در نتیجه افزایش سریع نرخ اجاره‌بها در ترکیه، پرونده‌های دادگاه‌ها نیز افزایش یافته؛ به طوری که بازه‌های زمانی رسیدگی به دعاوی به ۲.۵ تا ۳ سال رسیده است. از همین روی مجلس ملی ترکیه قانونی را تصویب کرده تا مالک و مستاجر برای طرح دعاوی ابتدا باید به یک «میانجی» مراجعه کنند و از طریق وی شکایتشان را پیش ببرند. در این پست مهم‌ترین سوالات درباره این طرح را بیان می‌کنیم.
۱- در چه شرایطی باید به «میانجی» مراجعه کرد؟
دعاوی تعیین اجاره، دعاوی تخلیه ملک، دعاوی تعیین قیمت، اختلاف‌های ناشی از قرارداد اجاره، اختلافات ناشی از قانون مالکیت املاک، دعاوی اجرای احکام، دعاوی عدم پرداخت حق‌الزحمه مدیریت املاک، دعاوی اقامه‌شده علیه صاحبان ملک که با تصمیمات شرکتی مطابقت ندارد، دعاوی ناشی از حق همسایگی، اختلافات بین همسایه‌ها و … از جمله مواردی است که برای حل آن‌ها باید به میانجی مراجعه کرد.
۲- کدام یک از طرفین می‌توانند طرح دعاوی را آغاز کنند؟
هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی می‌توانند طرح دعوی کنند (شاکی) و برای این کار، آن‌ها باید فرایند مراجعه به «میانجی‌گری» اجباری را آغاز کند.
۳- از کجا اقدام کنیم؟
درخواست میانجی‌گری را می‌توان با مراجعه به «دفتر میانجی‌گری» واقع در دادگاه‌ها ثبت کرد. در صورتی که در دادگاه این دفتر موجود نباشد، درخواست میانجی‌گری را می‌توان در اداره ثبت دادگاه‌ها و دادگستری‌ها ثبت کرد.
۴- هزینه درخواست میانجی‌گری چقدر است؟
ثبت درخواست میانجی‌گری در دادگاه بدون پرداخت هزینه است. در طول خدمات میانجی‌گری نیز جلسات تا دو ساعت رایگان است و از بودجه وزارت دادگستری به «میانجی» پرداخت می‌شود. اما در صورت اقامه دعوی، این هزینه باید به عنوان هزینه دادرسی از سوی طرف متخلف پرداخت شود.
در صورت توافق طرفین دعوی با میانجی‌گری، حق «میانجی» (با در نظر داشتن دو ساعت رایگان اولیه) طبق تعرفه وزارت دادگستری به طور مساوی بین طرفین تقسیم می‌شود.
۵- فرایند میانجی‌گری چقدر طول خواهد کشید؟
میانجی‌گری از تاریخ دعوت میانجی از طرفین (پس از درخواست و تایید کتبی مبنی بر پذیرش فرآیند میانجی‌گری) آغاز می‌شود. مهلت میانجی‌گری عام ۳ هفته است و حداکثر تا یک هفته نیز باید تکمیل شود. در نتیجه کل فرآیند به طور عادی ۴ هفته زمان خواهد برد.
۶- در صورت شکست میانجی‌گری چه باید کرد؟
اگر طرفین دعوی نتوانند از طریق «میانجی‌گری» به توافق برسند، برای آن‌ها «گزارش اختلاف» تنظیم می‌شود و به امضای طرفین خواهد رسید. در صورت خودداری یکی از طرفین از امضا، خود میانجی صورت‌وضعیت را امضا خواهد کرد. این سند به دفتر میانجی‌گری ارائه و یک نسخه نیز در اختیار طرفین قرار خواهد گرفت. دادگاه با در اختیار داشتن این صورت‌جلسه می‌تواند به پرونده ادامه دهد.
۷- چه کسانی در جلسه میانجی‌گری شرکت دارند؟
طرفین دعوی می‌تواند شامل مستاجر، مالک یا مالکان و مدیر آپارتمان شود؛ وکلای طرفین و نمایندگان قانونی نیز می‌توانند در جلسات حضور یابند.
۸- آیا این قانون، دعاوی موجود را نیز شامل می‌شود؟
این آیین‌نامه از روز اول سپتامبر ۲۰۲۳ لازم‌الاجرا می‌شود. کلیه دعاوی مطروحه تا آن تاریخ، دعاوی در جریان فعلی و دعاوی که مجددا اقامه می‌شوند، شامل این طرح نخواهد شد.
۹- آیا طرفین دعوی قادر به امتناع از فرآیند «میانجی‌گری» خواهند بود؟
به عنوان شرط اصلی اقامه دعوی در دادگاه، نمی‌توان از فرایند «میانجی‌گری» امتناع کرد. در صورتی که بعد از تعیین میانجی، طرفین یا یکی از آن‌ها در جلسات حاضر نشود، این وضعیت توسط میانجی در قالب گزارش اختلاف تنظیم و صورت‌جلسه می‌شود.
۱۰- عدم حضور یکی از طرفین در جلسه چه مجازاتی به‌دنبال خواهد داشت؟
اگر یکی از طرفین بدون عذر موجه در جلسه حاضر نشود، میانجی به همراه طرف شرکت‌کننده گزارش اختلاف را تنظیم می‌کند. در این صورت طرف غایب در جلسه باید حق میانجی‌گری و کلیه هزینه‌های دعوی را بپردازد. علاوه بر این دادگاه، حتی در صورت حق داشتن وی، نمی‌تواند به نفع او حکم صادر کند.
۱۱- در صورت عدم رعایت تصمیمات اتخاذ شده چه خواهد شد؟
در صورت حصول توافق و عدم رعایت وضعیت مقرر شده، طرفین می‌توانند با اخذ گزارش میانجی‌گری از دادگاه مدنی صلح، درخواست اجرای رای کنند. تصمیم اخذ شده پس از قطعیت (مانند رای دادگاه‌ها در پایان پرونده) ماهیت حکمی دارد.
