کلرات چیست و چرا در نوشابه کوکاکولا زیاد است؟

شرکت کوکاکولای اروپا در بلژیک اعلام کرد که به دلیل کشف میزان بالای ماده شیمیایی کلرات در نوشیدنی‌های خود، تمام محصولات این شرکت در چندین کشور اروپایی از جمله بلژیک، هلند، بریتانیا، آلمان، فرانسه و لوکزامبورگ از بازار‌ها جمع آوری می‌شوند.

به گزارش راهنماتو، این تصمیم پس از آن گرفته شد که مشخص شد میزان کلرات موجود در نوشیدنی‌های کوکاکولا، اسپرایت، فانتا و سایر برند‌های این شرکت به طور قابل توجهی بالاتر از حد مجاز است.

در این مطلب از پزشکی و سلامت به بررسی کلرات و تاثیرات آن بر سلامتی انسان می‌پردازیم.

کلرات چیست؟

کلرات‌ها نمک‌های حاصل از اسید کلریک (HClO₃) هستند که معمولاً در ترکیب با فلزات مختلف مانند سدیم یا پتاسیم به‌صورت کلرات سدیم (NaClO₃) یا کلرات پتاسیم (KClO₃) یافت می‌شوند.

این مواد به‌طور طبیعی در برخی از فرآیند‌های صنعتی و شیمیایی تولید می‌شوند و ویژگی‌هایی دارند که می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشند.

خواص شیمیایی کلرات‌ها

حل شدگی در آب: کلرات‌ها معمولاً در آب حل می‌شوند و خاصیت واکنش دهی دارند.

غیرقابل احتراق بودن: خودِ کلرات‌ها قابل احتراق نیستند، اما وقتی با مواد قابل اشتعال ترکیب می‌شوند، ممکن است واکنش‌های انفجاری ایجاد کنند.

تشکیل ترکیب‌های خطرناک: ترکیب کلرات‌ها با مواد دیگر مانند آمونیاک یا اسید سولفوریک می‌تواند موجب تخریب سریع، آتش سوزی یا انفجار شود.

کاربرد‌های کلرات

استفاده سابق به‌عنوان علف‌کش: کلرات‌های سدیم و پتاسیم به‌طور گسترده‌ای در گذشته به‌عنوان علف کش و ماده ضدعفونی کننده در کشاورزی استفاده می‌شدند. اما از آن زمان استفاده از محصولات بیوسیدی و آفت کش‌هایی که حاوی کلرات بودند، در اتحادیه اروپا ممنوع شده است.

محصولات ضدعفونی کننده: کلرات‌ها همچنین در مواد ضدعفونی‌کننده و در فرآیند‌های تصفیه آب به‌عنوان محصول جانبی ایجاد می‌شوند. به‌طور خاص، در فرآیند‌های کلرینه کردن آب برای ضدعفونی و کنترل طعم و بو، کلرات به‌عنوان محصول جانبی به وجود می‌آید.

مشکل وجود کلرات در مواد غذایی

در سال ۲۰۱۴، کلرات به‌طور تصادفی در مواد غذایی کشف شد، و در سال ۲۰۱۵، سازمان EFSA (سازمان ایمنی غذایی اروپا) متوجه شد که سطوح کلرات در آب آشامیدنی و مواد غذایی بسیار بالا است. این مسئله ممکن است اثرات جدی بهداشتی ایجاد کند، از جمله:

اختلال در عملکرد تیروئید: کلرات‌ها می‌توانند جذب ید توسط غده تیروئید را مهار کنند که ممکن است منجر به اختلالات تیروئیدی شود.

خطر ویژه برای نوزادان و کودکان: به‌ویژه در کودکان و نوزادان، وجود کلرات در مواد غذایی ممکن است خطرات بیشتری داشته باشد، زیرا سیستم‌های بدن آن‌ها در برابر مواد شیمیایی حساس‌تر هستند.

مسیر ورود کلرات به مواد غذایی

کلرات‌ها می‌توانند به‌عنوان محصول جانبی از فرآیند‌های کلرینه کردن مواد در فرآوری مواد غذایی یا آب آشامیدنی وارد مواد غذایی شوند. این مواد ضدعفونی‌کننده به‌طور گسترده‌ای در تصفیه آب و فرآیند‌های پاکسازی استفاده می‌شوند.

قوانین و مقررات

در اتحادیه اروپا، کلرات دیگر به‌عنوان یک آفت کش تایید نمی‌شود و طبق مقررات (EC) ۳۹۶/۲۰۰۵، سطح باقی‌مانده حداکثر (MRL) برای کلرات در مواد غذایی ۰.۰۱ میلی گرم در کیلوگرم تعیین شده است.

در صورت مشاهده سطوح کلرات بالاتر از این مقدار در مواد غذایی، برخی کشور‌ها اقدام به بازپس گیری محصولات کرده‌اند.

اقدامات برای کاهش سطوح کلرات

در تاریخ ۲۳ مه ۲۰۱۷، کشور‌های عضو اتحادیه اروپا در یک نشست توافق کردند تا اقدامات زیر را برای کاهش سطوح کلرات در مواد غذایی اتخاذ کنند:

تعیین سطح حداکثر کلرات در آب آشامیدنی.

رعایت شیوه‌های بهداشت غذایی خوب برای کاهش میزان کلرات در مواد غذایی.

حفظ MRL برای مواد غذایی مخصوص نوزادان و کودکان خردسال.

تنظیم MRL‌ها برای سایر مواد غذایی بر اساس داده‌های موجود در کشور‌های عضو.

چرا کلرات در نوشابه کوکاکولا زیاد است؟

وجود کلرات در نوشابه ها، از جمله کوکاکولا، به دلیل استفاده از ضدعفونی کننده‌های کلر در فرآیند تولید و تصفیه آب است. در این فرآیند، برای پاکسازی آب از میکروب‌ها و آلودگی‌ها از مواد شیمیایی مانند دی‌اکسید کلر استفاده می‌شود.

این مواد شیمیایی ممکن است به‌عنوان محصولات جانبی در فرآیند تولید باقی بمانند و در برخی موارد به مقدار زیاد در نوشیدنی‌ها یا سایر مواد غذایی وارد شوند.

در حالی که استفاده از این ضدعفونی کننده‌ها در صنعت آب و فرآوری مواد غذایی معمول است و به‌طور کلی برای حفظ سلامت عمومی به‌کار می‌رود، در برخی شرایط، اگر فرآیند ضدعفونی به‌درستی انجام نشود یا در مراحل بعدی تولید، مقدار زیادی از این مواد شیمیایی باقی بماند، می‌تواند باعث ایجاد سطوح بالای کلرات در محصولات نهایی مانند نوشابه‌ها شود.

نتیجه گیری

وجود کلرات در مواد غذایی یک نگرانی جدی بهداشتی است، به‌ویژه برای کودکان و نوزادان.

برای جلوگیری از خطرات بهداشتی ناشی از این ماده، قوانین و مقرراتی برای کنترل و کاهش میزان کلرات در آب آشامیدنی و مواد غذایی وضع شده است. به‌علاوه، توصیه می‌شود که مصرف کنندگان به بهداشت و ایمنی مواد غذایی توجه ویژه‌ای داشته باشند و از منابع ضدعفونی کننده معتبر استفاده کنند.