کاهش سطح آب دریاچه ساپانجا به پایینترین سطح ؛ زنگ خطر برای آب شرب و اکوسیستم شرق مرمره
کاهش مداوم تراز آب که نباید به زیر ۳۱ متر برسد، اکنون به محدوده ۲۸٫۵ متر رسیده و خطر فروپاشی اکوسیستم، کاهش جمعیت آبزیان و تشدید آلودگی را افزایش داده است. در این شرایط، خروج آب از دریاچه از مسیر رودخانه چارک باید متوقف شود.
عصرترکیه-سطح آب دریاچه ساپانجا بهدلیل خشکسالی، کاهش بارندگیها و مصرف ناآگاهانه و غیرمجاز، به پایینترین میزان ثبتشده در تاریخ خود سقوط کرده و به یک بحران چندبعدی برای آب شرب، اکوسیستم، کشاورزی، گردشگری و اقتصاد محلی تبدیل شده است.
به گزارش آناتولی، این دریاچه که از آن بهعنوان شاهرگ حیاتی شرق مرمره یاد میشود و آب شرب استانهای ساکاریا و کوجائلی را تأمین میکند، با تجربه کمبارشترین دورههای دهههای اخیر، اکنون به سطحی حدود ۲۸٫۵ متر رسیده است؛ سطحی که به گفته کارشناسان زیر آستانه بحرانی قرار دارد. در برخی نقاط، عقبنشینی آب تا ۱۰۰ متر مشاهده میشود، اسکلهها و قایقها به گل نشستهاند و بخشهایی از بستر دریاچه نمایان شده است.
بر اساس دادهها، میزان متوسط سالانه آبی که از طریق بارشها و رودخانهها وارد دریاچه میشود، طی ۱۰ سال گذشته از ۱۲۴ میلیون مترمکعب به ۸۹ میلیون مترمکعب کاهش یافته؛ کاهشی که معادل نیاز سالانه آب استان کوجائلی است. افزایش شهرنشینی و فعالیتهای صنعتی نیز فشار بر منابع آب دریاچه را تشدید کرده است.
پروفسور دکتر آسوده آتش، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی محیط زیست دانشگاه ساکاریا، با اشاره به نقش همزمان کاهش بارندگی، افزایش تبخیر و مصرف آب در بخشهای شرب، صنعت و کشاورزی، تأکید کرده است که مدیریت مؤثر بودجه آب، اولویتدهی به آب شرب، محدودسازی مصرف صنعتی و گردشگری و حرکت به سمت منابع جایگزین آب، برای جلوگیری از تشدید بحران ضروری است.
کارشناسان همچنین از افت شدید کیفیت آب خبر میدهند؛ وضعیتی که تنوع زیستی را تهدید میکند. کاهش مداوم تراز آب که نباید به زیر ۳۱ متر برسد، اکنون به محدوده ۲۸٫۵ متر رسیده و خطر فروپاشی اکوسیستم، کاهش جمعیت آبزیان و تشدید آلودگی را افزایش داده است. در این شرایط، خروج آب از دریاچه از مسیر رودخانه چارک باید متوقف شود.
شهرداری کلانشهر ساکاریا با اعلام رسیدن سطح آب به آستانه بحرانی، اجرای مجموعهای از اقدامات حفاظتی را آغاز کرده است؛ از جمله کاهش برداشت از دریاچه، استفاده از سدها، منابع جدید و چاههای عمیق، جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز، رفع تصرفها در حریم دریاچه و اجرای پروژههای حفاظت از تعادل اکولوژیک.
پیامدهای بحران به زندگی روزمره نیز سرایت کرده است. ساکنان و فعالان اقتصادی ساحل اشمه در شهرستان کارتیپه استان کوجائلی میگویند کاهش سطح آب، ریزاقلیم منطقه را مختل کرده، بازده محصولات کشاورزی را کاهش داده و گردشگری ساحلی را با افت جدی مواجه کرده است. کاهش چشمانداز دریاچه و تعداد بازدیدکنندگان، کسبوکارهای محلی را تحت فشار قرار داده و نگرانیها درباره آینده تأمین آب شرب را افزایش داده است.
گزارشهای میدانی از نقاط مختلف دریاچه نشان میدهد میزان آبی که تنها در دو سال گذشته از دست رفته، معادل مصرف آب شرب یکساله استان ساکاریا است. فعالان محلی و کسبه ساحلی با تأکید بر اهمیت حیاتی دریاچه برای نسلهای آینده، خواستار اقدام فوری و هماهنگ همه نهادها برای نجات ساپانجا شدهاند؛ اقدامی که به گفته آنان، شرط حفظ تعادل طبیعی و پایداری اقتصادی منطقه است.
