مالاریا در چه محیط هایی به انسان منتقل می‌شود؟
بیماری مالاریا یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های عفونی شناخته شده در دنیا است که هنوز یکی از شایع‌ترین عفونت‌های انسانی تلقی می‌شود. این بیماری عمدتا در مناطق گرمسیری به ویژه در قاره آفریقا شایع است.
خوزستان معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: با توجه به اینکه نشانه‌های اولیه مالاریا غیر اختصاصی است و به بسیاری از بیماری‌های عفونی و تب‌دار ویروسی و باکتریایی شباهت دارد، برای تشخیص بیماری باید احتمال ابتلا به مالاریا را همواره مد نظر داشت.
دکتر پژمان بختیاری‌نیا در گفت، با اشاره به هفته ملی حذف مالاریا اظهار کرد: بیماری مالاریا یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های عفونی شناخته شده در دنیا است که هنوز یکی از شایع‌ترین عفونت‌های انسانی تلقی می‌شود. این بیماری عمدتا در مناطق گرمسیری به ویژه در قاره آفریقا شایع است.
وی افزود: سالانه موارد بیشماری از این بیماری در دنیا تشخیص داده و درمان می‌شوند. در سال‌های اخیر تلاش‌های همه جانبه‌ای از سوی کشورهای دنیا برای حذف این بیماری انجام شده است.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به عامل بیماری مالاریا افزود: این بیماری توسط تک یاخته‌ای از جنس پلاسمودیوم در انسان ایجاد می‌شود که شامل چهار گونه پلاسمودیوم ویواکس، فالسیپاروم، مالاریه و اووال است. به تازگی مالاریای نولوزی نیز به شکل محدود در جنوب شرقی آسیا گزارش شده است. هر یک از این انگل‌ها می‌تواند اشکالی از بیماری را در انسان ایجاد کند. به علت بروز علائمی مانند لرز، تب و تعریق که بیشتر در دوره زمانی مشخص اتفاق می‌افتد، به این بیماری تب نوبه هم گفته می‌شود.
وی ادامه داد: سایر علائم بیماری شامل ضعف و خستگی، سر درد، درد بدن، تهوع و استفراغ است. مالاریای ویواکس شایع‌ترین نوع بیماری در کشور ما است. حدود ۹۰ درصد موارد مالاریای کشور ویواکس و ۱۰ درصدفالسیپاروم یا عفونت توام (ویواکس+ فالسیپاروم ) است. مالاریای فالسیپاروم خطرناکترین نوع این بیماری است و می‌تواند موجب بروز عوارض شدید، مالاریای مغزی و در نهایت مرگ شود.
بختیاری‌نیا گفت: انگل‌های مالاریا توسط انواعی از پشه‌ای به نام پشه انوفل (پشه مالاریا) از فرد بیمار به فرد سالم منتقل می‌شود و از این طریق موجب انتشار بیماری می‌شود. هر چند راه انتقال بیماری مالاریا از نیش پشه‌های انوفل است اما انتقال توسط استفاده از سرنگ آلوده مشترک، از مادر به جنین و همچنین در موارد نادر احتمال انتقال از راه دریافت خون نیز وجود دارد.
وی عنوان کرد: پشه انوفل معمولا از غروب آفتاب تا نزدیکی صبح خون‌خواری می‌کند. این پشه می‌تواند در ماندآب‌ها، آب‌های راکد، کناره‌های رودخانه و چشمه‌ها که آب جریان کندی دارد، آب پای نخیلات، آب اطراف برنج‌کاری‌ها و نیزارها و حتی در آب اندکی که در ظروف یکبار مصرف یا جای پای حیوانات و زیر گلدانی‌ها می‌ماند و آب جمع شده زیر کولرها تخم‌گذاری کند و پس از گذراندن مراحل زندگی درون آب، پشه بالغ خارج می‌شود و برای ادامه حیات و تخم‌گذاری، از افراد مختلف و بعضی حیوانات خون‌خواری می‌کند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: پشه انوفل حین خون‌خواری، چنانچه فرد مبتلا به مالاریا را نیش بزند به انگل مالاریا آلوده می‌شود و می‌تواند در خون‌خواری بعدی این انگل را به فرد سالم منتقل کند.
