بازگشت تحریم های سازمان ملل علیه ایران
تعلیق همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی از جمله اقدامات ایران در مقابل فعال سازی مکانیسم ماشه است.
«رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است: «آنچه باید تضمین کنیم این است که اگر مکانیسم ماشه فعال شود، می‌توانیم به همکاری با ایران ادامه دهیم.»
به گزارش تابناک، شورای امنیت سازمان ملل امروز حمعه 4 مهر 1404 قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین که با هدف تعویق ۶ ماهه اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران ارائه شده است را به رای می‌گذارد.
به نوشته رویترز، تمام تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران قرار است از ساعت ۲۰ امروز به وقت آمریکا مجدداً علیه ایران اعمال شود.
پیش‌تر انگلیس، آلمان و فرانسه با متهم کردن جمهوری اسلامی ایران به نقض توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) و طرح ادعا‌های بی‌اساس و بدون اشاره به خروج یک‌طرفه آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸ و همچنین نقض‌های طرف‌های اروپایی، هم‌راستا با کارزار «فشار حداکثری» آمریکا علیه تهران، روند ۳۰ روزه فعال‌سازی مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) را آغاز کردند.
این قطعنامه که به گفته دیپلمات‌ها، تصویب آن غیرمحتمل است، در رای‌گیری شورای امنیت که ۱۵ عضو دارد، به دست کم ۹ رای و عدم وتو از جانب لندن، پاریس یا واشنگتن نیاز دارد.
رویترز مدعی شد که به گفته دیپلمات‌ها، در رای‌گیری امروز احتمالاً تعداد آرای ممتنع زیاد خواهد بود.
به گزارش تابناک، مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان برای متوقف کردن روند اجرایی مکانیسم ماشه در نیویورک و در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل نیز دنبال شده است.
در این راستا شاهد نشست دیدار دوجانبه مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران با امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه نیز بوده‌ایم.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی به نیویورک سفر کرده است، با وزرای امور خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
متعاقب رایزنی ایران و تروئیکای اروپایی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، لارنس نورمن خبرنگار وال‌استریت ژورنال، به نقل از منابع آگاه گزارش داد که در نشست عراقچی و سه کشور اروپایی هیچ نکته‌ای مطرح نشد که احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه را کاهش دهد.
وی همچنین در حساب کاربری خود در ایکس نوشته بود: با وجود تلاش‌های دیپلماتیک، هیچ تغییری در ۲۴ ساعت گذشته رخ نداده است. تا جایی که می‌دانم با توجه به شرایط فعلی، همچنان به سمت اسنپ‌بک (بازگشت خودکار تحریم‌های ایران) پیش می‌رویم.
در همین حال، وزیر خارجه آلمان در گفت‌و‌گو با شبکه العربیه مدعی شد با وجود اعمال تحریم‌ها، در مذاکرات با ایران همچنان باز است و برلین راه‌حل دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد. او افزود: «آلمان به فعال‌سازی تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران بسیار نزدیک شده است و این اقدام در چارچوب تعهدات بین‌المللی بررسی می‌شود.»
وزیر خارجه آلمان همچنین ادعا کرد: «فرصت‌های بسیاری برای رسیدن به توافق در اختیار حکومت ایران قرار دادیم، اما تهران از آنها استفاده نکرد. جمهوری اسلامی در مسیر بسیار بدی حرکت می‌کند.»
خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات فرانسوی نوشت تهران هنوز شرایط تعیین‌شده از سوی قدرت‌های اروپایی برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها را برآورده نکرده است. این دیپلمات افزود: «گفت‌و‌گو‌ها با حکومت ایران درباره بازگشت تحریم‌ها ادامه خواهد یافت تا همه گزینه‌ها بررسی شود. توپ در زمین حکومت ایران است و در صورت عدم پیشرفت تا پایان پنجم مهرماه، تحریم‌های سازمان ملل دوباره اعمال خواهد شد.»
سیدعباس عراقچی وزیر امورخارجه ایران در محکومیت سوءاستفاده از سازوکار اسنپ‌بک در یادداشتی در روزنامه جاکارتا پست اندونزی نوشت: اقدام تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان در راستای فعال‌سازی سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها (snapback) به وجهه و اعتبار بین‌المللی اروپا صدمات جبران ناپذیری وارد خواهد آورد؛ ساز و کاری که در راستای مجازات عدم اجرای تعهدات مهم ذیل توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، که بین ایران سه کشور اروپایی آمریکا چین و روسیه امضا شده بود، طراحی شده است.
