احتمال مرگ در اثر سقوط زباله‌های فضایی چقدر است؟
هر روز و هر دقیقه، بارانی از زباله از فضا بر روی سر ما می بارد، اتفاقی که تقریباً به طور کامل از آن بی خبریم. ذرات میکروسکوپیک سیارک ها و شهاب سنگ ها از جو زمین می گذرند و بدون آنکه کسی متوجه شود بر روی کره زمین فرود می آیند. در مجموع سالانه نزدیک به ۴۰ هزار تن زباله بر روی کره زمین سقوط می کند.
تا به حال کسی بر اثر سقوط یک زباله فضایی از آسمان جان جان خود را از دست نداده، گرچه نمونه هایی از وارد شدن آسیب های فیزیکی و خسارات مالی بر اثر چنین اتفاقی وجود داشته است.
اما با توجه به افزایش هر روزه ی تعداد ماهواره ها، موشک ها و کاوشگرهایی که به فضا ارسال می شوند، آیا لازم است این خطر را جدی تر بگیریم؟
تحقیق جدیدی در نشریه ی Nature Astronomy منتشر شده که در آن احتمال سقوط اجزای یک راکت طی ۱۰ سال آینده تخمین زده شده است.
هر روز و هر دقیقه، بارانی از زباله از فضا بر روی سر ما می بارد، اتفاقی که تقریباً به طور کامل از آن بی خبریم. ذرات میکروسکوپیک سیارک ها و شهاب سنگ ها از جو زمین می گذرند و بدون آنکه کسی متوجه شود بر روی کره زمین فرود می آیند. در مجموع سالانه نزدیک به ۴۰ هزار تن زباله بر روی کره زمین سقوط می کند.
این مسأله گرچه برای ما بر روی زمین مشکلی ایجاد نمی کند، اما چنین زباله هایی می توانند به سفینه های فضایی صدمه بزنند، مانند همان اتفاقی که یک بار برای تلسکوپ جیمز وب رخ داد. گاهی نمونه ی بزرگ تری مثل یک شهاب سنگ از راه می رسد و هر تقریباً ۱۰۰ سال ممکن است یک جسم چند ده متری بتواند از جو زمین عبور کند و حفره ای بر روی سطح زمین ایجاد کند.
اجسامی که اندازه ی آن ها به کیلومتر می رسد در صورت رسیدن به سطح کره زمین می توانند خسارات جانی و مالی به بار آورند، همچون اتفاقی که برای دایناسورها رخ داد. این ها نمونه هایی از زباله های فضایی طبیعی هستند که حرکت خودکار آن ها به سمت زمین قابل پیش بینی نیست و در سرتاسر فضا پراکنده هستند.
دانشمندان اما در پژوهش جدیدی به بررسی حرکت خودکار زباله های فضایی ای پرداختند که ساخته ی دست بشر هستند.
این دانشمندان با مدل سازی ریاضی انحرافات و چرخش های اجزای موشک ها در فضا و تراکم جمعیت زیر آن ها و با استفاده از داده های ماهواره ای به دست آمده طی ۳۰ سال گذشته، به تخمین محل فرود بقایای موشک ها و دیگر اجزای زباله های فضایی در صورت سقوط بر روی کره زمین پرداختند.
آن ها پی بردند خطر بازگشت اجزای این زباله های فضایی طی دهه ی آینده اندک اما قابل توجه است. اما احتمال وقوع این اتفاق در عرض های جغرافیایی جنوبی بیشتر از عرض های جغرافیایی شمالی است.
طبق تخمین های این پژوهش، احتمال سقوط اجزای یک موشک در شهرهای جاکارتا در اندونزی، داکا در بنگلادش یا لاگوس در نیجریه، تقریباً ۳ برابر بیشتر از شهرهای نیویورک در آمریکا، پکن در چین یا مسکو در روسیه است.
این محققان به محاسبه ی احتمال وقوع حادثه – خطری که برای زندگی انسان وجود دارد – طی یک دهه ی آینده در نتیجه ی بازگشت خودکار موشک ها پرداختند. آن ها با فرض اینکه با هر سقوط، زباله های مرگبار در ناحیه ای به وسعت ۱۰ متر مربع پخش می شوند، پی بردند به طور متوسط ۱۰ درصد احتمال وقوع یک حادثه یا بیشتر از این نوع طی دهه ی آینده وجود دارد.
تا به امروز، احتمال اینکه زباله های فضایی به جا مانده از ماهواره ها و راکت ها بتوانند به سطح زمین (یا در جو زمین به ترافیک هوایی) صدمه وارد کنند، ناچیز شمرده شده است.
در اغلب پژوهش های صورت گرفته بر روی چنین زباله های فضایی، تمرکز بر خطر ناشی از ماهواره های از کار افتاده در مدار زمین بوده است، ماهواره هایی که ممکن است فعالیت ماهواره های فعال را مختل کنند. وجود سوخت و باتری های بلااستفاده هم منجر به وقوع انفجار در مدار زمین می شود، امری که می تواند زباله های بیشتری تولید کند.
اما با توجه به افزایش تعداد موشک های ارسالی به فضا و اقدامات دولت ها و شرکت های خصوصی، احتمال اینکه تعداد حوادث، هم در فضا و هم زمین افزایش یابد، بسیار بالا است، مانند حادثه ی سقوط بقایای موشک چینی که پیش تر رخ داد.
این پژوهش جدید می گوید که احتمال ۱۰ درصدی ذکر شده، یک ارزیابی محتاطانه بوده است.
