کبوتر دریایی نمی‌توانند هنگام پرواز از مدفوع‌کردن دست بردارد!

کبوتردریایی رگه‌دار تقریباً همیشه درحال پرواز مدفوع می‌کند و این رفتار عجیب هم به بقای پرنده کمک می‌کند و هم بر چرخه مواد مغذی در دریا اثر می‌گذارد.

به گزارش زومیت،وقتی یک دانشمند ژاپنی به سراغ پرندگانی دریایی به نام «کبوتردریایی رگه‌دار» در یک کلونی زادآوری در ژاپن رفت و اقدام به نصب دوربین‌های رو به عقب روی شکم آن‌ها کرد، نیت ساده‌ای داشت: او می‌خواست حرکت پاهای پرندگان را هنگام برخاستن از سطح آب برای پرواز مشاهده کند.

اما وقتی پای تماشای فیلم‌ها نشست، تها چیزی که به چشمش خورد، شلپ! بود. او تقریباً جز شلپ یا به عبارت بهتر، پاشیده‌شدن مدفوع درون آب، چیز دیگری ندید. لئو اوساکا، زیست‌شناس پرندگان دریایی در دانشگاه توکیو، متوجه شد دوربین‌هایش مقدار زیادی از دفع فضولات در میانه پرواز را ثبت کرده‌اند. وقت آن بود که وی موضوع پژوهش خود را تغییر دهد.

نتایج تحلیل تازه اوساکا از ۳۵ ساعت فیلم‌برداری از ۱۵ پرنده که در قالب مطالعه‌ای علمی منتشر شده است، چندین شگفتی به همراه داشت. کبوترهای دریایی رگه‌دار (Calonectris leucomelas) هر چهار تا ۱۰ دقیقه یک بار مدفوع می‌کردند؛ یعنی به‌طور میانگین پنج بار در هر ساعت و احتمالاً تا ۵ درصد از جرم بدن خود را در هر ساعت از دست می‌دادند. به نظر می‌رسید هر پرنده ریتم منظم خاص خود را برای دفع دارد و تقریباً همیشه این کار را در حال پرواز انجام می‌دهد؛ گاهی حتی به نظر می‌رسید فقط برای همین هدف به پرواز درمی‌آیند.

یافته‌های عجیب اوساکا از یک نوآوری ساده به دست آمده‌اند: برگرداندن دوربین نصب‌شده روی پرنده به سمت عقب. اوساکا می‌گوید: «دوربین‌های ویدیویی معمولاً به سمت جلو نگاه می‌کنند تا دید پرنده را به اشتراک بگذارند.» اوساکا انتظار نداشت از فیلم‌های رو به عقب چیز زیادی ببیند و دیگر پژوهشگران نیز هم‌نظرند که چنین چیزی معمولاً پیش‌بینی نمی‌شود.

هیو الیس، زیست‌شناس دانشگاه سن دیگو که پرندگان دریایی را مطالعه می‌کند اما در پژوهش جدید مشارکت نداشته، می‌گوید: «در این مطالعه، اوساکا و همکارش نکته‌ای را مطرح کرده‌اند که احتمالاً تعداد بسیار کمی از پژوهشگران حتی به آن فکر کرده بودند. [اکنون] همه می‌خواهند بدانند پرندگان دریایی فقط روی آب مدفوع می‌کنند یا خیر.»

با اینکه مطالعه عادات دفع پرندگان دریایی ممکن است مضحک به نظر برسد، این موضوع صرفاً کنجکاوی بیهوده نیست؛ بلکه پرسش‌های علمی مهمی پشت آن وجود دارد.

اوساکا و کاتسوفومی ساتو، همکارش از دانشگاه توکیو، هنوز نمی‌توانند به‌طور قطعی توضیح دهند چرا کبوترهای دریایی رگه‌دار این‌قدر زیاد مدفوع می‌کنند یا چرا از هوا این کار را انجام می‌دهند؛ اگرچه پژوهشگران حدس می‌زنند که که مدفوع در هنگام پرواز می‌تواند نوعی اقدام بهداشتی باشد. مدفوع از هوا باعث می‌شود که پرندگان از قرارگیری در فضولات خود که ممکن است حاوی عوامل بیماری‌زا مانند آنفلوانزای پرندگان باشد، اجتناب کنند. مدفوع پرندگان همچنین می‌تواند به‌عنوان کود در اقیانوس عمل کند.

کود پرندگان دریایی مواد مغذی را به خاک و آب‌های نزدیک محل‌های آشیانه‌سازی ساحلی می‌رساند. اما اینکه مدفوع کبوترهای دریایی چه اثری بر چرخه مواد مغذی در دریا دارد، مشخص نیست. به‌گفته‌ی اوساکا، درحالی‌که نهنگ‌ها با تغذیه در آب‌های عمیق و مدفوع در سطح، مواد مغذی را در ستون آب به‌صورت عمودی جابه‌جا می‌کنند، پرندگان دریایی ممکن است در مناطق تحت تجمع خود، تأثیر محلی قوی‌تری داشته باشند.

پژوهشگران هنوز نمی‌توانند به‌طور قطعی توضیح دهند چرا کبوترهای دریایی رگه‌دار این‌قدر زیاد مدفوع می‌کنند

علاوه‌براین، دفع مدفوع در هوا ممکن است نه تنها به پرندگان کمک کند تمیز بمانند، بلکه خطر جذب شکارچیان به سمت ستون‌های فضولات را نیز کاهش دهد. همچنین کبوترهای دریایی رگه‌دار با انجام مدفوع در هر چند دقیقه یک‌بار، حدود ۳۰ گرم از وزن خود را در هر ساعت از دست می‌دهند. وقتی این پرندگان غذا می‌خورند، بدنشان سنگین‌تر می‌شود و پرواز با وزن بیشتر انرژی بیشتری می‌طلبد. اگر پرنده مرتب مدفوع کند، سریع‌تر از وزن اضافه خلاص می‌شود، سبک‌تر می‌ماند و با انرژی کمتر می‌تواند در هوا پرواز کند.

یافته‌ها می‌توانند به پژوهشگران کمک کنند تا بهتر درک کنند پاتوژن‌هایی مانند آنفلوانزای پرندگان چگونه میان گروه‌های بزرگ پرندگان منتقل می‌شوند. در حالی‌که این ویروس می‌تواند در میان کلنی‌ها روی خشکی گسترش یابد، انتقال آن میان پرندگان کلنی‌های مختلف چندان روشن نیست. از آنجا که ویروس از طریق فضولات منتقل می‌شود، برای درک چگونگی انتشار بیماری در میان پرندگان آگاهی از این موضوع ضروری است که این پرندگان در دریا هر چند وقت یک‌بار مدفوع می‌کنند.