ارتباط عجیب خطر بیماری قلبی و دور کمر

یک بررسی جدید نشان می‌دهد اندازه‌گیری نسبت دور کمر یا دور شکم به قد (WtHR) نسبت به شاخص توده بدنی یا بی‌ام‌آی (BMI) شیوه بهتری برای پیش‌بینی خطر دچار شدن به نارسایی قلبی است.

به گزارش همشهری آنلاین این یافته‌ها در کنفرانس نارسایی قلبی ۲۰۲۵ در بلگراد صربستان ارائه شد و ارزش بالقوه نسبت دور کمر به قد را به عنوان یک معیار ساده و مؤثر برای ارزیابی خطرات سلامت قلب برجسته کرد.

چاقی مدت‌هاست که با نارسایی قلبی، عارضه‌ای که در آن قلب قادر به تلمبه کردن مؤثر خون نیست و منجر به علائمی مانند خستگی، تنگی نفس و تجمع مایعات می‌شود، مرتبط شده است. بی‌ام‌آی به طور سنتی معیار استاندارد برای چاقی بوده و این شاخص چربی بدن را بر اساس قد و وزن محاسبه می‌کند، اما محل ذخیره چربی در بدن را نشان نمی‌دهد.

تعیین محل تجمع چربی مهم است، زیرا چربی ذخیره شده در اطراف شکم، که به عنوان چاقی مرکزی شناخته می‌شود، برای سلامت قلب بسیار خطرناک‌تر از چربی در سایر نواحی است. چاقی مرکزی با خطر بیشتر دچار شدن به بیماری قلبی، دیابت و نارسایی قلبی مرتبط است. بی‌ام‌آی همچنین تفاوت‌های ساختار بدن بر اساس جنسیت یا قومیت را در نظر نمی‌گیرد، که می‌تواند پیش‌بینی خطرات سلامتی را کمتر دقیق کند.

دکتر امرا جوجیچ از دانشگاه لوند سوئد، که یافته‌های این بررسی را ارائه داد، توضیح داد که چرا او و همکارانش تصمیم گرفتند به جای بی‌ام‌آی نسبت دور کمر به قد را بررسی کنند. او اشاره کرد که نسبت دور کمر به قد معیار بهتری برای چربی ذخیره شده در اطراف اندام‌های احشایی درون شکم است که مشخص شده است آسیب بیشتری به قلب و رگ‌های خونی وارد می‌کند.

نسبت دور کمر به قد بر خلاف بی‌ام‌آی تحت تأثیر تفاوت‌های جنسیتی یا قومی قرار نمی‌گیرد و این وضعیت آن را به معیاری قابل اعتمادتر برای بررسی جمعیت‌های گوناگون تبدیل می‌کند.

همچنین، برخی بررسی‌ها نشان داده‌اند که افرادی که بی‌ام آی‌ بالاتری دارند (یعنی چاق‌تر هستند)، گاهی اوقات از لحاظ خطر نارسایی قلبی در معرض خطر کمتری هستند، پدیده‌ای که به عنوان «پارادوکس چاقی» شناخته می‌شود اما این پارادوکس در اندازه‌گیری نسبت دور کمر به قد دیده نمی‌شود و بنابراین این شاخص ممکن است معیار ساده‌تری برای تعیین خطرات سلامتی باشد.

نسبت دور کمر به قد خطر نارسایی قلبی را پیش‌بینی می‌کند

این بررسی شامل ۱۷۹۲ نفر از یک پروژه پیشگیری در شهر مالمو در سوئد بود که یک مطالعه بزرگ سلامت مبتنی بر جامعه به شمار می‌آمد. شرکت‌کنندگان در شروع بررسی بین ۴۵ تا ۷۳ سال سن داشتند که یک سوم آنها میزان قند خون طبیعی داشتند، یک سوم دیگر مبتلا به پیش‌دیابت و یک سوم آخر مبتلا به دیابت بودند.

پژوهشگران این شرکت‌کنندگان را به طور متوسط ۱۲.۶ سال از لحاظ پیگیری پیشرفت نارسایی قلبی دنبال کردند.

