هشدار کارشناسان؛ تاب آوری جامعه ترکیه کاهش یافته است

به‌تازگی صحنه‌ای شوک‌آور در قطار مارمارای استانبول، واکنش شدید افکار عمومی ترکیه را برانگیخته است.

به گزارش عصرترکیه به نقل از سی ان ان ترک، در این حادثه، مردی در حضور دو فرزند خردسالش مورد ضرب و جرح قرار گرفت. تصاویر منتشرشده از این رخداد نه‌تنها خشم کاربران شبکه‌های اجتماعی را برانگیخت، بلکه باعث شد روان‌شناسان و جامعه‌شناسان درباره آثار بلندمدت چنین خشونتی به‌ویژه بر کودکان، هشدار دهند.

این حادثه روز ۳۰ مه ۲۰۲۵ در ایستگاه مارمارای ثریا پلاژی در منطقه مالتپه استانبول روی داد. «دنیز ائراوغلو» ۴۶ ساله که به‌همراه دو فرزندش قصد سفر با مارمارای را داشت، هنگام ورود به قطار با زنی که در مسیر ورودی ایستاده بود دچار مشاجره شد. تنش بالا گرفت و دو مسافر دیگر یعنی «اکرم دور» ۵۰ ساله و «ابراهیم آکتان» ۲۲ ساله وارد ماجرا شدند.

«اکرم دور» در اقدامی خشونت‌آمیز، به‌رغم حضور کودکان، خطاب به ائراوغلو گفت «بیا بیرون»، اما او حاضر به ترک قطار نشد. در واکنشی خشن، او  مشتی به صورت ائراوغلو وارد کرد و بلافاصله در ایستگاه پیاده شد و محل را ترک کرد.

پس از رفتن او، درگیری میان ائراوغلو و آکتان بالا گرفت و این نزاع از درون قطار به سکوی ایستگاه کشیده شد و با وجود مداخله مأموران امنیتی، تنش ادامه یافت و به درگیری فیزیکی منتهی شد.

بازداشت و اعتراف متهم

براساس گزارش علی رضا اکبولوت از روزنامه حریت، هر دو فرد درگیر یعنی اکرم دور و ابراهیم آکتان بازداشت و برای ارائه توضیحات به مرکز پلیس منتقل شدند. در نهایت، آکتان با دستور دادستان آزاد شد اما دور پس از انتقال به دادسرای آناتولی، تحت بازجویی قرار گرفت.

او در اظهارات خود مدعی شد که ائراوغلو به دختری جوان (۱۸ تا ۲۰ ساله) که در ورودی قطار ایستاده بود توهین کرده و فریاد کشیده است. دور گفت که هنگام رسیدن به ایستگاه، دختر را در حال گریه دیده و به همین خاطر به ماجرا واکنش نشان داده است. وی ادعا کرد که در آن لحظه فرد دیگری نیز به ائراوغلو فریاد می‌زد، و او خود به‌دلیل سابقه بیماری و تنگی نفس، در یک لحظه هیجانی تنها یک ضربه به صورت ائراوغلو زده و سپس از قطار پیاده شده است. او همچنین ابراز پشیمانی کرده و گفته است که سابقه کیفری ندارد.

ائراوغلو نیز از آکتان شکایتی نکرد و آکتان در اظهاراتش گفت: «هنگام جدا کردن درگیری، ائراوغلو مرا هل داد و به همین دلیل وارد ماجرا شدم.»

دستور بازداشت از سوی دادگاه

در پایان، دادگاه کیفری نهم استانبول رأی به بازداشت اکرم دور داد. در متن حکم آمده است که اعمال کنترل قضایی کافی نیست و متهم به احتمال زیاد از آن تبعیت نخواهد کرد. با در نظر گرفتن شدت جرم و شرایط آن، بازداشت متناسب تشخیص داده شد.

شکار در شبکه‌های اجتماعی: «این مرد پیراهن آبی کیست؟»

در روزهای پس از حادثه، کاربران شبکه‌های اجتماعی تلاش گسترده‌ای برای شناسایی «مرد پیراهن آبی» آغاز کردند؛ عبارتی که به ابراهیم آکتان اطلاق می‌شد. انتشار تصاویر و گمانه‌زنی‌ها باعث شد تا فضای مجازی مملو از پرسش‌هایی درباره هویت او شود.

هشدار روان‌شناسان: کودکان آسیب جدی می‌بینند

کارشناسان سلامت روان نسبت به تأثیر عمیق این‌گونه صحنه‌ها بر روان کودکان هشدار داده‌اند. روان‌شناس سینم دنیز در گفت‌وگو با حریت گفت: «چنین صحنه‌هایی به شکل مستقیم سیستم شناختی، مهارت‌های اجتماعی و روانی کودکان را تضعیف می‌کند. حتی ممکن است تأثیرات آن تا بزرگسالی ادامه یابد. در چنین مواردی کودک دچار تیک‌های عصبی، ترس، اضطراب، اختلالات روان‌شناختی و بی‌اعتمادی اجتماعی می‌شود. حتی ممکن است به‌دلیل تداعی ناخوشایند، کودک دیگر حاضر نباشد سوار مارمارای شود.»

دیدگاه جامعه‌شناختی: پدر بودن، نماد اقتدار است

از نگاه جامعه‌شناختی نیز این اتفاق بازتاب مهمی داشته است. پروفسور گل اسرا آتالای، رئیس دانشکده روزنامه‌نگاری دانشگاه اسکودار گفت: «در فرهنگ ترکیه، نهاد خانواده و به‌ویژه جایگاه پدر مقدس شمرده می‌شود. پدر نماد اقتدار و امنیت است و لطمه به این جایگاه در برابر چشم فرزندان، افکار عمومی را جریحه‌دار می‌کند. اگر این اتفاق بدون حضور کودک می‌افتاد، چنین واکنشی ایجاد نمی‌کرد. حساسیت جامعه به کودکان در حال افزایش است و این ماجرا بازتاب همان آگاهی جمعی است.»