چگونه کشتی‌ها بدون داشتن ترمز سرعت خود را کاهش می دهد؟

بی‌تردید کشتی‌ها جزو یکی از شگفت‌انگیزترین اختراعات تاریخ بشر محسوب می‌شوند. این سازه‌های عظیم و شناور می‌توانند مسافران و کالاهای مختلف را از دل اقیانوس‌ و دریاهای پهناور عبور دهند.

به گزارش روزیاتو،کشتی‌ها اغلب به امکاناتی مجهز هستند که سفر را تا حدی راحت و آسوده می‌کنند؛ برخی از این کشتی‌ها آن‌قدر مجهز طراحی شده‌اند که شاید حتی از وجودشان نیز باخبر نباشید. فارغ از مأموریت آن‌ها، کشتی‌ها می‌توانند مسیرهای طولانی را طی کنند، تغییر مسیر دهند و در مواقع لازم سرعت بگیرند. اما با توجه به نداشتن ترمز، چطور این غول‌های دریایی سرعتشان را کم می‌کنند و در نهایت متوقف می‌شوند؟

کاهش سرعت و متوقف کردن کشتی‌های عظیم اصلاً کار ساده‌ای نیست و به‌هیچ‌وجه در یک لحظه اتفاق نمی‌افتد. معمولاً در طول سفر، کشتی با حداکثر سرعت دریایی خود حرکت می‌کند؛ البته تا زمانی که به نزدیکی مقصدش برسد.

از آن نقطه به بعد، سرعتش را به‌تدریج و در بازه‌های زمانی منظم کاهش می‌دهد؛ در حالی که ملخ (پروانه‌ی کشتی) همچنان فعال است تا آب را به‌سمت سکان هدایت کند. این کار باعث می‌شود خدمه همچنان بتوانند کشتی را حتی در حین کاهش سرعتش کنترل کنند.

به این ترتیب، کشتی آرام‌آرام به ساحل نزدیک می‌شود تا جایی که تقریباً به‌طور کامل از حرکت می‌ایستد.

در نهایت، خدمه با استفاده از دستگاه لنگرکشی، لنگر را کمی قبل از توقف کامل کشتی رها می‌کنند. لنگر کشیده می‌شود تا در بستر دریا گیر کند و کشتی را در جای خود ثابت نگه دارد. از این روش برای بیشتر آن‌ها، حتی عجیب‌ترین‌ کشتی‌های دنیا، هنگام نزدیک شدن به ساحل استفاده می‌کنند. اما زمانی که کشتی مجبور باشد سریعاً و در شرایط اضطراری سرعت خود را کم کرده و متوقف شود، از روش‌های دیگری بهره می‌برد.

چرخش کامل فرمان و استفاده هوشمندانه از سکان

نکته مهمی که نباید درباره روش کاهش سرعت و توقف کشتی از آن غافل شد این است که این فرآیند زمان‌بر بوده و نیاز به زمان نسبتاً زیادی دارد. کشتی‌ها معمولاً از چندین کیلومتر دورتر از ساحل شروع به کاهش سرعت خود کرده و این کار را تا رسیدن به بندر ادامه می‌دهند؛ اما این روش برای همه شرایط مناسب نیست، به‌ویژه وقتی که وضعیت اضطراری پیش بیاید و کشتی باید هرچه سریع‌تر متوقف شود. در چنین مواقعی از روش‌های دیگری برای توقف استفاده می‌کنند.

یکی از این روش‌ها چرخش کامل فرمان نام دارد که با استفاده از فضای وسیع آب، کشتی را در یک جهت به صورت مارپیچی به سمت داخل می‌چرخانند و در عین حال قدرت موتور را کم می‌کنند. هر بار که کشتی می‌چرخد، سرعتش کمتر می‌شود تا اینکه نهایتاً به نقطه‌ای نزدیک به محل شروع چرخش بازمی‌گردد و به طور کامل متوقف می‌شود.

اغلب در شرایط اضطراری، استفاده هوشمندانه و هدفمند از سکان اهمیت پیدا می‌کند. با حرکت دادن سکان به‌صورت مکرر و از یک طرف به طرف دیگر، مقاومت آب یا همان درگ افزایش می‌یابد که همراه با کاهش قدرت موتور، باعث کاهش سرعت کشتی می‌شود. این کار بسته به سرعت مورد نیاز برای توقف کشتی، با فرکانس بالا یا پایین انجام می‌شود. وقتی سکان به کندی و به‌طور متناوب حرکت می‌کند، درگ بیشتری ایجاد می‌شود، اما به دلیل ادامه این حرکت در مسافت طولانی‌تر، سرعت کشتی سریع‌تر کاهش میابد.

متوقف کردن کشتی کاری نیست که هر کسی از پس آن بر بیاید

با توجه به اندازه‌ی بزرگ کشتی‌ها، اهمیت نقششان و سختی جابجایی آن‌ها، کاملاً منطقی است که هر کسی نتواند یک کشتی را هدایت کند. متوقف کردن کشتی، فارغ از هر روشی که برای آن به کار می‌گیرند، کار بسیار دشواری است و مناسب افراد تازه‌کار نیست. این کار به زمان، تمرین و آموزش تخصصی نیاز دارد. کاپیتان مایکل برنز از آکادمی دریانوردی ماساچوست در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌بی‌اس در مارس ۲۰۲۴ توضیح داد که رانندگی و توقف کشتی‌های باری چیزی نیست که در طی یک روز توسط افراد فرا گرفته شود.

برنز توضیح داد: «این کار بسیار دشوار است و سال‌ها تجربه و آموزش لازم دارد تا بتوان آن را به‌طور ایمن انجام داد… بسته به شرایط، توقف برخی از این کشتی‌ها ممکن است تا ۱.۶ کیلومتر طول بکشد، بنابراین ما باید خیلی جلوتر از کشتی باشیم و از کیلومترها جلوتر برنامه‌ریزی لازم را انجام دهیم». این مصاحبه پس از برخورد یک کشتی کانتینربر به پل فرانسیس اسکات کی در بالتیمور، مریلند انجام شد.

برنز با توجه به این اتفاق تأکید کرد که آموزش دانشجویان در آکادمی دریانوردی ماساچوست و آماده‌سازی آن‌ها برای توقف‌های اضطراری، یک امر حیاتی است تا از وقوع چنین حوادثی جلوگیری شود (و اطمینان حاصل کنیم که به فهرست گران‌ترین محموله‌های از دست رفته، موارد جدیدی اضافه نمی‌شود).

کشتی‌ها هرچقدر هم که برای دنیای امروز ضروری باشند، هدایت و متوقف کردنشان کاری نیست که افراد کم‌تجربه به آسانی از پس آن بربیایند. اگر کسی که فرمان کشتی را در دست دارد به توانایی‌های خود اطمینان کافی نداشته باشد، می‌تواند حوادث ناگواری را به دلیل سرعت زیاد رقم بزند.