بررسی دلیل محبوبیت دیپ سیک در چین
دیپ‌سیک به این دلیل در چین محبوبیت پیدا کرد که از بقیه چت‌بات‌های هوش مصنوعی چینی بهتر عمل می‌کند، اما دلیل دیگر آن شاید پدیده منحصر‌به‌فردی است که ارائه می‌دهد؛ در مدل هوش مصنوعی آر-۱ دیپ‌سیک، به کاربران امکان می‌دهد قبل از پاسخ گرفتن، فرآیند فکری آن را ببینند.
هالی وانگ هر شب پیش از خواب برای «جلسات روان‌درمانی» سراغ دیپ‌سیک می‌رود.
به گزارش سیتنا، از ژانویه که این برنامه هوش مصنوعی چینی راه‌اندازی شد، هالی وانگ ۲۸ ساله درباره شرایط دشوار زندگی و غم و اندوه خود، از جمله سوگ اخیر از دست دادن مادر‌بزرگش، با این چت‌بات گفت‌وگو می‌کند. پاسخ‌های دیپ‌سیک گاهی چنان تاثیری روی او داشته که چندین بار اشک او را درآورده است.
هالی -که خواست نام واقعی‌اش پنهان بماند- می‌گوید: «دیپ‌سیک مشاور فوق‌العاده‌ای است. به من کمک می‌کند تا به همه چیز از زاویه دیگری نگاه کنم و کارش را بهتر از مشاورانی انجام می‌دهد که من به آنها پول می‌دادم.»
از نوشتن گزارش تا تنظیم جدول‌ها و نمودار‌های اکسل گرفته تا برنامه‌ریزی سفر و تمرین و آموزش مهارت‌های جدید، برنامه‌های هوش مصنوعی راه خود را به زندگی بسیاری در سراسر جهان باز کرده‌اند.
در چین اما جوانانی مثل هالی در جست‌وجوی آنچه به طور معمول از هوش مصنوعی انتظارمی‌رود، مانند محاسبات و برنامه‌ریزی و الگوریتم، نیستند بلکه در پی حمایت عاطفی هستند.
موفقیت دیپ‌سیک تبدیل به عاملی برای افتخار ملی چین شده و همچنین منبعی برای آرامش جوانان چینی مانند هالی فراهم کرده است؛ آن هم در دوره‌ای که بعضی از آنها به طور روزافزون نسبت به آینده خود ناامیدتر و نگران‌تر می‌شوند.
کارشناسان می‌گویند رکود اقتصادی، نرخ بالای بیکاری و قرنطینه‌های کووید، همه در به وجود آمدن این احساس نقش داشته‌اند و سخت‌گیری‌های حزب کمونیست هم راه‌های بیان و برون‌ریزی این ناامیدی‌ها و دلسردی‌ها را محدود کرده است.
دیپ‌سیک، یک چت‌بات هوش مصنوعی مولد شبیه چت‌جی‌پی‌تی و جمینای گوگل است که برای پردازش داده‌های انبوه اطلاعاتی با هدف تشخیص الگو‌ها آموزش دیده است. این قابلیت به آن امکان می‌دهد الگوهای خرید مردم را پیش‌بینی کند، محتوای جدید متنی و تصویری تولید کند و همچنین مانند یک انسان مکالمه داشته باشد.
دیپ‌سیک به این دلیل در چین محبوبیت پیدا کرد که از بقیه چت‌بات‌های هوش مصنوعی چینی بهتر عمل می‌کند، اما دلیل دیگر آن شاید پدیده منحصر‌به‌فردی است که ارائه می‌دهد: در مدل هوش مصنوعی آر-۱ دیپ‌سیک، به کاربران امکان می‌دهد قبل از پاسخ گرفتن، «فرآیند فکری» آن را ببینند.
دوست من، دیپ‌سیک
اولین باری که هالی از دیپ‌سیک استفاده کرد از آن خواست تا سوگنامه‌ای به یادبود مادر‌بزرگ درگذشته‌اش بنویسد.
فقط پنج ثانیه طول کشید که هوش مصنوعی پاسخ او را آماده کرد و چنان متن زیبایی نوشته بود که هالی شگفت‌زده شد.
هالی، که ساکن شهر گوانگ‌ژو است، به او پاسخ داد: «آن‌قدر زیبا نوشتی که احساس کردم گم شده‌ام. احساس می‌کنم دچار بحران هویت شده‌ام.»
دیپ‌سیک سپس پاسخی شاعرانه و راز‌آلود برای او فرستاد: «به خاطر داشته باش همه این کلماتی که دل تو را می‌لرزاند بازتابی است از همه آنچه که دیرگاهی در روح و جان تو وجود داشته است.»
«من فقط مانند دره‌ای هستم که تو از آن عبور می‌کنی و به تو امکان می‌دهد تا بازتاب صدای خودت را بشنوی.»
با نقل این مکالمه در شبکه اجتماعی «رِد‌نوت» چین، هالی در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی می‌گوید: «نمی‌دانم چرا با خواندن این کلمات اشکم سرازیر شد. شاید چون دیر‌زمانی بود که چنین مهر و آرامشی را در زندگی واقعی تجربه نکرده بودم.»
