چگونه فرزند خود را مسئولیت پذیر بار آوریم؟

فرزندپروری مسیری مملوء از تجربیات مختلف است، بخصوص برای والدینی که برای نخستین بار طعم پدر و مادر شدن را می‌چشند. پرهیز از فشار‌های اجتماعی‌ای که به اشتباه اصول فرزندپروری دانسته می‌شوند، اهمیت زیادی دارد.

ما باید مراقب رفتار و گفتار خود باشیم، چون می‌توانند پیامد‌هایی برای دوران بزرگسالی فرزندان مان داشته باشند.

۱- باور داشته باشید که خودش می‌تواند کارهایش را انجام دهد
برای افزایش اعتماد به نفس کودک تان، کافی است به توانمندی اش باور داشته باشید. گرچه والدین عادت دارند فرزند خود را هدایت کنند و به درس دهند، اما اینکه به نقاط قوت و آرزو‌های فرزندتان باور داشته باشید هم به همان اندازه مهم است.

۲- به او یاد دهید که چطور می‌تواند کارهایش را بهتر انجام دهد
از آنجایی که والدین اولین معلم فرزندان هستند، این وظیفه‌ی شما است که نحوه‌ی انجام کار‌ها را به فرزند خود نشان دهید. اگر می‌خواهید فرزندتان کاری را انجام دهد، نحوه‌ی انجامش را اول برای او توضیح و سپس نشانش دهید. با این کار فرزندتان احساس اطمینان بیشتری نسبت به خود پیدا می‌کند و هنگام تلاش برای سر درآوردن از نحوه‌ی انجام یک کار احساس سردرگمی نمی‌کند.

۳- اجازه دهید خودش انتخاب کند
به فرزندتان تصمیم گرفتن را یاد دهید. این مهارت برای اینکه فرزندتان بتواند شاد و سالم رشد کند، ضروری است. با انتخاب‌های کوچک از سنین پایین آغاز کنید، مثل انتخاب بین نوشابه، آبنبات یا اسباب بازی‌ها در فروشگاه. اینکه اجازه دهید که لباس هایش را خودش انتخاب کند هم راه دیگری است برای ایجاد اعتماد به نفس در فرزندتان و ساده‌تر شدن کار‌ها برای خودتان. در همه چیز به جای فرزندتان تصمیم گیری نکنید؛ به جایش با فرزندتان صحبت و راهنمایی اش کنید. به خاطر داشته باشید که فرزندتان می‌داند که چه دوست دارد و شما باید صرفاً به او فرصت انتخاب کردن چیزی که می‌خواهد را بدهید.

۴- اجازه دهید خودش کارهایش را انجام دهد
گاهی وقتی در عجله هستید، ممکن است ساده‌تر این به نظر برسد که کار‌های فرزندتان را خودتان انجام دهید، تا اینکه منتظر او بمانید. با این حال، این کار برای استقلال فرزندتان در آینده خوب نیست. بچه‌ها با انجام کار‌ها و اشتباه کردن یاد می‌گیرند و رشد می‌کنند. مهم است که به فرزندتان اجازه دهید که کارهایش را خودش انجام دهید تا به او کمک کنید که یاد بگیرد. با این کار، فرزندتان می‌تواند اعتماد به نفس پیدا و به خود باور پیدا کند.

۵- چالش‌های تازه‌ای برای انجام دادن در اختیارش بگذارید
برای کودکان ضروری است که با انجام چالش‌ها احساس اعتماد به نفس کنند؛ بنابراین یک ایده‌ی خوب این است که کار تازه‌ای برای انجام دادن برعهده‌ی فرزندتان بگذارید. مثلاً می‌توانید به فرزند ۳ ساله تان پیشنهاد دهید که خودش لباس هایش را بپوشد، نقاشی بکشد یا آواز بخواند. به علاوه، می‌توانید برای فرزندتان یک پازل بخرید و هر بار که آن را تکمیل کرد، پازلی با قطعات بیشتر برایش بخرید.

