این روغن بهره‌مند شد و غذاهای سالم و خوشمزه‌ای تهیه کرد.