وی عنوان کرد: مهمترین اقدام برای از بین بردن محیط‌های زیست پشه انوفل و جلوگیری از تخم‌گذاری پشه در این مکان‌ها، بهسازی محیط است. از بین بردن و خشکاندن ماندآب‌ها، از بین بردن نیزارها در محیط‌های شهری و روستایی، جاری کردن آب‌های با جریان کند اطراف رودخانه‌ها، لایروبی کانال‌های آب و جوی‌ها، بهسازی چشمه‌های آب، پوشاندن درب مخازن نگهداری آب، بستن در بشکه‌ها و ظروف نگهداری آب و جمع‌آوری ظروف رها شده در اطراف شهرها و روستاها از راه‌های پیشگیری از ابتلا به مالاریا هستند.
بختیاری‌نیا افزود: استفاده از پشه‌بند که بهتر است آغشته به حشره‌کش باشد هنگام خواب، استفاده از دورکننده حشرات، نصب توری روی در و پنجره‌ها و استفاده از لباس‌های آستین بلند می‌توان از تماس پشه انوفل با انسان پیشگیری کرد.
وی گفت: توصیه می‌شود پزشکان در صورت مراجعه افراد با علائم تب و لرز، خستگی و رنگ‌پریدگی و سایر علائم مالاریا، ضمن بررسی سابقه مسافرت این افراد، آن‌ها را به مراکز جامع سلامت و مرکز بهداشت ارجاع دهند تا با تهیه لام مالاریا بیماری آن‌ها بررسی شود.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز افزود: با توجه به اینکه نشانه‌های اولیه مالاریا غیر اختصاصی است و به بسیاری از بیماری‌های عفونی و تب‌دار ویروسی و باکتریایی شباهت دارد، برای تشخیص بیماری باید احتمال ابتلا به مالاریا را همواره مد نظر داشت.
وی گفت: تشخیص مالاریا توسط بررسی لام خون محیطی یا با استفاده از کیت تشخیص سریع مالاریا و درمان مالاریا به شکل رایگان انجام می‌شود.
بختیاری‌نیا گفت: در سال‌های گذشته ایران جزو مناطق اندمیک (بومی) بیماری بوده است و سالانه موارد متعددی از مالاریا شناسایی و درمان می‌شدند.
وی افزود: با برنامه‌ریزی برای حذف مالاریا در کشور و انجام اقدامات همه جانبه و گسترده، تعداد موارد بومی بیماری در کشور بسیار کاهش یافته و در چند سال متوالی مورد بومی کشور صفر بوده است. این در حالی است که تردد جمعیت‌های غیر ایرانی از کشورهای مختلف، مسافرت به کشورهای آلوده دنیا و موارد دیگر همواره موجب شده است که موارد غیر بومی بیماری در کشور شناسایی شوند و تحت درمان قرار بگیرند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه در حال حاضر استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب کرمان از مناطق مالاریاخیز کشور هستند، گفت: بیش از ۱۰ سال است که در استان خوزستان هیچ مورد انتقال محلی بیماری مشاهده نشده است و موارد بیماری شناسایی شده در سال‌های اخیر نیز افراد غیر ایرانی وارد شده به خوزستان بوده‌اند.
وی با بیان اینکه بیماریابی به صورت دقیق در حال انجام است، گفت: سال گذشته و امسال مواردی از ابتلا به مالاریا در خوزستان شناسایی شده‌اند اما همه این بیماران در خارج از استان به بیماری مبتلا و سپس وارد خوزستان شده بودند.
