ماجرای کشف گنج با شکوه در قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا به کجا رسید؟

شانزدهم فروردین‌ماه بود که خبرگزاری تسنیم، نوشت: طی روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی منتشر شده که از انجام عملیات حفاری در قطعه 252 بهشت زهرا(س) تهران حکایت دارد؛ موضوعی که با ادعای کشف اشیای تاریخی همراه شده و واکنش‌های متعددی را در فضای رسانه‌ای به دنبال داشته است.

به گزارش ایسنا، براساس اطلاعات منتشر شده، در حین عملیات حفاری و آماده سازی قطعات جدید در بخش‌هایی از قطعه مذکور صورت گرفته و برخی منابع محلی مدعی هستند که طی آن اشیایی باستانی از دل خاک بیرون کشیده شده است؛ موضوعی که در صورت صحت، می‌تواند ابعاد تاریخی جدیدی را برای این منطقه رقم بزند.

قطعه 252 در محدوده جنوبی بهشت زهرا و مجاور برخی خطوط زیرساختی قدیمی شهر تهران قرار دارد؛ از این رو برخی کارشناسان معتقدند که ممکن است این منطقه در گذشته بخشی از مسیرهای باستانی یا مراکز مدفون شده قدیمی بوده باشد.

این در حالی‌ است که تاکنون هیچ اطلاعیه یا واکنش رسمی از سوی سازمان بهشت زهرا، شهرداری تهران یا اداره کل میراث فرهنگی استان تهران درباره این حفاری و صحت کشفیات منتشر نشده است.

با توجه به موقعیت خاص بهشت زهرا به عنوان آرامستان مرکزی پایتخت و احتمال وجود لایه‌های تاریخی در عمق آن، شفاف‌سازی درباره این موضوع ضروری به نظر می‌رسد. همچنان پس از گذشت 4 روز از اعلام این ماجرا فضا در قطعه 252 تحت نظارت ناظران قرار دارد و بازدید از محل مورد بحث امکان پذیر نیست.

واکنش بهشت زهرا به کشف گنج با شکوه در بهشت زهرا

در ادامه شهرداری تهران به این خبر واکنش نشان داد و اعلام کرد: 

موضوع کشف اشیای عتیقه و گرانبهای تاریخی در یکی از قطعه‌های بهشت زهرا (س) در فضای مجازی با واکنش‌های مختلفی همراه شده است.

براساس اطلاعات منتشر شده، در حین عملیات حفاری و آماده سازی قطعات جدید در بخش‌هایی از قطعه ۲۵۲ حفاری صورت گرفته و برخی منابع محلی مدعی هستند که طی آن اشیایی باستانی از دل خاک بیرون کشیده شده است.

قطعه ۲۵۲ در محدوده جنوبی بهشت زهرا و مجاور برخی خطوط زیرساختی قدیمی شهر تهران قرار دارد.

درباره این موضوع عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد: این موضوع واقعی نیست و هیچ عتیقه‌ای در کار نبوده است.

واکنش چمران به خبر کشف اشیای تاریخی در بهشت زهرا

مهدی چمران پیش از آغاز اولین جلسه شورای شهر تهران در سال ۱۴۰۴ در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در جلسه امروز معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در خصوص آخرین اقدامات انجام شده در حوزه حمل‌ونقل شهری و عملیات خط یک مترو گزارش ارائه خواهد داد. همچنین نامه فرمانداری تهران در خصوص اعتراض هیأت تطبیق به مصوبه الزام شهرداری تهران به ممنوعیت تبلیغات محیطی کالا‌ها و محصولات شرکت‌های حامی رژیم صهیونیستی بررسی خواهد شد و در ادامه هم خزانه دار شورای شهر تهران، گزارش حساب‌های درآمد و هزینه شهرداری تهران در ماه‌های آذر، دی و بهمن سال ۱۴۰۳ را ارائه خواهد کرد.

به گزارش ایسنا، وی درباره افزایش نرخ کرایه تاکسی‌ها در سال جدید نیز افزود: همه این نرخ‌ها را تصویب و ابلاغ کردیم و تا اردیبهشت ابلاغ نمی‌شود. هیچ اضافه کرایه‌ای در این ایام قابل قبول نیست. ما بر ایجاد سامانه هوشمند تأکید داریم و هرچه سریعتر باید عملیاتی شود. برای تاکسی‌های خطی عملیاتی شده است. نرخ تاکسی‌ها در ساعات پیک در سامانه اعلام می‌شود و تا وقتی سامانه آماده نباشد نرخ کرایه‌ها نباید اجرایی شود.

وی درباره آخریت وضعیت طرح HOV عنوان کرد: شورای ترافیک شهر تهران باید تصمیم اساسی بگیرد که از بزرگراه امام علی یا بزرگراه همت شروع شود. در همت تا حدودی کار‌هایی انجام شده، اما این یک مسئله تخصصی است.

