کشف شواهد وجود اقیانوس باستانی در سیاره سرخ

مریخ‌نورد چینی «ژورونگ» (Zhurong) شواهد جدیدی برای نظریه‌ای پیدا کرده که می‌گوید مریخ زمانی میزبان اقیانوسی بزرگ بود. دانشمندان چینی می‌گویند محل خط ساحل این اقیانوس را تعیین کرده‌اند، اما برخی دانشمندان خارجی به این یافته‌ها مشکوک هستند.

به گزارش دیجیاتو، امروزه می‌دانیم در گذشته‌های بسیار دور مریخ هم مشابه زمین بدنه‌های آبی فراوانی داشته، اما نظریه‌ای که می‌گوید میلیارد‌ها سال پیش، اقیانوسی به وسعت یک‌سوم سطح مریخ روی آن وجود داشته، بسیار محل بحث است.

سال ۲۰۲۱، مریخ‌نورد چینی ژورونگ در نیمکره شمالی سیاره سرخ و در منطقه اوتوپیا (Utopia) فرود آمد؛ جایی که پیشتر شواهدی از وجود آب‌های باستانی در آن مشاهده شده بود.

دانشمندان چینی می‌گویند شواهد مختلفی نشان می‌دهد اقیانوسی باستانی در محل فرود ژورونگ روی مریخ وجود داشته است. این شواهد عبارت‌اند از مخروط‌های حفره‌دار، ناوه‌های چندضلعی و جریان‌های حک‌شده.

در پژوهش‌های گذشته پیشنهاد‌هایی مطرح شده‌اند که مخروط‌های حفره‌دار دهانه‌شکل در اثر گِل‌فشان‌ها شکل گرفته‌اند که اغلب در نواحی دارای آب و یخ وجود دارند. اطلاعات مریخ‌نورد، داده‌های ماهواره‌ای و تحلیل‌ها روی زمین نشان می‌دهند یک خط ساحل نیز زمانی نزدیک محل کاوش قرار داشت.

دانشمندان تخمین زده‌اند این اقیانوس تقریباً ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون سال پیش در اثر سیل تشکیل شد. سپس آب‌های آن منجمد شدند و یخ‌ها زمین را در خط ساحل خراش دادند. سپس یخ‌ها ۳ میلیارد و ۴۰۰ سال قبل ناپدید شدند.

شواهد اقیانوس چینی مشکوک هستند

دانشمندان چینی اقرار می‌کنند این یافته‌ها وجود اقیانوسی بزرگ روی مریخ را اثبات نمی‌کنند؛ تا نمونه‌هایی از این ناحیه به زمین آورده نشوند و مورد بررسی دقیق قرار نگیرند، نتایج تحلیل قطعی نیستند.

تعدادی از دانشمندان آمریکایی نیز به نتایج این مطالعه جدید مشکوک‌اند. آنها می‌گویند دانشمندان چینی به اندازه کافی به اثر باد روی رسوب‌ها و سطح مریخ توجه نکرده‌اند. مریخ، برخلاف اجرامی مثل ماه، از لحاظ ژئولوژیکی بسیار فعال است.

مدلسازی‌های گذشته نشان می‌دهند حتی با کمترین نرخ فرسایش در مریخ، هرگونه اثری از خطوط ساحلی طی میلیار‌ها سال از بین رفته است. البته برخورد شهاب‌سنگ‌ها ممکن است گه‌گاهی سنگ‌ها و رسوبات اقیانوسی را از زیر زمین به سطح بیاورد.

بااینکه شواهد اقیانوس مریخ درمجموع مشکوک‌اند، این منتقدان نیز مانند همتایان چینی خود باور دارند در گذشته‌های دور اقیانوسی روی این سیاره وجود داشته است. آنها امیدوارند در آینده شواهد مطمئن‌تری پیدا شود.

بسیاری از دانشمندان عقیده دارند حیات روی زمین یا در اعماق اقیانوس، جایی که گاز‌ها و مواد معدنی از زیر زمین وارد بستر دریا می‌شدند، یا در محل تلاقی آب با زمین، در برکه‌های جزرومدی، به وجود آمده است. کشف شواهد قطعی برای وجود اقیانوس باستانی مریخ نشان خواهد داد زمین تنها سیاره منظومه شمسی نبوده که امکان میزبانی حیات را داشته است.

دانشمندان چینی نتایج مطالعه خود را در ژورنال Scientific Reports منتشر کرده‌اند.