انسانها از چه زمانی شروع به لباس پوشیدن کردند؟
زمان شروع کردن انسان به لباس پوشیدن یکی از مواردی است که سالهاست ذهن دانشمندان را به خود درگیر کرده است. در ادامه به این سوال پاسخ میدهیم.
نسل بشر در طول تاریخ تغییرات زیادی داشته است. از زمانی که نسل مشترک انسان و میمونها از درخت پایین آمد، روی دو پا حرکت کرده و موهای خود را از دست داد، مسیر این تغییرات عوض شده است.
به دنبال از دست دادن مو، نسل ابتدایی بشر نیاز خود به لباس را احساس کرده و به دنبال آن رفته است. اما سوالی که سالهاست ذهن باستان شناسان را درگیر کرده، مربوط به زمان شروع کردن انسان به لباس پوشیدن است که به نتایجی هم رسیدهاند. در ادامه به بررسی این نتایج میپردازیم.
پاسخ به یک سوال همیشگی؛ زمان شروع کردن انسان به لباس پوشیدن
لباسهای ابتدایی بهدلیل خاصیت خود نمیتوانستند همانند استخوانها فسیل شده و تا به امروز سالم بمانند. بنابراین دانشمندان برای بررسی مجبور هستند قوه تخیل خود را به راه انداخته و کمی خلاقیت به خرج دهند.
منابع دانشمندان برای پاسخ به این سوال
همانطور که گفته شد، نسل بشر پس از جدا شدن از نسل مشترک و از دست دادن خزها، برای در امان ماندن از سرما و سایر موارد نیاز به یک پوشش داشت. در این مورد دانشمندان برای رسیدن به نتایج بهتر، تحقیقات خود را عمقیتر کرده و حتی به دنبال علل ریخته شدن خزها در نسل ابتدایی بشر هستند. آنها برای بررسی این مورد، به سراغ روند تکامل در شپشها که حدس زده میشود عاملان اصلی ریزش خز در انسانهای اولیه هستند، رفتهاند.
موارد دیگری که برای این پژوهش مورد بررسی قرار دادهاند، مربوط به سوزنهای ابتدایی و پوست حیوانات شپش زده است که احتمال میرود همین پوستها، لباسهای نسل بشر در دورانهای اولیه باشد.
شپشها به طرز شگفتآوری با زیستگاه خود ارتباط برقرار میکنند. برای مثال شپشهایی که در ناحیه مو سر انسان زندگی میکنند، توانایی زنده ماندن در موهای ناحیه تناسلی را ندارند و برعکس همین موضوع نیز صادق است. طبق نظر دانشمندان تکاملی، احتمالا شپشها حتی قبل از ریزش موهای نسل بشر در بدن انسان زندگی میکردند.
در واقع گفته میشود که نسل شپش سر از شپش لباس در حدود ۳ میلیون سال پیش جدا شده است. همچنین بنابه یک مطالعه ژنتیک انسانی گفته میشود نسل بشر حدود ۱.۲ میلیون سال پیش موهای خود را از دست داده که با جمعبندی این بازه زمانی و کشف تاریخچه تکاملی شپشها میتوان به بازه زمانی محدودی رسید.
پاسخ دانشمندان در خصوص زمان پوشیدن لباس توسط انسان
طبق تخمین دانشمندان انسانهای مدرن از حدود ۱۷۰ هزار سال پیش یعنی تقریبا تا آخرین دوره عصر یخبندان شروع به پوشیدن لباسهای ساده کردهاند. همچنین شواهدی نیز وجود دارند که نشان میدهند نسل انسانهای امروزی و برخی از دیگر خویشاوندان منقرض شده بشر، زودتر از این بازه زمانی شروع به پوشیدن لباس کردهاند.
طبق همین شواهد گفته میشود که برای مثال نسل هومو هایدلبرگنسیس از حدود ۳۰۰ هزار سال پیش برای گرم کردن خود از پوست خرس استفاده میکرد. در واقع گفته میشود که اغلب افراد حاضر در این دوره زمانی، بیشتر از پوست خرس به عنوان پوشش خود استفاده میکردند.
البته استفاده از این پوستها لزوما دلیلی بر استفاده به عنوان پوشش نیست و ممکن است برای ساخت سرپناه مورد استفاده قرار گرفته باشند.
مطالعاتی دیگر؛ نتایجی جالبتر
طبق مطالعات دیگر، شپشهای لباسی احتمالا تنها نسل شپشهایی نبودند که در بدن انسان زندگی میکردند و رسیدن به این نتیجه میتواند مسیر تحقیقات را پیچیدهتر کند. علاوه بر این گروههای مختلف انسان احتمالا بارها پوشیدن لباس را شروع و دوباره متوقف کردهاند.
برای مثال در بین ۳۲۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال پیش یعنی در پایان آخرین عصر یخبندان، مردم بومی در تاسمانی برای در امان ماندن از سرما به غارها پناه میبردند. اما طبق سوابق باستانی کشف شده و ابزارهای خراشیدن و دوختن پوست، این گروه لباسهایی نیز داشتهاند. اما بعدها که دمای نسبی هوا افزایش مییابد، لباس پوشیدن را کنار میگذارند.
البته طبق نظر دیگری که علت نپوشیدن لباس در نسلهای ابتدای بشر را توضیح میدهد، انسانهای اولیه به خاطر این که بدن و موهای خود را رنگ و تزئین میکردند، با پوشیدن لباس زیبایی ظاهری خود را از دست میدادند. بنابراین آنها از لباس چندان استفاده نمیکردند.