چمران درباره اخبار شنیده شده مبنی بر کشف عتیقه در بهشت زهرا (س) گفت: قرار شد بروند در آن قسمت حفاری انجام دهند؛ این کار با حضور بنیاد مستضعفان و میراث فرهنگی انجام شد و از آقای زاکانی و نیرو‌های امنیتی نیز دعوت کردند و کندند و چیزی پیدا نکرده‌اند.

رئیس شورای شهر تهران با اشاره به بافت‌های فرسوده در تهران، اظهار کرد: تهران بیشترین بافت فرسوده را دارد، اما از نظر نوسازی از همه شهر‌ها جلوتر است. تهران چند هکتار فرسودگی دارد که باید رفع شود.

واکنش چمران به خبر کشف اشیای تاریخی در بهشت زهرا

مهدی چمران پیش از آغاز اولین جلسه شورای شهر تهران در سال ۱۴۰۴ در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در جلسه امروز معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در خصوص آخرین اقدامات انجام شده در حوزه حمل‌ونقل شهری و عملیات خط یک مترو گزارش ارائه خواهد داد. همچنین نامه فرمانداری تهران در خصوص اعتراض هیأت تطبیق به مصوبه الزام شهرداری تهران به ممنوعیت تبلیغات محیطی کالا‌ها و محصولات شرکت‌های حامی رژیم صهیونیستی بررسی خواهد شد و در ادامه هم خزانه دار شورای شهر تهران، گزارش حساب‌های درآمد و هزینه شهرداری تهران در ماه‌های آذر، دی و بهمن سال ۱۴۰۳ را ارائه خواهد کرد.

به گزارش ایسنا، وی درباره افزایش نرخ کرایه تاکسی‌ها در سال جدید نیز افزود: همه این نرخ‌ها را تصویب و ابلاغ کردیم و تا اردیبهشت ابلاغ نمی‌شود. هیچ اضافه کرایه‌ای در این ایام قابل قبول نیست. ما بر ایجاد سامانه هوشمند تأکید داریم و هرچه سریعتر باید عملیاتی شود. برای تاکسی‌های خطی عملیاتی شده است. نرخ تاکسی‌ها در ساعات پیک در سامانه اعلام می‌شود و تا وقتی سامانه آماده نباشد نرخ کرایه‌ها نباید اجرایی شود.

وی درباره آخریت وضعیت طرح HOV عنوان کرد: شورای ترافیک شهر تهران باید تصمیم اساسی بگیرد که از بزرگراه امام علی یا بزرگراه همت شروع شود. در همت تا حدودی کار‌هایی انجام شده، اما این یک مسئله تخصصی است.

چمران درباره اخبار شنیده شده مبنی بر کشف عتیقه در بهشت زهرا (س) گفت: قرار شد بروند در آن قسمت حفاری انجام دهند؛ این کار با حضور بنیاد مستضعفان و میراث فرهنگی انجام شد و از آقای زاکانی و نیرو‌های امنیتی نیز دعوت کردند و کندند و چیزی پیدا نکرده‌اند.

رئیس شورای شهر تهران با اشاره به بافت‌های فرسوده در تهران، اظهار کرد: تهران بیشترین بافت فرسوده را دارد، اما از نظر نوسازی از همه شهر‌ها جلوتر است. تهران چند هکتار فرسودگی دارد که باید رفع شود.

واکنش رسمی میراث فرهنگی تهران

در روزهای پایانی تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ تصاویری از قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا در تهران منتشر و از حفاری‌هایی به انگیزه گنج‌یابی خبر داده شد اما روابط عمومی سازمان بهشت زهرا (س) با تکذیب این خبر، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «با آغاز عملیات عمرانی در مجاورت قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا(س)، افراد مختلفی ادعاهایی مبنی بر وجود یک محموله‌ سکه یا طلا در عمق زمین مذکور مطرح کردند. بعد از مراجعات متعدد و تواتر خبر، مراتب به نهادهای ذیصلاح اطلاع داده شد تا ادامه عملیات عمرانی گودبرداری محل پروژه با حضور و نظارت نمایندگان دستگاه‌های امنیتی، قضایی، انتظامی و تخصصی مربوطه انجام شود. در پایان گودبرداری نیز مشخص شد اخبار و ادعاهای مطرح شده فاقد اعتبار و صحت بوده است.»

پس از آن اما، احمد علوی، رییس کمیته میراث‌ فرهنگی شورای شهر تهران در صحن شورای شهر تهران اصل موضوع را به این شکل شرح داد: «عوامل بهشت‌زهرا در قطعه ۲۵۲ در حال تامین زیرساخت‌ها بودند که برخی از کسانی که کارشان پیدا کردن دفینه است به سراغ عوامل بهشت زهرا می‌روند و می‌گویند اینجا احتمالا چیزی دفن شده و چرا که در گذشته این محله خارج از تهران بود که پس از آن محوطه را محصور می‌کنند. در حضور دوستان ما در بهشت زهرا کاوش انجام و مشخص می‌شود چیزی در این محل نیست و در حال حاضر نیز کار عمرانی ادامه دارد اما باید بگویم که این کاوش انجام شده اما منتج به نتیجه نشده است.»