وی نوشته است: «همانطور که در نامه مشترک سه کشور ایران چین و روسیه نیز بر آن تأکید شده است، اقدام سه کشور اروپایی در زمینه فعال سازی سازوکار اسنپ‌بک از مبنای حقوقی و قانونی برخوردار نبوده و از نظر سیاسی نیز مخرب تلقی می‌شود. کشور‌هایی که به تعهدات خود عمل نمی‌کنند، حق ندارند از مزایای توافقی بهره‌مند شوند که خود آن را تضعیف نموده‌اند. هیچ اقدامی نمی‌تواند توالی رویداد‌هایی را که منجر به اتخاذ اقدامات قانونی جبرانی از سوی ایران ذیل توافق هسته‌ای شد، نادیده انگارد.
ایران علی رغم قرار گرفتن در معرض حملات غیرقانونی و جنایتکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا همچنان بر استیفای حقوق مسلم خود مبتنی بر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای طبق معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) پایدار بوده و در عین حال آمادگی خود برای مشارکت در گفت‌و‌گو‌های سازنده و معنادار در این خصوص را، اعلام نموده است.
جمهوری اسلامی ایران در آخرین اقدام در تاریخ ۹ سپتامبر ۲۰۲۵ توافق جدیدی را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امضا نمود؛ توافقی که با تلاش‌های میانجی گرایانه مصر صورت پذیرفت. توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگی دیگر در دفتر تلاش‌های دیپلماتیک ایران در راستای حل و فصل موضوعات مرتبط با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، محسوب می‌شود؛ توافقی که ضمن احترام به حاکمیت ملی و تضمین حقوق مسلم ایران، همکاری با آژانس را ذیل یک چارچوب توافق شده حفظ می‌نماید.
ایران هرگز در خصوص حاکمیت حقوق یا امنیت خود سازش نخواهد کرد؛ بنابراین این توافق با تبعیت از قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مصوب مجلس شورای اسلامی و در چارچوب شورای عالی امنیت ملی ایران عملیاتی خواهد شد و تا زمانی اعتبار دارد که هیچ اقدام خصمانه‌ای علیه ایران از جمله بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت نپذیرد؛ در غیر این صورت جمهوری اسلامی ایران گام‌های عملی را پایان یافته تلقی خواهد کرد.»
از طرف دیگر، پیش از این شورای عالی امنیت ملی به ریاست دکتر مسعود پزشکیان، ریاست جمهور تشکیل جلسه داد و در مورد وضعیت منطقه و ماجراجویی‌های رژیم صهیونیستی بحث و تبادل نظر انجام شد و تاکید بر این مهم شد که سیاست جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی همکاری هرچه بیشتر برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه خواهد بود.
در این جلسه همچنین اقدامات برخی کشور‌ها در صحنه‌ی بین المللی که در زمینه‌های عملیات نظامی و تحریم‌ها مطرح شده مورد واکاوی قرار گرفت، منجمله اقدامات نسجیده‌ی ۳ کشور اروپایی در مورد مسئله‌ی هسته‌ای ایران انجام بحث و بررسی انجام شد و علی‌رغم همکاری‌های وزارت امورخارجه با آژانس و همچنین ارائه‌ی طرح‌هایی برای حل و فصل موضوع، با اقدامات کشور‌های اروپایی عملاً مسیر همکاری با آژانس دچار تعلیق خواهد شد.
بر اساس تصمیم این شورا، همچنین به وزارت امور خارجه ماموریت داده شد در چارچوب تصمیمات شورای عالی امنیت ملی برای حفظ منافع ملی کشور به رایزنی‌های خود ادامه دهد.
اطلاعیه شورای عالی امنیت ملی ایران پس از آن صورت گرفت که روز جمعه ۲۸ شهریور شورای امنیت سازمان ملل به قطعنامه تمدید تعلیق تحریم‌های بین المللی ایران رأی منفی داد و مطابق آن روز ۲۸ سپتامبر تحریم‌های بین المللی علیه ایران باز می‌گردند.
این در حالی است که آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده بود که ایران تعلیق همکاری را به این نهاد اطلاع نداده است.
بر این اساس به نظر می‌رسد ایران منتظر نتایج مذاکرات نیویورک با تروئیکای اروپایی در این زمینه بوده است و با رصد نتایج آن، تصمیم قطع همکاری را به اطلاع آژانس خواهد رساند.
این در حالی است که «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، در مصاحبه‌ای با العربیه و الحدث گفته است: «آنچه باید تضمین کنیم این است که اگر مکانیسم ماشه فعال شود، می‌توانیم به همکاری با ایران ادامه دهیم. زیرا مطمئن هستم که حتی اگر چنین باشد، همچنان تماس‌ها، رایزنی‌ها و مذاکراتی برای کاهش اثرات و دستیابی به توافق وجود خواهد داشت.»
او گفت: «یک توافق دائمی فقط می‌تواند دیپلماتیک باشد. همه ما این را می‌دانیم. بنابراین، ما در تلاش هستیم تا در موقعیت بهتری قرار بگیریم.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد: «ما هنوز در یک وضعیت بسیار تقابلی هستیم، اما سعی می‌کنیم از طریق این اقدامات، بازرسی‌های مشخص و همکاری، آن را بهبود بخشیم.»
