این ۶ علامت نشانه یک زلزله بزرگ هستند

در روزها و ماه‌های اخیر اخبار متعددی در رابطه با وقوع زلزله در تهران و اطراف آن به گوش می‌رسد. فارغ از صحت این اخبار، ما باید همواره مراقب وقوع این حادثه طبیعی باشیم.

تا کنون هیچ نشانه و علامت مشخصی که پیش از وقوع زلزله بتواند آن را پیش‌ بینی کند کشف نشده است. با وجود این، برخی نشانه ها هستند که دانشمندان در حال کار روی آن هستند و معتقدند می‌توانند نشانه زلزله باشند.

این نشانه‌ها هنوز مورد تایید غالب دانشمندان قرار نگرفته است اما زلزله شناسان در حال کار و تحقیق روی آنها هستند تا بتوانند در آینده برخی از این علائم را به الگویی کلی و ضروری جهت پیش بینی زلزله تبدیل کنند.

در زیر به برخی از این علائم و نشانه ها اشاره می کنیم:

نورهایی که در آسمان می‌درخشند
قبل از وقوع زمین لرزه در آسمان نورهایی به وجود می‌آید که نشان دهنده وقوع زلزله است. این نورها در رنگ‌های مختلفی نمایان می‌شود؛ نورهای سفید، قرمز و آبی در آسمان مشاهده می‌شوند و حاکی از آن است که قرار است زمین لرزه‌ای رخ دهد.

یکی از فیزیکدانان سازمان ناسا در سال ۲۰۰۳ بیان کرده است نورهای قبل از زلزله در اثر فعالیت‌های الکتریکی در صخره‌ها ایجاد می‌شود. با وجود این، هنوز الگویی ثابت از این نورها به دست نیامده و مشخص نیست در هر زلزله و هر منطقه ای این نورها ایجاد می شوند یا نه.

حیوانات و بی قراری و حرکات غیرطبیعی آنها
اکثر جانوران متوجه وقوع زلزله می شوند و دلیل این موضوع دامنه شنوایی آن ها است. زمان و عمق وقوع زلزله خیلی مهم است. غالب حیوانات قابلیت پیش بینی آن را از یک دقیقه قبل از وقوع تا یک روز قبل از آن دارند. اسب، سگ، موش، مرغ، گاو و چند حیوان دیگر از چنین قدرتی برخوردارند.

واکنش حیوانات به زمین لرزه معمولا سر و صدا و فرار کردن است. اما زلزله اتفاقی غیر قابل پیش بینی است و شما نمی توانید دلیل حرکات حیوانات را تشخیص بدهید. حتی خود حیوانات هم آن چنان واکنشی تا چند دقیقه قبل از وقوع نشان نمی دهند.

طبق تحقیقات دقایقی قبل از وقوع زلزله ماهی ها نزدیک سطح آب می آیند و هنگام وقوع از آب بیرون می پرند.

کرم های خاکی هم به دلیل سطح حساس بدن خود ارتعاشات زمین و همچنین فشار لایه های زیرین را سریع تر احساس می کنند به همین دلیل به سرعت از خاک بیرون می آیند.

تغییر در سطح آبهای زیرزمینی
یکی دیگر از نشانگرهای زمین لرزه، تغییر سطح آبهای زیر زمینی است که ممکن است در اثر فشار لایه های زمین در آستانه زلزله ایجاد شود.

در زلزله بم، بسیاری از شاهدان از تغییر آب چاه ها و قنات ها و کم و زیاد شدنشان سخن گفتند. با این حال، این علامت نیز همانند سایر علائم قطعی نبوده و در موارد بسیار و زمین لرزه های متعدد در یک منطقه و دوره زمانی خاص روی نداده است.

دستگاه های نشانگر زلزله
در دنیا بیشتر از ۳۰ نوع پیش‌نشانگر پیشنهاد شده است، ولی ابزارهایی که برای پیش‌ نشانگری زلزله ساخته شده اند، ۴ نوع را شامل می‌شوند که از جمله آن می‌توان به “بررسی امواج رادیویی”، “پیش نشانگرهای الکترومغناطیس”، “استفاده از اختلالات یونوسفری با استفاده از داده‌های GPS” و “اختلاف سرعت VLP به VS” نام برد.

این دستگاه ها در تهران و اطرافش فعال‌اند. سازمان زمین‌شناسی کشور مجموعه‌ای حاوی حسگرهای امواج الکترومغناطیس زلزله در اعماق (تونل ۵۰ متری به عمق ۱۰ متر) کوه‌های حصارک تعبیه کرده که این دستگاه قادر است چند ساعت قبل از وقوع زلزله بزرگ در تهران از طریق ردیابی امواج، هشدار لازم را اعلام کند.

پیش نشانگرهای امواج الکترومغناطیس زلزله که نمونه‌ای از آن در ارتفاعات توچال نیز نصب شده‌است، تاکنون بیش از چهار زلزله در نقاط مختلف کشور از جمله زلزله شهریورماه سمنان را یک روز قبل از وقوع ردیابی کرده است. با این حال، کارآمدی این دستگاه نیز هنوز مورد تایید قرار نگرفته است.

صداهای عجیب، بوهای بد
مدت‌ها قبل از وقوع زلزله پنجم دی ۸۲ در بم، علائم و نشانه‌های مختلفی از جمله شنیده شدن صدای عجیب از زمین، بوی بد و نامطبوع از چاه‌ها و پرآب و کم‌آب شدن غیرطبیعی قنات‌ها گزارش می‌شد و شب قبل از وقوع زمین‌لرزه اصلی در بم، چند پیش‌لرزه رخ داده بود.

صدای زمین لرزه یکی از رایج ترین اثرات گزارش شده در حین یا بلافاصله قبل از شروع ارتعاشات احساس شده است. صدا گاهی قبل از لرزش شنیده می‌شود. به طور کلی، صدای زلزله در محدوده اطراف مرکز زمین لرزه شنیده می‌شود، در میان بسیاری از مشاهدات همراه با زلزله، اغلب صدای غرش گزارش می‌شود، حتی در قدیمی ترین زمین لرزه‌ها صدای شنیده شده به طور کلی با رعد و برق، غرش، باد شدید یا انفجار مقایسه می‌شود. هرچه از کانون صدا که در لایه‌های زیرین زمین می‌باشد فاصله بگیریم کمتر صدای حاصل از برخورد مواد موجود در لایه‌ها را می‌شنویم.

همچنین، انتشار بوی بد در شهرها یکی دیگر از نشانه های نسبی وقوع زلزله است. طبق گزارش ها به جز بم حدودا ۵۰ روز قبل از زلزله 3/ 7 ریشتری کرمانشاه هم، انتشار بوی نامطبوع در بخش‌هایی از مناطق شهر کرمانشاه منجر به تشکیل جلسه ستاد مدیریت بحران و آغاز تحقیقات درخصوص منشأ انتشار بوی نامطبوع در این شهر شد. برخی معتقدند انتشار بوی بد به علت خارج شدن گازها از داخل زمین و گسل ها به خارج است.