فال حافظ : دو بیت + غم و غصه تا کی؟! (15 مرداد)

یکشنبه, 6 آگوست 2023

زمان تقریبی مطالعه 3 دقیقه

فال حافظ تو در این لحظه:

دمی با غم به سر بردن جهان یک سر نمی‌ارزد
به می بفروش دلق ما کز این بهتر نمی‌ارزد

به کوی می فروشانش به جامی بر نمی‌گیرند
زهی سجاده تقوا که یک ساغر نمی‌ارزد

تفسیر:

غم و غصه تا کی؟!

برای کاری که هیچ منفعتی برای شما نداشته دچار اندوه شده اید که کاملا بی دلیل و بدون منطق است. زیاد به دشمنان خود توجه نکنید. شاید ظاهرا در کاری که برایش رنج و سختی زیادی تحمل کرده اید و از مال و جان خود مایه گذاشته اید، شکست خورده باشید اما بهتر است از گذشته درس گرفته و آن را رها کنید.

هرچه اهداف عالی تر و آرزوهای بزرگ تر داشته باشید سختی ها و مشکلات راه نیز بیشتر خواهد بود. بنابراین قبل از شروع کار فکر همه چیز را بکنید. قناعت پیشه کنید و به خداوند توکل کنید تا به مراد دل خود برسید.

فریب ظاهر افراد حیله گر را نخورید که سعی می کنند شما را از راه به در کنند.

متن کامل غزل: اینجا
______________________________________

رازها و فال های بیشتر از حضرت حافظ:

درباره فال در فرهنگ ایرانی

یکی از باورهای کهن و عمومیِ ایرانیان، فالِ نیک یا بد زدن با دست‌آویزی به رویدادها و اشیاء گوناگون بوده‌است. استخاره یا همان تفأل به قرآن نیز یکی از مرسوم‌ترین روش‌های تفأل است که پس از ظهورِ اسلام رایج شد و پس از آن نیز به دیگر آثارِ ادبی که تصور می‌شد نویسنده‌اش «بهره‌ای از کلام حق» دارد، گسترش یافت.

در بعضی از منابع مانند لُبابُ الْاَلباب، نَفَحاتُ الْاُنس و مَفتوحُ الْقُلوب، از تفأل به متونی مانند دیوان کبیر، دیوانِ سید حسن غَزنَوی، دیوانِ قاسم اَنوار و دیوانِ جامی یاد شده‌است.

اما آنچه از منابع و مستنداتِ تاریخی برمی‌آید این است که پس از ظهورِ حافظ، تفأل به دیوانِ دیگر شاعران، بسیار کمتر، و دیوانِ حافظ جانشینِ آن‌ها شده است و نمونه‌های تفأل به دیوانِ شاعران پس از حافظ بسیار نادر و اندک است.

تا حدی که ملک‌الشعرای دربارِ جهانگیرشاه گورکانی، طالب آملی (درگذشتهٔ ۱۰۳۶ ه‍.ق)، در دیوانش فقط تفأل به دیوانِ حافظ را درست دانسته‌است.

با دور شدن از روزگارِ زندگانیِ حافظ، مقدس شدنِ شخصیت و شعرِ او بیشتر جلوه‌گر می‌شود. این دیوان نزد مردم چنان تقدسی یافته که به‌گفتهٔ تقی‌الدین حسینی کاشانی، نویسندهٔ خُلاصَةُالْاَشعار هرجا که پای اسلام رسیده است، در کنارِ قرآن، دیوانِ حافظ هم دیده می‌شود.

این تقدس سبب شد بعضی تفأل با دیوانِ حافظ و حتی دست‌زدن به آن را در گاهِ مستی جایز ندانند.

فال نیک

فالِ نیک، پیش‌بینیِ روی دادنِ اتفاقاتِ نیکوست و پیغامِ مثبت و انجام دادنِ کارِ مد نظر را به فال‌گیرنده می‌دهد. حافظ به این موضوع در اشعارش هم اشاره کرده است مانند در بیتِ «مژده دادند که بر ما گذری خواهی کرد/نیت خیر مگردان که مبارک فالی است».

حافظ در این بیت از محبوبِ اقدام‌کننده می‌خواهد که نیتِ خیرِ خودش را — که ملاقات با عاشقِ خویش است — تغییر ندهد، زیرا فالْ نیک آمده است.

حافظ در بیتِ «برخاست بوی گل ز در آشتی درآی/ای نوبهار ما رخ فرخنده فال تو» نیز از محبوب می‌خواهد که اقدام کند و از قهرکننده نیز می‌خواهد با رسیدنِ بهار و بوی گل، اجازهٔ دیدار و آشتی دهد.

فال بد

این فال پیش‌گویی‌کنندهٔ رویداد و حوادثِ ناخوشایند و ناگوار است و پیامِ تَطَیُّر، خودداری و عقب‌نشینی را به فال‌گیرنده می‌دهد تا از کاری که قصدِ انجامش را داشت، منصرف شود.

با توجه به اینکه تطیّر در فرهنگِ اعراب براساسِ آوازِ پرندگان انجام می‌شده است، آن را بدین نام خوانده‌اند. مثلاً با شنیدنِ صدای کلاغ پیش‌بینی می‌کرده‌اند که رویدادِ ناگواری رخ خواهد داد و در مشکلی گرفتار خواهند شد.

فالِ حافظ به‌معنی استفاده از دیوانِ حافظ برای برای پیش‌گوییِ سرنوشت و رفعِ تردید و خوب یا بد بودنِ عاقبتِ کاری یا استعلام از احوالِ شخصِ غایبی است.

اشعارِ حافظ عمدتاً دعوت به شور و شوق و حرکت است؛ و حتی در اشعاری که دعوت به صبر می‌کند، در حقیقت نویدِ آینده‌ای بهتر و روشن را می‌دهد و از این نظر، صبر پیشه‌کردن هم برای تحققِ آرزوها و خواسته‌هاست.

منبع