علت درد پایین کمر و دنبالچه
یکی از مشکلات شایعی که بسیاری از افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند درد پایین کمر و ناحیه دنبالچه (کوکسیکس) است.
یکی از مشکلات شایعی که بسیاری از افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند درد پایین کمر و ناحیه دنبالچه (کوکسیکس) است. این درد ممکن است ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود و بسته به علت زمینه ای، از یک ناراحتی خفیف تا دردی مزمن و ناتوان کننده متغیر باشد.
به گزارش دکتر فوت، در این مقاله به بررسی رایج ترین علت درد پایین کمر و دنبالچه، روش های تشخیص و راهکارهای درمانی خواهیم پرداخت.
ساختار آناتومیک ناحیه پایین کمر و دنبالچه
برای درک بهتر علت درد پایین کمر و دنبالچه، ابتدا باید با ساختار آناتومیکی آن ها آشنا شویم. پایین کمر شامل مهره های کمری L1 تا L5، دیسک های بین مهره ای، اعصاب نخاعی، عضلات، رباط ها و مفاصل است. دنبالچه نیز آخرین بخش از ستون فقرات است که از ۳ تا ۵ مهره کوچک تشکیل شده و در انتهای ستون فقرات قرار دارد. این ناحیه نقش مهمی در حفظ تعادل نشستن و حمایت از عضلات کف لگن ایفا می کند.
علت درد پایین کمر و دنبالچه
درد در ناحیه پایین کمر و دنبالچه ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که از فشارهای مکانیکی ساده گرفته تا بیماری های جدی ستون فقرات را در بر می‌گیرد. از جمله شایع ترین علل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کشیدگی عضلات یا رباط ها: بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات ناگهانی می تواند باعث کشیدگی عضلات کمر شود.
آسیب دنبالچه بر اثر ضربه: افتادن روی باسن، مخصوصاً در سطوح سخت، ممکن است دنبالچه را دچار التهاب یا حتی شکستگی کند.
فتق دیسک کمری: بیرون زدگی دیسک بین مهره ای می تواند بر اعصاب فشار وارد کند و یک علت درد پایین کمر و دنبالچه باشد.
وضعیت نشستن نامناسب یا نشستن طولانی مدت: نشستن روی سطوح سخت یا بدفرم برای مدت طولانی می تواند موجب التهاب در ناحیه دنبالچه گردد.
بیماری های التهابی: آرتروز مفاصل کمری می تواند باعث درد مداوم و خشکی در این نواحی شود.
کیست پیلونیدال یا آبسه: وجود عفونت یا کیست در نزدیکی استخوان دنبالچه می تواند درد شدیدی در این ناحیه ایجاد کند.
اسپوندیلولیستزیس: یکی از علل مهم درد پایین کمر محسوب می شود و در بسیاری از موارد می تواند درد ناحیه دنبالچه را نیز تشدید کند، به ویژه اگر لغزش مهره های کمری به سمت جلو باعث فشار بر اعصاب شود.
عوامل روانی: استرس، اضطراب و افسردگی نیز می توانند باعث بروز یا تشدید دردهای مزمن در ناحیه کمر و دنبالچه شوند.
علائم درد پایین کمر و دنبالچه
علائم درد در این ناحیه بسته به علت زمینه ای ممکن است متفاوت باشند، اما معمولاً شامل موارد زیر هستند:
درد موضعی در پایین ترین بخش ستون فقرات، مخصوصاً هنگام نشستن یا برخاستن.
افزایش درد هنگام خم شدن به جلو یا نشستن روی سطوح سخت.
خشکی و گرفتگی در قسمت پایین کمر به خصوص پس از خواب یا بی تحرکی طولانی.
احساس درد تیرکشنده به باسن یا ران ها، مخصوصاً اگر ریشه های عصبی تحت فشار باشند.
حساسیت به لمس در ناحیه دنبالچه.
تب، قرمزی پوست، ترشح چرک یا احساس داغی در ناحیه دنبالچه.
عوامل مستعد کننده درد پایین کمر و دنبالچه
برخی عوامل می توانند احتمال بروز درد در ناحیه پایین کمر یا دنبالچه را افزایش دهند:
نشستن طولانی مدت، به ویژه روی صندلی های سخت یا بدون پشتی مناسب
چاقی
ضعف عضلات مرکزی بدن (عضلات شکم و کمر)
بارداری و تغییرات هورمونی
حرکات ورزشی ناصحیح یا فعالیت بدنی شدید
سن بالا
روش های تشخیص
تشخیص صحیح علت درد پایین کمر و دنبالچه به کمک شرح حال دقیق، معاینه بالینی و در صورت نیاز تصویربرداری انجام می شود:
رادیوگرافی برای بررسی شکستگی یا جابجایی استخوان ها
MRI برای مشاهده دیسک‌ها، اعصاب و بافت های نرم
CT Scan در موارد خاص برای بررسی جزئیات استخوانی
معاینه فیزیکی و بررسی نقاط دردناک، الگوی حرکتی و رفلکس ها
روش های درمان درد پایین کمر و دنبالچه
درمان های غیرجراحی
استراحت نسبی و کاهش فعالیت های فیزیکی شدید برای مدتی
مسکن ها (مانند استامینوفن، ایبوپروفن)، داروهای ضدالتهاب، شل کننده های عضلانی و در موارد خاص داروهای ضد افسردگی یا ضد تشنج برای دردهای عصبی
فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی، کششی، ماساژ درمانی و تحریک الکتریکی عضلات
استفاده از بالشت های طبی، به ویژه در درد دنبالچه، استفاده از بالشت دوناتی شکل هنگام نشستن مؤثر است.
در موارد التهاب شدید، تزریق داروی کورتونی به ناحیه آسیب دیده کمک کننده است
درمان های خانگی
کمپرس گرم یا سرد برای کاهش التهاب و تسکین درد
اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن
تمرینات تقویتی عضلات مرکزی بدن
کاهش وزن در صورت چاقی
درمان های جراحی
در موارد بسیار نادر و مقاوم به درمان، به ویژه در مواردی مثل شکستگی شدید دنبالچه، لغزش مهره یا دیسک شدید، ممکن است جراحی توصیه شود.
پیشگیری از درد کمر و دنبالچه
برای جلوگیری از بروز یا تشدید درد در ناحیه پایین کمر و دنبالچه، رعایت نکات زیر توصیه می شود:
انجام منظم حرکات کششی و تقویتی برای عضلات کمر و شکم
حفظ وزن مناسب
اجتناب از نشستن طولانی مدت یا استفاده از صندلی های استاندارد و ارگونومیک
استفاده صحیح از روش های بلند کردن اجسام سنگین (با خم کردن زانوها نه کمر)
پوشیدن کفش مناسب
پرهیز از نشستن روی سطوح سخت یا نامتعادل برای مدت طولانی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
اگرچه بسیاری از دردهای ناحیه کمر و دنبالچه با درمان های ساده خانگی یا فیزیوتراپی قابل بهبود هستند، اما در برخی موارد لازم است فرد سریعاً به برای تشخیص علت درد پایین کمر و دنبالچه پزشک مراجعه کند. نشانه هایی که نیاز به بررسی فوری دارند شامل موارد زیر است:
درد بسیار شدید که با استراحت بهبود نمی یابد
ضعف عضلانی یا بی حسی در پاها
مشکل در کنترل ادرار یا مدفوع (نشانه ای از سندرم دم اسب)
تب، کاهش وزن بی دلیل یا عفونت مشهود
سابقه سرطان یا پوکی استخوان شدید