میانگین سنی شرکت‌کنندگان ۶۷ سال بود و تقریباً ۳۰ درصد آنها زن بودند. میانگین نسبت دور کمر به قد آنها در حد ۰.۵۷ اندازه‌گیری شد، به این معنی که اندازه دور کمر آنها ۵۷ درصد قدشان بود. در این صورت به عنوان مثال، فردی که ۱۷۰ سانتی‌متر قد دارد، اندازه کمر متوسط حدود ۹۷ سانتی‌متر خواهد داشت.

متخصصان بهداشتی معمولا نسبت دور کمر به قد برابر با ۰.۵ یا کمتر را ایده‌آل می‌دانند، زیرا هر مقداری بالاتر از آن خطر مشکلات قلبی و بیماری‌های متابولیکی مانند دیابت را افزایش می‌دهد.

۱۳۲ نفر در طول این بررسی دچار نارسایی قلبی شدند. وقتی پژوهشگران داده‌ها را تجزیه و تحلیل کردند، دریافتند که نسبت دور کمر به قد بالاتر با خطر بیشتر نارسایی قلبی مرتبط است. به ازای هر یک انحراف معیار افزایش در نسبت به دورکمر به قد، خطر نارسایی قلبی ۳۴ درصد افزایش می‌یابد، حتی زمانی که سایر عوامل موثر بر سلامتی در نظر گرفته شد.

پژوهشگران برای درک بهتر این موضوع شرکت‌کنندگان را بر اساس میزان دور کمر به قد آنها به چهار گروه تقسیم کردند. افرادی که بالاترین میزان دور کمر به قد – یعنی دور کمر حدود ۶۵ درصد قدشان – را داشتند، تقریباً سه برابر بیشتر از افراد گروه‌های با میزان‌های پایین‌تر دور کمر به قد در معرض خطر نارسایی قلبی بودند.

دکتر جان مولوین، یکی از این پژوهشگران دانشگاه لوند و بیمارستان دانشگاه مالمو، تأکید کرد که اکثر افراد شرکت‌کننده در این بررسی نسبت دور کمر به قد بسیار بالاتر از ۰.۵ داشتند که آستانه افزایش خطرات سلامتی است.

اندازه دور کمرتان باید نصف اندازه قدتان باشد

او پیشنهاد کرد که هدف قرار دادن رسیدن به اندازه کمر کمتر از نصف اندازه قد می‌تواند یک هدف سلامتی مؤثر باشد. به گفته او، نسبت دور کمر به قد ممکن است معیار بهتری نسبت به بی‌ام‌آی برای شناسایی افراد در معرض خطر نارسایی قلبی باشد، به ویژه افرادی که ممکن است از راهبردهای کاهش وزن و حمایت پزشکی بهره‌مند شوند.

این پژوهشگران معتقدند که یافته‌های آنها نشان می‌دهد که نسبت دور کمر به قد ابزاری ساده و کاربردی برای پزشکان و بیماران است که نیازی به محاسبات پیچیده ندارد – فقط کمر و قد خود را اندازه بگیرید و این دو را با هم مقایسه کنید.

اگر کمر شما بیش از نصف قدتان است، ممکن است زمان آن رسیده باشد که تغییرات سبک زندگی را در نظر بگیرید. این گروه قصد دارد تحقیقات خود را گسترش دهد تا ببیند آیا نسبت دور کمر به قد می‌تواند سایر مشکلات قلبی و متابولیکی را در گروه‌های بزرگتری از افراد پیش‌بینی کند یا خیر.

این مطالعه به شواهد رو به رشدی می‌افزاید که نشان می‌دهد محل ذخیره چربی به اندازه میزان چربی موجود اهمیت دارد. با تمرکز بر نسبت دور کمر به قد به جای بی‌ام‌آی پزشکان می‌توانند افراد در معرض خطر نارسایی قلبی را بهتر شناسایی کرده و اقدامات پیشگیرانه را زودتر انجام دهند. سادگی اندازه‌گیری دور کمر و قد، آن را به ابزاری آسان و در دسترس برای افراد تبدیل می‌کند تا سلامت خود را کنترل کرده و تغییرات لازم را ایجاد کنند.