بازگشت بیش از ۱۳ هزار اثر تاریخی به ترکیه طی ۲۳ سال گذشته

با تلاش‌های مستمر وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، در فاصله سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۵، در مجموع ۱۳ هزار و ۲۸۳ اثر تاریخی و فرهنگی که به‌صورت غیرقانونی از کشور خارج شده بودند، به وطن بازگردانده شدند.

به گزارش عصرترکیه، بر اساس اطلاعاتی که خبرنگار آناتولی از منابع رسمی وزارت فرهنگ دریافت کرده، تنها در سال گذشته ۱۱۴۹ اثر و در سال جاری تاکنون ۱۵ اثر به ترکیه بازگردانده شده‌اند. همچنین بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵، تعداد ۸۹۶۸ اثر تاریخی به کشور بازگشته است.

از جمله آثار مهم بازگردانده‌شده می‌توان به «تاج طلایی» منسوب به منطقه کاریه در قرن چهارم پیش از میلاد اشاره کرد که پس از پیگیری‌های حقوقی و علمی، در ژانویه ۲۰۱۸ از اسکاتلند به ترکیه تحویل داده شد.

مجموعه‌ای از ۱۲ قطعه موزاییک متعلق به شهر باستانی زئوگما نیز در نوامبر ۲۰۱۸ از دانشگاه بولینگ گرین آمریکا بازگردانده شد و اکنون در موزه موزاییک زئوگما در غازی‌آنتپ نگهداری می‌شوند.

کتیبه‌ای متعلق به تمدن لیدی، مربوط به سال‌های ۲۱۵-۲۱۶ میلادی، نیز در سپتامبر ۲۰۲۰ از ایتالیا به ترکیه بازگردانده شد و در موزه تمدن‌های آناتولی در آنکارا به نمایش گذاشته شده است.

تندیس آیینی «کوبه‌له» (الهه مادر) از دوره روم باستان نیز در دسامبر ۲۰۲۰ از آمریکا به ترکیه بازگشت و اکنون در موزه افیون‌قره‌حصار نگهداری می‌شود.

ظرف طلایی موسوم به «آب‌ریز نوک‌دار» متعلق به تمدن هیتی و مربوط به ۴۲۵۰ سال پیش، در اکتبر ۲۰۲۲ از بنیاد هنر گیلبرت در انگلستان بازگردانده شد.

در دسامبر ۲۰۲۱ نیز مجموعه‌ای از سکه‌ها و اشیای باستانی متعلق به آناتولی که در مرز صربستان-کرواسی کشف شده بودند، به کشور بازگردانده شدند.

سر تندیس «اروس» که بخشی از تابوت باستانی «سیدامارا» از شهر باستانی آمبار در قونیه محسوب می‌شود، در ژوئن ۲۰۲۳ از موزه ویکتوریا و آلبرت لندن بازگردانده و به تابوت اصلی در موزه باستان‌شناسی استانبول اضافه شد.

کتیبه مسجد عثمانی «بوزگوچا» در منطقه شیله استانبول نیز که قرار بود در سال ۲۰۲۱ در حراجی در هلند فروخته شود، در سپتامبر ۲۰۲۲ به کشور بازگشت.

کتیبه‌ای رومی با متن “همسر مهربان، ساتورنیلا، بدرود!” از ایتالیا به موزه زئوگما منتقل شد و در ژانویه ۲۰۲۴ نیز تندیس مرمری «کوره» از لندن بازگردانده شد.

تندیس برنزی امپراتوری از شهر باستانی بوبون که در دهه ۲۰۱۰ در حراجی به فروش گذاشته شده بود، به‌صورت داوطلبانه در فوریه ۲۰۲۴ به ترکیه تحویل داده شد و اکنون در موزه آنتالیا به نمایش درآمده است.

قرآن‌کریم نفیسی که توسط مصطفی دده، خطاط دوره عثمانی، نوشته شده و متعلق به مجموعه سلطان عبدالحمید دوم بود، پس از پیگیری‌های حقوقی، در آوریل ۲۰۲۴ به موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول تحویل داده شد.

همچنین در ماه مه ۲۰۲۴، خانواده فردی که صاحب یک تندیس مرمری از دوران هلنیستی بود، این اثر را به‌صورت داوطلبانه به ترکیه بازگرداندند. کارشناسان این اثر را به اسکندر مقدونی نسبت داده‌اند.

تخت تدفینی برنزی متعلق به تمدن لیدیه نیز که در سال ۱۹۷۹ به‌طور غیرقانونی از مانیسا خارج شده بود، سال گذشته از موزه گتی در آمریکا بازگردانده شد.

در سپتامبر ۲۰۲۴ نیز مجموعه‌ای از سکه‌ها، خنجرها و اشیای زینتی که در دهه ۱۹۶۰ از محوطه باستانی بوبون در ترکیه خارج شده بودند، طی مراسمی در خانه ترکیه در نیویورک به کشور بازگشتند.

بازگرداندن این آثار، نتیجه همکاری‌های گسترده وزارت فرهنگ ترکیه با دادستانی منطقه منهتن و اداره تحقیقات امنیت داخلی آمریکا بوده است.