چین رهبری جهان در فناوری راکتور توریم را از آمریکا رُبود
چین با راه‌اندازی اولین راکتور توریم جهان و سوخت‌گذاری آن حین کار، رهبری جهانی در این انرژی پاک را با تکیه بر اسناد قدیمی آمریکا به دست گرفت.
در اعماق صحرای گبی، چین بی‌سروصدا انقلابی در انرژی هسته ای به پا کرده و اولین راکتور عملیاتی توریم (Thorium) جهان را با موفقیت به کار انداخته است. دانشمندان چینی به تازگی با دستیابی به یک نقطه عطف فنی خیره‌کننده (بارگذاری مجدد سوخت توریم در این راکتور نمک مذاب درحالی‌که راکتور در حال کار بود) رسما رهبری جهانی در توسعه این فناوری پیشرفته را به دست آوردند. این دستاورد گامی بزرگ در جهت استفاده از توریم به عنوان جایگزینی ایمن‌تر، پاک‌تر و بسیار فراوان‌تر برای اورانیوم در تولید انرژی هسته‌ای محسوب می‌شود.
به گزارش گجت نیوز، این خبر مهم اولین بار در یک جلسه محرمانه در آکادمی علوم چین (CAS) توسط دانشمند ارشد پروژه به‌نام شو هونگ‌جی اعلام شد. قابلیت سوخت‌گذاری مجدد بدون نیاز به خاموش کردن راکتور، یکی از چالش‌های فنی اصلی بر سر راه تجاری‌سازی راکتورهای توریم بود که اکنون توسط تیم چینی حل شده است.
راکتور گبی و مزایای توریم
این راکتور آزمایشی که در صحرای گبی واقع شده، ۲ مگاوات توان حرارتی تولید می‌کند. برخلاف راکتورهای معمول، از نمک مذاب به عنوان حامل سوخت و خنک‌کننده استفاده می‌کند و توریم منبع اصلی انرژی آن است. فناوری توریم مزایای قابل توجهی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
فراوانی: توریم در پوسته زمین بسیار فراوان‌تر از اورانیوم است. تخمین زده می‌شود تنها یک معدن غنی از توریم در مغولستان داخلی چین بتواند انرژی این کشور را برای ده‌ها هزار سال تامین کند.
ایمنی: راکتورهای نمک مذاب در فشار اتمسفری کار می‌کنند و طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که به طور طبیعی از گرم شدن بیش از حد و حوادث فاجعه‌بار جلوگیری می‌کند.
پسماند کمتر: این راکتورها پسماند رادیواکتیو با عمر بسیار کوتاه‌تری نسبت به راکتورهای اورانیومی تولید می‌کنند.
مقاومت در برابر اشاعه: محصولات جانبی توریم برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای مناسب نیستند و این امر نگرانی‌های امنیتی را کاهش می‌دهد.
چین، جانشین تحقیقات فراموش‌شده آمریکا
شو هونگ‌جی با افتخار اعلام کرد: «ما اکنون در خط مقدم جهانی قرار داریم.» او با اشاره به تحقیقات پیشگامانه آمریکا در زمینه راکتورهای نمک مذاب در دهه ۱۹۶۰ که نهایتا به نفع فناوری اورانیوم کنار گذاشته شد، گفت: «آمریکا تحقیقات خود را به صورت عمومی منتشر کرد و منتظر جانشین مناسب ماند. ما آن جانشین بودیم.»
تیم تحقیقاتی او در موسسه فیزیک کاربردی شانگهای (وابسته به CAS)، اسناد از طبقه‌بندی خارج شده آمریکا را به دقت مطالعه کردند، آزمایش‌های اولیه را بازسازی نمودند و سپس فناوری را به سطحی بالاتر ارتقا دادند. شو با تشبیه این رقابت به داستان معروف لاک‌پشت و خرگوش افزود:
«خرگوش‌ها گاهی اشتباه می‌کنند یا تنبل می‌شوند. اینجاست که لاک‌پشت از فرصت استفاده می‌کند.»
سرعت پیشرفت و نگاه به آینده
روند پیشرفت چین در این حوزه چشمگیر بوده است. ساخت راکتور فعلی در سال ۲۰۱۸ آغاز شد. در اکتبر ۲۰۲۳ به نقطه بحرانی (شروع واکنش زنجیره‌ای پایدار) رسید و تا ژوئن ۲۰۲۴ به توان کامل عملیاتی دست یافت. موفقیت در سوخت‌گذاری مجدد حین عملیات نیز تنها چند ماه بعد حاصل شد.
شو تاکید کرد که تیمش «سخت‌ترین، اما درست‌ترین مسیر» را با تمرکز بر ساخت یک راه‌حل واقعی و عملیاتی به جای صرفا نتایج آکادمیک، انتخاب کرده‌اند. او همچنین به طعنه به تاریخ ۲۷ خرداد (سالروز اولین آزمایش بمب هیدروژنی چین) اشاره کرد و گفت که چین اکنون به دنبال ایجاد تأثیری مشابه در بازار جهانی انرژی است.
جاه‌طلبی چین به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ این کشور هم‌اکنون در حال ساخت یک راکتور توریم نمک مذاب بسیار بزرگتر است که قرار است تا سال ۲۰۳۰ به حالت بحرانی رسیده و ۱۰ مگاوات برق تولید کند. با این دستاوردها، چین نه تنها یک فناوری انرژی بالقوه انقلابی را احیا کرده، بلکه خود را به عنوان پیشگام بلامنازع نسل آینده انرژی هسته‌ای در جهان مطرح کرده است.
