آرتروز کمر: دلایل، علائم و راه های درمان
یکی از شایع ترین مشکلات مفصلی در افراد میانسال و سالمند آرتروز کمر است
یکی از شایع ترین مشکلات مفصلی در افراد میانسال و سالمند آرتروز کمر است که می تواند باعث درد، خشکی، کاهش تحرک و اختلال در فعالیت های روزمره شود. این بیماری، نوعی از فرسودگی مفصل‌های ستون فقرات است که معمولاً به تدریج و در اثر افزایش سن ایجاد می شود.
به گزارش دکتر فوت، با شناخت کامل علائم، علل و روش های درمانی این عارضه، می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد یا دست کم شدت آن را کاهش داد.
آرتروز کمر چیست؟
آرتروز کمر نوعی بیماری تحلیل برنده مفاصل است که در آن غضروف بین مهره های کمر فرسوده می شود. غضروف نقش ضربه گیر بین مهره ها را دارد و در صورت آسیب دیدن یا نازک شدن، مهره ها به هم ساییده می شوند که این امر باعث بروز درد و التهاب خواهد شد.
در مراحل پیشرفته، ممکن است رشد استخوانی به نام خار استخوان در اطراف مهره ها ایجاد شود که می تواند به اعصاب نخاعی فشار وارد کند و منجر به درد سیاتیکی، گزگز و بی حسی در پاها شود.
علل بروز آرتروز کمر
آرتروز کمر ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. مهم ترین عوامل عبارتند از:
با بالا رفتن سن، غضروف ها به طور طبیعی تحلیل می روند. این فرسودگی معمولاً از دهه پنجم زندگی آغاز شده و در افراد سالمند شایع تر است.
چاقی باعث فشار زیاد بر مهره های کمری می شود و سرعت فرسایش غضروف ها را افزایش می دهد.
سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری های مفصلی از جمله آرتروز نقش دارد.
تصادف ها، سقوط یا فعالیت های سنگین می تواند به مهره ها آسیب وارد کرده و منجر به شروع آرتروز شود.
برخی افراد با ناهنجاری در ستون فقرات متولد می شوند که ممکن است در آینده باعث ایجاد آرتروز زودرس شود.
علائم آرتروز کمر
علائم آرتروز کمر می توانند خفیف یا شدید باشند و معمولاً به مرور زمان پیشرفت می کنند. شایع ترین علائم شامل موارد زیر است:
درد مداوم در قسمت پایین کمر
خشکی و گرفتگی عضلات پس از بیدار شدن از خواب
کاهش انعطاف پذیری کمر
احساس درد هنگام خم شدن یا چرخاندن کمر
صدای تق تق یا ساییدگی در هنگام حرکت
بی حسی، گزگز یا درد تیرکشنده به پاها در صورت درگیر شدن اعصاب نخاعی
تشخیص آرتروز کمر
تشخیص آرتروز کمر معمولاً با بررسی علائم و معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می شود. برای اطمینان از تشخیص، ممکن است روش های تصویربرداری زیر تجویز شود:
اشعه ایکس برای مشاهده باریک شدن فضای بین مهره ها و وجود خار استخوان.
ام آر آی برای بررسی دقیق وضعیت دیسک ها، اعصاب و بافت های نرم.
سی‌تی اسکن در موارد خاص برای بررسی ساختار استخوانی به کار می رود.
درمان آرتروز کمر
درمان آرتروز کمر با هدف کاهش درد، بهبود تحرک و جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام می شود. روش های درمانی شامل:
درمان دارویی
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک یا ناپروکسن.
داروهای شل کننده عضلات برای کاهش گرفتگی عضلات.
کورتیکواستروئیدهای تزریقی یا خوراکی برای کاهش التهاب شدید.
مسکن‌ها مانند استامینوفن در موارد درد خفیف.
فیزیوتراپی
تمرین های فیزیوتراپی منظم باعث تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات، افزایش انعطاف پذیری و کاهش فشار روی مهره ها می شود.
ورزش و تحرک
پیاده روی، شنا، حرکات کششی و یوگا از فعالیت هایی هستند که برای بیماران مبتلا به آرتروز کمر مفیدند. البته باید تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شود.
تغییر سبک زندگی
کاهش وزن برای کاهش فشار روی کمر
ترک سیگار (چرا که نیکوتین روند ترمیم غضروف ها را مختل می کند)
استفاده از تشک طبی و پشتی طبی در هنگام نشستن
درمان های مکمل
برخی بیماران از روش های مکمل مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی، گرما و سرما درمانی یا مصرف مکمل هایی مانند گلوکزامین و کندرویتین بهره می برند.
جراحی (در موارد شدید)
در صورتی که درد بیمار با درمان های غیرجراحی بهبود نیابد یا فشار زیادی به اعصاب وارد شود، ممکن است عمل جراحی مانند دکمپرشن یا فیوژن ستون فقرات توصیه شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، وقت آن رسیده است که با پزشک متخصص مشورت کنید:
اگر درد کمر بیش از ۳ تا ۴ هفته ادامه داشت و با استراحت، گرما، یا داروهای بدون نسخه برطرف نشد، باید بررسی تخصصی انجام شود.
دردی که به طور ناگهانی و شدید شروع می شود، به ویژه اگر با حرکت بدتر شود یا شب ها بیدارتان کند، می تواند علامت هشدار باشد.
اگر درد از کمر به پشت ران، ساق یا کف پا تیر می‌کشد، ممکن است عصب تحت فشار باشد و نیاز به پیگیری دقیق تری دارد.
احساس گزگز، سوزن سوزن شدن، بی حسی یا ضعف عضلانی در پاها می تواند نشان دهنده فشار به ریشه های عصبی باشد که نیاز به بررسی فوری دارد.
اگر به طور ناگهانی دچار مشکل در راه رفتن، کنترل ادرار یا مدفوع شدید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
اگر درد و خشکی کمر باعث شود نتوانید کارهای ساده مثل نشستن، راه رفتن یا خم شدن رو انجام دهید، بهتراست زودتر با متخصص مشورت کنید.
گاهی درد کمر ممکن است علامت یک عفونت یا بیماری جدی تر مثل تومور باشد، به ویژه اگر با تب یا کاهش وزن بی دلیل همراه باشد.
راه های پیشگیری از آرتروز کمر
هرچند نمی توان آرتروز کمر را به طور کامل پیشگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می توان خطر ابتلا را کاهش داد:
حفظ وزن مناسب
اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شیوه نادرست
انجام حرکات کششی و تقویتی منظم
توجه به وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن
تغذیه سالم و مصرف کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان ها
درمان به کمک ارایه اطلاعات به بیمار جدید ترین و کم هزینه ترین راه جهت ارتقای سطح سلامت و افزایش کیفیت زندگی افراد است. در اطلاعات درمانی آگاهی های لازم پیرامون وضعیت فعلی و راهکارهای درمان و پیشگیری از بروز مجدد رخداد پاتولوژیک به بیمار آموزش داده شده و خود اوست که نقش محوری را در اصلاح وضعیت خود ایفا می کند.