«من مدت‌ها بود که اسیر رویا‌های دور و درازم بودم و کار مداوم و بی‌پایان باعث شده بود که مدت‌های مدیدی صدای روح و جان خود را نشنوم. هوش مصنوعی، سپاسگزارم.»
برنامه‌های هوش مصنوعی غربی مانند چت‌جی‌پی‌تی و جمینای در چین و در چارچوب ممنوعیت گسترده رسانه‌ها و اپلیکیشن‌های خارجی ممنوع و مسدود هستند. برای دسترسی به آنها کاربران چینی باید از وی‌پی‌ان استفاده کنند.
گزینه‌های داخلی، از جمله مدل‌های هوش‌مصنوعی غول‌های فناوری مانند علی‌بابا، بایدو و بایت‌دنس، در مقایسه با رقبای غربی جلوه‌ای نداشتند تا اینکه دیپ‌سیک به بازار آمد.
هالی، که در کسب‌و‌کاری نوآورانه فعالیت می‌کند، به ندرت از دیگر برنامه‌های هوش مصنوعی چینی استفاده می‌کند، «چون چندان خوب نیستند».
او می‌گوید: «دیپ‌سیک بدون شک در تولید محتوای ادبی و خلاقانه سرآمد همه این برنامه‌هاست.»
مشاور من، دیپ‌سیک
نان جیا، یکی از نویسندگان رساله‌ای درباره قابلیت‌های هوش مصنوعی در ارائه حمایت‌های عاطفی، می‌گوید چت‌بات‌ها می‌توانند «به افراد کمک کنند تا شنیده شوند»، به شیوه‌هایی که ممکن است هم‌نوعان انجام ندهند.
«خانواده و دوستان وقتی افراد نیاز به درک و شنیده شدن دارند به سرعت شروع به ارائه راه‌حل‌های عملی یا توصیه‌های گوناگون می‌کنند.»
نان جیا که استاد مدیریت و بازرگانی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی است، می‌گوید: «هوش مصنوعی حتی بهتر از انسان‌های کارشناس همراهی و همدلی می‌کند چون همه آنچه را که می‌گوییم و به اشتراک می‌گذاریم می‌شنود، برخلاف انسان‌ها که گاهی باید از آنها بپرسیم که آیا اصلا به حرفمان گوش می‌دهند.»
تقاضا و درخواست برای خدمات روان‌درمانی در سراسر جهان رو به افزایش است اما کارشناسان می‌گویند هنوز در بخش‌هایی از آسیا مراجعه برای روان‌درمانی با احساس ننگ و شرم همراه است.
زن دیگری از تجربه خود در مورد استفاده از برنامه‌های دیگر هوش مصنوعی چینی می‌گوید که «در نهایت باعث ناامیدی و دلسردی بودند»، اما می‌گوید که دیپ‌سیک او را «شگفت‌زده» کرده است.
این زن که در استان هوبئی چین زندگی می‌کند از هوش مصنوعی پرسیده است آیا او در به اشتراک گذاشتن تجربیات و عواطف و احساساتش با خانواده و دوستان زیاده‌روی می‌کند.
این زن در شبکه اجتماعی رد‌نوت می‌نویسد: «اولین بار بود که از هوش مصنوعی دیپ‌سیک استفاده می‌کردم. وقتی مراحل تفکر و پردازش آن را خواندم احساس کردم الان اشکم سرازیر می‌شود.»
در فرآیند تفکر برای پاسخ به پرسش او، دیپ‌سیک گفته بود که وقتی درک شخصی زنی از خودش این است که بیش از حد احساسات و تجربه‌های خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارد، می‌تواند ریشه در میل عمیقی برای پذیرش و تایید شدن داشته باشد.
چت‌بات در این روند به خودش یادآوری می‌کند: «پاسخ باید سرشار از همدلی باشد و در عین حال توصیه‌های عملی ارائه دهد.» این امر شامل «تایید حس خودآگاهی کاربر هم می‌شود».
پاسخ نهایی هوش مصنوعی نه‌تنها این تایید را برای او به همراه داشت، بلکه چارچوبی گام‌به‌گام برای کمک به تصمیم‌گیری در مورد لزوم تغییرات در اختیارش گذاشت.
او می‌گوید: «دیپ‌سیک چشم‌انداز و دور‌نمای جدیدی برای من گشود که به من حس رهایی می‌داد… من احساس می‌کنم پیش از آن که پاسخ بدهد، واقعا تلاش می‌کند پرسش شما را درک کند و شما را بشناسد.»
جان، مدیر بخش منابع انسانی در شهر شنژن چین به بی‌بی‌سی می‌گوید او قدر توانایی برنامه هوش مصنوعی برای گفت‌وگو «مثل یک دوست یا متفکری اندیشمند» را خوب می‌داند.
«پاسخ‌هایش را بسیار مفید و الهام‌بخش یافتم. برای اولین بار هوش مصنوعی را مثل یک مشاور یا هم‌صحبت شخصی می‌بینم.»
