کلید پیروزی در انتخابات ترکیه، دست کیست؟

در گزارشی درباره تاثیر طیف محافظه کار در انتخابات پیش روی انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه آورده است: درصد طیف محافظه کار در ترکیه حدود ۴۵ درصد تخمین زده می‌شود و دولت ترکیه و جناح مخالفان آن در تلاش هستند که به این طیف وعده هایی بدهند تا نتیجه انتخابات را با قاطعیت به نفع خود تمام کنند.

«رجب طیب اردوغان » رئیس جمهور ترکیه روی حمایت طیف محافظه کار که وی و حزب «عدالت و توسعه» را ۲۱ سال پیش به قدرت رساندند، حساب باز کرده است؛ طیفی که باعث شد که «احمد داوود اوغلو» نخست وزیر سابق و بنیانگذار حزب «آینده» را که اکنون با جناح مخالف اصلی متحد شده است، کنار بزند.

نخست وزیر سابق و بنیانگذار حزب «آینده» ترکیه دو ماه پیش گفت که اردوغان همچنان از حمایت طیف محافظه کار برخوردار است و باید این حمایت را از وی گرفت تا در انتخابات در برابرش به برتری رسید.

طیف محافظه کار در ترکیه به معنای جریان اسلامی دینی و ملی است و اگر طیف محافظه کار و متدین کُردهای ترکیه را به حساب بیاوریم، این درصد بیشتر خواهد شد، اما بیشتر رای دهندگان کُرد ترکیه به احزاب کُردی در ترکیه رای می‌دهند. در همین راستا، اردوغان در دوره‌های قبلی انتخابات ترکیه توانسته بود، آرای کمی از آن‌ها را بدست آورد.

درگیری بین نیروهای محافظه کار و سکولار در ترکیه برای چندین دهه ادامه داشت و نیروهای سکولار به ویژه حزب سکولار جمهوری خواه خلق به ریاست «کمال قلیچدار اوغلو» از حمایت ارتش ترکیه برخوردار بودند.

با تداوم برتری حزب «عدالت و توسعه» در انتخابات و رسیدن به قدرت از سال ۲۰۰۲ میلادی، حزب قلیچدار اوغلو از چندین روش از جمله تسامح، ترویج راه حلی برای مساله حجاب و ائتلاف با احزاب اسلامی تلاش کرد تا خود را به رای دهندگان محافظه کار نزدیک کند.

«کمال قلیچدار اوغلو» نامزد جناح مخالفان و رهبر حزب جمهوری خواه خلق که با احزاب اسلامی «سعادت»، «دموکراسی و پیشرفت DEVA» و «آینده» ائتلاف کرده، به اهمیت و نقش طیف محافظه کار (دینی) در پیروزی متوالی حزب «عدالت و توسعه» در انتخابات دو دهه قبل پی برده و به همین دلیل است که او خیلی زود کارش را برای جذب این بخش از جامعه شروع کرد و از بیش از یک سال قبل در اظهاراتی از مسیر خود در جهت تعامل حزبش با تمام اقشار جامعه ترکیه از جمله قشر محافظه کار (دینی) سخن گفت.

قلیچدار اوغلو همچنین برنامه‌ها و پیش نویس قانونی را برای حمایت از آزادی حجاب در پارلمان اعلام کرد که این اقدام از تلاش‌های او و حزبش برای رخنه در صفوف طیف محافظه‌کار (دینی) که بخشی از آن‌ها از دوره طولانی زمامداری اردوغان و نبود راه حل‌های اقتصادی سرخورده شده اند، برملا کرد.

«محمد رقیب اوغلو» استاد بخش روابط بین‌الملل دانشگاه «باتمان» ترکیه در گفت و گو با پایگاه «العربی الجدید» درباره طیف محافظه‌کار در ترکیه، پراکندگی آن‌ها و برجسته‌ترین خواسته‌های آن‌ها گفت که طیف محافظه کار اسلامی تقریبا ۳۵ درصد از شهروندان ترکیه را تشکیل می دهند که در کنار طیف قومی محافظه کار روی هم تقریباً ۴۵ درصد جامعه را شامل می شوند.