۶- اجازه دهید در کار‌های خانه کمک تان کند
کودکان می‌توانند از تجاربی که با انجام کار‌های خانه به دست می‌آورند، چیز‌های زیادی یاد بگیرند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند یاد بگیرند که چطور باید از خود، خانه و خانواده مراقبت کنند. همچنین این کار به آن‌ها این فرصت را می‌دهد که احساس مسئولیت و توانمندی کنند. همه‌ی کار‌های خانه برای هر سنی مناسب نیستند. اما چند پیشنهاد برای گروه‌های سنی مختلف داریم:

– ۲ تا ۳ سال: جمع کردن اسباب بازی‌ها و کتاب‌های خود – آویزان کردن لباس‌ها از چوب لباسی

– ۴ تا ۵ سال: چیدن میز غذا – کمک در آماده سازی غذا (زیر نظر والدین) – کمک در خرید مواد غذایی از فروشگاه و گذاشتن خرید‌ها در جای مخصوص شان در آشپزخانه (مثلاً در یخچال یا کابینت ها) – کمک در مرتب کردن لباس‌های شسته شده

– ۶ تا ۱۱ سال: آب دادن به گلدان‌ها یا باغچه – کشیدن جاروبرقی و گردگیری – غذا دادن به حیوان خانگی

۷- به او یاد دهید که مستقل و خودکفا باشد
بچه‌ها از تماشای والدین شان چیز‌های زیادی یاد می‌گیرند. اگر فرزندتان ببیند که شما دائماً کارهایتان را پشت گوش می‌اندازید یا تماشای تلویزیون را به انجام کار‌های خانه ترجیح می‌دهید، همان عادت‌های شما را پیدا خواهند کرد. نشان دادن خودانضباطی را به عنوان نمونه‌ای مثبت برای سرمشق گرفتن فرزندتان، در اولویت قرار دهید. فرزندتان باید یاد بگیرد که چظور کار‌های مهمش را به سرانجام برساند و تمرکز خود را صرفاً روی بازی کردن و خوش گذراندن نگذارد. گنجاندن عادت‌هایی مانند مسواک زدن قبل از خواب، جمع کردن اسباب بازی‌ها و انجام تکالیف درسی، در روتین روزانه، از اهمیت زیادی برخوردار است.

گرچه مهم است که به فرزندتان اجازه دهید تکالیف درسی اش را به تنهایی انجام دهد، اما داشتن یادآوری‌هایی درباره‌ی شستشوی دندان‌ها می‌تواند کمک کننده باشد، بدون اینکه تک به تک کارهایش را کنترل کنید.

۸- ترس هایش را درک کنید و به حرف هایش گوش دهید
برای بچه‌ها طبیعی است که ترس‌هایی داشته باشند و والدین باید به ترس‌های فرزندشان توجه داشته باشند و درباره‌ی آن‌ها با او صحبت کنند. گوش دادن به حرف‌های فرزند خود درباره‌ی ترس هایش و دادن اطمینان خاطر به او اهمیت زیادی دارد. فرزندتان را تشویق کنید که درباره‌ی احساساتش به صراحت صحبت کند و تأکید کنید که ترس بخشی طبیعی از مواجهه با چالش‌ها است. صحبت درباره‌ی تجربه‌های شخصی خودتان از غلبه بر چالش‌ها می‌تواند به کمتر شدن ترس فرزندتان کمک کند.

۹- بهترین دوستش باشید
به فرزندتان اجازه دهید که بدانید شما همیشه حامی و پشتیبانش هستید تا احساس شادی و دوست داشته شدن کند. کافی است دوست فرزندتان باشید. با هم وقت بگذرانید و کار‌های مفرحی مانند بازی کردن، قاشی کردن یا آشپزی انجام دهید. منظور این نیست که صرفاً اطراف فرزندتان باشید، بلکه باید به شکلی فعالانه کار‌هایی را به همراه فرزندتان انجام دهید تا پیوند میان تان مستحکم شود. درک این نکته که فقدان انگیزه می‌تواند قدرت یادگیری را تحت تأثیر قرار دهد، کمک می‌کند حمایت بهتری از فرزندتان داشته باشید.

۱۰- به چیز‌های کوچک توجه نشان دهید و تحسین شان کنید
گاهی آنقدر سرمان شلوغ می‌شود که فراموش می‌کنیم به موفقیت‌های کوچک فرزندمان توجه کنیم. به خاطر داشته باشید که فرزند ما برای تمام موفقیت‌های کوچکش به توجه و تحسین ما نیاز دارد. منظور چیز‌های بزرگی مثل برنده شدن در یک مسابقه نیست، بلکه پیروزی‌های کوچکی مانند انجام تکالیف درسی یا غذا خوردن است. تحسین فرزند برای هین قدم‌های کوچک، اعتماد به نفس او را بالا می‌برد.