این عضو شورای شهر تهران با اشاره به واکنش سازمان بهشت زهرا در مواجهه با این ادعاها هم گفت: «همکاران ما با هماهنگی کامل با دستگاه‌های امنیتی و وزارت میراث فرهنگی، اقدام به مسدودسازی محوطه و انجام کاوش در محل کردند.»

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران هم یکشنبه ۱۷ فروردین‌ماه پیش از آنکه به صحن شورا برود، به خبرنگاران درباره حفاری‌های قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا گفت: «قرار شد بروند در آن قسمت حفاری انجام دهند. این کار با حضور بنیاد مستضعفان و میراث فرهنگی انجام شد، چون چیزهایی که پیدا می‌شود به بنیاد مستضعفان مربوط می‌شود. از آقای زاکانی ـ شهردار تهران ـ و رئیس بنیاد مستضعفان دعوت کردند. قرار بود از میراث فرهنگی هم دعوت کنند، نمی‌دانم دعوت شدند یا خیر. از نیروهای امنیتی و اطلاعاتی نیز دعوت کردند. رفتند کندند و چیزی پیدا نکردند.»

اینک محسن سعادتی، معاون میراث فرهنگی استان تهران در واکنش به حفاری صورت گرفته در قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا و اظهارات مطرح شده درباره انجام این حفاری با مجوز رسمی و در حضور نمایندگان میراث فرهنگی، اعلام کرد: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی استان تهران هیچ‌گونه هماهنگی، مشارکت یا اطلاعی در خصوص فعالیت‌های ادعاشده در این محدوده نداشته و هیچ مجوزی برای گمانه‌زنی یا حفاری از سوی این نهاد صادر نشده است.

معاون میراث فرهنگی استان تهران تاکید کرد: هرگونه فعالیت مرتبط با کاوش یا حفاری در مناطق دارای ظرفیت میراثی، مستلزم اخذ مجوز رسمی از مراجع ذی‌صلاح و نظارت کارشناسان میراث فرهنگی است که در این مورد خاص، هیچ‌گونه درخواستی به این اداره کل ارائه نشده و نماینده‌ای از سوی ما در محل حضور نداشته است.

او با ابراز بی‌اطلاعی کامل از موضوع، اظهار کرد: شایعات مطرح‌شده مبنی بر کشف اشیای تاریخی یا همکاری با سازمان بهشت زهرا در این زمینه، فاقد هرگونه سندیت و صحت است.

سعادتی گفت: حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی کشور از اولویت‌های اصلی این اداره کل است و هرگونه فعالیت در حوزه کاوش‌های باستان‌شناسی یا مرتبط با آثار تاریخی، تنها با هماهنگی و نظارت این نهاد امکان‌پذیر است. لذا هرگونه ادعای مطرح‌شده در این زمینه بدون مستندات رسمی، غیرقابل استناد تلقی می‌شود.

معاون میراث فرهنگی استان تهران همچنین اظهار کرد: در صورت دریافت هرگونه گزارش یا درخواست رسمی از سوی نهادهای ذی‌ربط، این اداره کل آمادگی دارد بررسی‌های لازم را انجام داده و نتایج آن را به صورت شفاف با افکار عمومی در میان بگذارد.

پیگیری‌های ایسنا نیز حاکی از این است که پژوهشکده باستان‌شناسی که کاوش‌های باستان‌شناسی با مجوز آن و همچنین مطالعات فرهنگی ـ تاریخی (میراث فرهنگی) در پروژه‌های عمرانی توسط آن انجام می‌شود، در جریان حفاری قطعه ۲۵۲ بهشت زهرا تهران قرار نداشته است. مسئولان وزارت میراث فرهنگی نیز در پاسخ به پیگیری ایسنا، ضمن ابراز بی‌اطلاعی، حضور نمایندگان میراث فرهنگی در جریان حفاری در محدوده از بهشت زهرا و یا صدور مجوز و یا نظارت بر آن را رد کردند.

قطعه ۲۵۲ در حاشیه جنوبی بهشت زهرا قرار دارد. ادعاهایی مطرح شده است که این زمین پیش از تغییر کاربری در دهه ۱۳۸۰، محل یک دامداری متعلق به وابستگان خاندان پهلوی بوده است.

همچنین نشان حفاری‌ در این قطعه از بهشت زهرا، تا چند روز پیش همچنان ادامه داشته و زمین تا عمق حدودی ۱۰ متر گودبرداری شده است. حفاری در این محدوده، اکنون نیمه‌کاره متوقف شده تا بررسی قضایی صورت گیرد. محسن سعادتی، معاون میراث فرهنگی استان تهران پیش‌تر به یکی از رسانه‌ها گفته بود که این پرونده به مراجع قضایی فرستاده شده است.