این استاد دانشگاه افزود که احزاب و ائتلاف‌های سیاسی به دنبال جذب طیف های محافظه کار هستند. از این رو، حزب حاکم عدالت و توسعه در تلاش برای حفظ ارزش‌های اسلامی و ملی از جمله مسجد ایاصوفیه، موضوع صنایع دفاعی، مساله حجاب، موسسات قرآنی و رفع موانع حجاب است.

رقیب اوغلو اظهار داشت که اردوغان به دنبال تصویب اصلاحات قانون اساسی برای محافظت و پاسداری از حق حجاب است و در ازای آن، حزب جمهوری خواه خلق در طول مبارزات انتخاباتی کنونی خود شاهد تغییر قابل توجهی بوده است؛ به گونه‌ای که این حزب و قلیچدار اوغلو درباره اجازه دادن برای آزادی عبادت برای همگان سخن گفته و متعهد شده‌اند که هر مانعی را برای زنان محجبه برطرف کنند.

وی اضافه کرد: در داخل جناح مخالفان (احزاب میز شش گانه که قلیچدار اوغلو را نامزد ریاست جمهوری کرده اند) احزاب سعادت، آینده و دموکراسی و پیشرفت حضور دارند که احزاب نزدیک به طیف محافظه کار هستند؛ درحالی که «میرال اکشنر» رهبر حزب خوب به صراحت گفته که نمازهای پنجگانه را می‌خواند و به حج رفته است.

اما درباره خواسته‌های طیف محافظه کار، رقیب اوغلو تاکید کرد که این خواسته ها درباره سیاست خارجی مبتنی بر دوری گزیدن ترکیه از غرب است و خواهان رویکردی ملی است.

وی اشاره کرد که حمله رسانه‌های غربی و خارجی به اردوغان به نفع او است، زیرا وی را به طیف محافظه کار نزدیک می‌کند.

این استاد دانشگاه روابط بین‌الملل دانشگاه باتمان افزود: همچنین پروژه‌های صنایع دفاعی، توسعه تجارت، به چالش کشیدن غرب، اتحاد جهان اسلام و نزدیک شدن به خاورمیانه از برجسته‌ترین خواسته‌های دیگر طیف محافظه کار است.

«علی باکر» استاد روابط بین‌الملل در مرکز ابن خلدون دانشگاه قطر نیز در گفت وگو با العربی الجدید اظهار داشت: به طور مشخص در ۱۰ سال گذشته، بخش اعظم افکار عمومی ترکیه به سمت محافظه‌کاری یا راست گرایی گرایش پیدا کرده است؛ به این معنا که جهت گیری محافظه‌کارانه و راست گرایانه گرایش غالب در افکار عمومی ترکیه شده است و این روند در طول سال‌های گذشته نسبت به سایر گرایش‌ها تقویت شده است.

باکر در عین حال گفت: در درون گرایش‌ محافظه‌کاری و راست‌گرای درجات متفاوتی وجود دارد، اظهار داشت: در جدال کلی دو جناح بزرگ ائتلاف جمهوری‌خواه و ائتلاف مردم در انتخابات پیش روی ترکیه، حتی (کسب) چند درصد (آرا) هم وزن‌ بزرگی برای این دو جناح به حساب می‌آیند.

انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی ترکیه قرار است یکشنبه هفته آینده (۲۴ اردیبهشت) برگزار شود.

بر اساس قوانین، همه فرایند برگزاری انتخابات ترکیه توسط شورای عالی انتخابات این کشور مدیریت می‌شود و بر این اساس، ۶۴ میلیون واجد شرایط رای دادن در ترکیه، برای انتخاب سیزدهمین رئیس جمهور و ۶۰۰ نماینده بیست و هشتمین دوره پارلمان این کشور، پای صندوق‌های رای می‌روند.

انتخابات حساس پیش رو، سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ترکیه و دومین دور انتخابات ریاست جمهوری این کشور پس از تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی و بیست و هشتمین دوره انتخابات مجلس این کشور محسوب می‌شود.

دوره ریاست جمهوری ترکیه پنج ساله است و منتخبان مردم در مجلس ترکیه نیز که ۶۰۰ عضو دارد، در مدت پنج سال بر کرسی می‌نشینند.