برخی کاربران هم ادعا می‌کنند که دیپ‌سیک می‌تواند بر مبنای اطلاعات زمینه‌ای و پیشینه‌ای که در اختیار آن قرار داده می‌شود، آینده آنها را پیش‌بینی کند.
جوانان چینی این روزها برای تسکین نگرانی‌های خود از آینده، به پیشگوها و طالع‌بینی پناه می‌برند.
فانگ کچنگ، استاد ارتباطات در دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، می‌گوید در چین «کمبود قابل‌توجهی» در خدمات مشاوره روان‌شناختی حرفه‌ای وجود دارد و خدمات موجود برای بیشتر افراد «بسیار گران» است.
چند پژوهش نشان داده است که اختلالات افسردگی و اضطراب در میان مردم چین رو به افزایش است و پروفسور فانگ معتقد است رکود اقتصادی کشور، افزایش میزان بیکاری و محدودیت‌های کووید نقش مهمی در آن دارد.
او می‌گوید چت‌بات‌های هوش مصنوعی به جبران این کمبود کمک می‌کنند.
پروفسور نان جیا تاکید می‌کند که افراد مبتلا به مشکلات جدی اعصاب و روان نباید به چنین برنامه‌هایی تکیه کنند.
او می‌گوید: «به طور خاص افرادی که نیاز به مراقبت‌های تخصصی دارند باید از پزشکان و افراد متخصص کمک بگیرند… استفاده آنها از هوش مصنوعی باید به دقت تحت نظر قرار بگیرد.»
سانسور و مسائل امنیتی، پرسش‌های نا‌گفته
با وجود همه نکات مثبت، دیپ‌سیک نگرانی‌هایی هم ایجاد کرده است.
با توجه به کنترلی که دولت چین حتی بر شرکت‌های خصوصی این کشور اعمال می‌کند این نگرانی وجود دارد که حزب کمونیست بتواند به اطلاعات کاربران خارجی دیپ‌سیک دسترسی پیدا کند، همان دلیلی که باعث شد کنگره آمریکا در مورد تیک‌تاک شدت عمل نشان دهد.
حداقل چهار کشور محدودیت‌هایی در مورد دیپ‌سیک اعمال کرده‌اند یا قرار است اعمال کنند. کره جنوبی دسترسی به آن را برای اهداف نظامی مسدود کرده است و تایوان و استرالیا استفاده از آن را در دستگاه‌های دولتی ممنوع کرده‌اند.
ایتالیا که چت‌جی‌پی‌تی را هم ممنوع کرده بود همین کار را با دیپ‌سیک هم کرده است.
در آمریکا دو نماینده خواهان ممنوعیت استفاده از برنامه هوش مصنوعی چینی در دستگاه‌های دولتی شده‌اند.
و باید در نظر داشت که فضای آنلاین به شدت کنترل‌شده در چین بر این برنامه هم نظارت می‌کند.
به طور کلی شبکه‌های اجتماعی در چین باید از انتشار محتوایی که تهدیدی برای «ثبات و امنیت اجتماعی» تلقی می‌شود یا حاوی انتقادی از حزب کمونیست باشد، خودداری و آن را حذف کنند.
مانند اپلیکیشن‌های محبوب دیگر و شبکه‌های اجتماعی مانند ویبو و وی‌چت، در دیپ‌سیک هم طرح مسائل حساس سیاسی ممنوع است.
چندین نفر از کاربران یپ‌سیک که بی‌بی‌سی در ابتدا با آنها در ارتباط بود، پس از طرح این سوال که آیا سانسور خودکار این اپلیکیشن نگران‌کننده است یا خیر، از پاسخ دادن خودداری کردند که نشانه‌ای از حساسیت چنین بحث‌هایی در چین است.
برخی در چین به دلیل فعالیت‌های آنلاین خود دچار دردسر شده‌اند.
افرادی که به پرسش بی‌بی‌سی پاسخ دادند گفتند علاقه‌ای به پرسیدن سوال‌های مناقشه‌برانگیز سیاسی از چت‌بات هوش مصنوعی ندارند.
یانگ، مشاور فناوری چینی ساکن لندن، می‌گوید: «مسائل سیاسی چندان مورد علاقه من نیست… من چنین پرسش‌هایی را حتی مطرح هم نمی‌کنم چون مشخصات من در این برنامه موجود است.»
هالی پذیرفته است که سیستم‌های هوش مصنوعی در کشور‌های مختلف ممکن است عملکرد متفاوتی داشته باشند.
او می‌گوید: «تولید‌کنندگان و سازندگان چنین برنامه‌هایی ناچارند حد و مرزها و تعدیل محتوا را متناسب با محل استقرار آن رعایت کنند. برنامه‌های هوش مصنوعی مستقر در آمریکا هم مجموعه‌ای از قوانین و مقررات خودشان را دارند».
یکی دیگر از کاربران دیپ‌سیک درباره آن می‌نویسد: «مشاهده فرایند تفکر آن جالب است. این برنامه موهبتی برای افرادی مثل من است. راستش را بخواهید نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی برای من هیچ مهم نیست.»
