راز جوانی مغز لو رفت؛ کنجکاوی‌تان را از دست ندهید

تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مسنی که همچنان کنجکاوی و اشتیاق به کشف موضوعات مرتبط با علایق خود را حفظ می‌کنند، احتمال کمتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر دارند. این یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت فعالیت‌های ذهنی و اجتماعی در حفظ سلامت مغز در سنین بالا است.

به گزارش ایرنا، وبگاه سای‌تِک‌دِیلی در گزارشی آورده است: برخلاف یافته‌های قبلی که نشان می‌داد کنجکاوی با افزایش سن از بین می‌رود، پژوهش جدید نشان می‌دهد احتمالاً برخی از اَشکال کنجکاوی در سالمندی افزایش می‌یابد.

 یافته‌های جدید گروهی متشکل از پژوهشگران بین‌المللی از جمله پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس نشان داد که برخی از انواع کنجکاوی با افزایش سن از بین نمی‌رود، بلکه در واقع افزایش می‌یابد.

در واقع، سالمندانی که کنجکاوی خود را حفظ می‌کنند و مشتاق دانستن به‌ویژه درباره موضوعات محبوبشان هستند نه تنها ذهن خود را فعال نگه می‌دارند، بلکه احتمال ابتلای خود به بیماری آلزایمر و سایر اَشکال زوال عقل را کاهش می‌دهند.

از سوی دیگر نیز یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که کنجکاونبودن و دورماندن از تجربیات جدید ممکن است خطر زوال شناختی را افزایش دهد. این یافته‌ها باورهای قدیمی مبنی‌بر اینکه کنجکاوی به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابد، را به چالش می‌کشند.

به گفته روانشناسان، کنجکاوی حاشیه‌ای (State curiosity)، نوعی احساس کنجکاوی لحظه‌ای است که افراد هنگامی آن را تجربه می‌کنند که درباره موضوعات خاصی از آن‌ها سؤال می‌شود؛ اما کنجکاوی ذاتی (Trait curiosity) یک ویژگی شخصیتی است.

برخی از افراد ممکن است ذاتاً خیلی کنجکاو نباشند و مسائل را کم‌وبیش همان‌گونه که هستند بپذیرند (کنجکاوی ذاتی نداشته باشند)، اما تشنه دانستن درباره موضوعات یا سرگرمی‌های خاص باشند (کنجکاوی حاشیه‌ای داشته باشند). همه افراد دارای درجات مختلفی از کنجکاوی ذاتی و کنجکاوی حاشیه‌ای هستند.

اَلن کَستِل (Castel Alan)، نویسنده اصلی مقاله این پژوهش، می‌گوید: یافته‌های ما با برخی از کارهای من درباره نظریه گزینشی (selectivity theory) مطابقت دارد؛ یعنی همچنان‌که پیرتر می‌شویم، نمی‌خواهیم یادگیری را متوقف کنیم؛ بلکه می‌خواهیم درباره چیزهایی که یاد می‌گیریم گزینشی‌تر عمل کنیم.

وی درباره یادگیری تمام عمر توضیح داد: بسیاری از سالمندان در کلاس‌ها شرکت می‌کنند، سرگرمی‌هایی را برای خود انتخاب می‌کنند یا مشغول پرنده‌نگری می‌شوند. به نظر من، این نشان می‌دهد در صورتی که افراد این سطح از کنجکاوی را حفظ کنند، با افزایش سن تیزهوش باقی می‌مانند.

این دانشمند با اشاره به نتایج پژوهش خود درباره حافظه گفت: مردم تمایل دارند اطلاعاتی را که کنجکاوی آن‌ها را برنمی‌انگیزد، به‌سرعت فراموش کنند.

کَستِل گفت: با افزایش سن، احتمالاً تمایل پیدا می‌کنیم روی چیزهای مهم تمرکز و چیزهایی را که اهمیت کمتری دارند، فراموش کنیم.

وی یادآورشد: بسیاری از سالمندانی که با آن‌ها صحبت می‌کنم معتقدند که حفظ کنجکاوی مهم است؛ این با یافته‌های برخی از پژوهش‌ها مطابقت دارد که نشان می‌دهد افرادی که در مراحل اولیه زوال عقل هستند، ممکن است به چیزهایی که زمانی از آن‌ها لذت می‌بردند بی‌علاقگی نشان دهند.

حاصل این پژوهش به صورت مقاله‌ای در پلاس وان (PLOS One) منتشر شده است.