6 دلیل اصلی سیاه شدن برگ گیاهان (+راه‌های درمان)

اگر اهل نگهداری از گیاهان خانگی باشید، حتماً با سیاه شدن یا لکه‌دار شدن برگ‌ها روبه‌رو شده‌اید. این مشکل می‌تواند نشانه‌ای از نور نامناسب، آبیاری غلط یا کمبود مواد مغذی باشد. در این مطلب شایع‌ترین دلایل و روش‌های ساده برای درمان برگ‌های سیاه‌شده را بررسی خواهیم کرد.

اگر از آن دسته افرادی هستید که به فضای سبز در خانه علاقه دارید و از گیاهان آپارتمانی در گوشه‌وکنار منزل یا محل کار نگهداری می‌کنید، حتماً با زرد شدن برگ‌ها، ایجاد لکه‌های قهوه‌ای، یا افتادگی و ریزش ناگهانی برگ‌ها روبه‌رو شده‌اید. این نشانه‌های به ظاهر ساده، از برخی مشکلات محیطی و نگهداری گیاهان حکایت دارند.

به گزارش راهنماتو، کم‌آبی، نور نامناسب، تغذیه ناکافی و یا حتی نوسانات دمایی می‌توانند دلیل بروز این مشکلات باشند. در این مطلب، شایع‌ترین علل سیاه شدن برگ‌های گیاهان را بررسی کرده و به ارائه راهکارهای ساده و مؤثر برای برطرف کردن آنها می پردازیم. با ما همراه باشید.

چرا برگ‌های گیاهان سیاه می‌شوند؟

1- عفونت‌های قارچی
قارچ‌ها می‌توانند موجب بروز لکه‌های سیاه و تغییر رنگ برگ‌ها شوند. برای مثال، بیماری لکه سیاه (Black Spot) که توسط قارچ Diplocarpon rosae ایجاد می‌شود، اغلب گل‌های رز و دیگر گیاهان را درگیر می‌کند. این بیماری موجب ظهور لکه‌های سیاه روی برگ‌ها شده و نهایتاً منجر به ریزش آنها می‌شود.

قارچ دوده‌ای (Sooty Mold) نیز قارچی است که روی شیره‌ی چسبناک حاصل از حشرات مکنده مثل شته‌ها رشد می‌کند و موجب ایجاد پوشش سیاه پودری روی برگ‌ها می‌شود. این قارچ ها در نهایت منجر به مختل شدن عملکرد فتوسنتز خواهند شد.

2- بیماری‌های باکتریایی
بیماری لکه باکتریایی برگ از جمله بیماری‌هایی است که موجب ایجاد لکه‌های سیاه بر روی برگ های گیاه می شود. باکتری‌هایی مانند Xanthomonas و Pseudomonas عامل این بیماری هستند و در صورت عدم کنترل، به سرعت منتشر شده و سلامت گیاه را به خطر می‌اندازند.

3- آبیاری نامناسب
آبیاری بیش از حد یا کمبود آب یکی از شایع‌ترین دلایل سیاه شدن برگ‌های گیاهان آپارتمانی است. آبیاری زیاد موجب اشباع خاک، خفه شدن ریشه و اختلال در جذب مواد مغذی می‌شود و در نتیجه منجر به سیاه شدن برگ های گیاهان خواهد شد.

4- تنش‌های محیطی
دمای بسیار بالا یا پایین، نور مستقیم و شدید خورشید و آلودگی هوا به برگ های گیاه آسیب زده و موجب سیاه شدن آنها می شود. نور زیاد سبب آفتاب‌سوختگی برگ‌ها شده و آلودگی هوا با اختلال در فرآیند فتوسنتز و تضعیف ساختار سلولی گیاه، سلامت برگ‌ها را به خطر می‌اندازد و منجر به تغییر رنگ و سیاه شدن آنها خواهد شد.

5- تغذیه نادرست
کمبود یا زیاده روی در مصرف کود می تواند موجب سیاه شدن برگ گیاهان شود. همچنین کمبود عناصری مانند نیتروژن منجر به کاهش فتوسنتز و تیرگی برگ‌ها شده و کوددهی بیش از حد نیز باعث سوختن برگ ها خواهد شد.

6- آفات گیاهی
شته‌ها، کنه‌های عنکبوتی و سایر حشرات مکنده شیره گیاه، علاوه بر ضعیف کردن گیاه، با ترشح ماده‌ای چسبناک به نام عسلک، زمینه رشد قارچ دوده‌ای را فراهم کرده و منجر به سیاه شدن برگ گیاهان خواهند شد.

روش‌های مؤثر برای پیشگیری و درمان سیاه شدن برگ‌های گیاهان

1- کنترل عفونت‌های قارچی:
برگ‌های آسیب دیده را با قیچی تمیز جدا کنید و از قارچ‌کش‌های مناسب برای از بین بردن قارچ ها استفاده کنید. تهویه مناسب محیط نیز نقش مهمی در پیشگیری از بروز این بیماری‌ها دارد.

2- مبارزه با بیماری‌های باکتریایی:
برگ‌های بیمار را حذف کنید و از قارچ‌کش‌های مسی استفاده کنید. جلوگیری از رطوبت زیاد و آبیاری از بالا به پایین نیز از شیوع این بیماری ها جلوگیری می کند.

3- آبیاری صحیح:
انگشت خود را درون خاک گیاه فرو ببرید. اگر یک تا دو سانتی متر از سطح آن خشک بود، اقدام به آبیاری نمایید. در غیر این صورت صبر کنید.

4- پیشگیری از تنش‌های محیطی:
برای محافظت از گیاه در برابر سرما، از پوشش‌های مخصوص استفاده کنید. در گرمای شدید نیز از سایه بان برای محافظت از گیاهان استفاده کنید. در فضای بسته، دما و رطوبت را با استفاده از تجهیزات مناسب کنترل کنید.

5- مدیریت تغذیه:
از کودهای متعادل با عناصر اصلی نیتروژن، پتاسیم و فسفر استفاده کنید و مطابق مرحله رشد گیاه میزان مصرف را تنظیم نمایید.

6- مبارزه با آفات:
گیاه را هر روز بررسی کرده و از صابون‌های حشره‌کش برای کنترل آفات و جلوگیری از رشد قارچ های دوده ای استفاده کنید.

پرسش‌های متداول
آیا باید برگ‌های سیاه گیاه را قطع کرد؟

بله، برای جلوگیری از انتشار بیماری و بهبود تهویه، برگ‌های سیاه را با قیچی تمیز جدا کنید. مراقب مراقب باشید که بیش از حد برگ‌ها را حذف نکنید تا گیاه آسیب نبیند.

چگونه قارچ سیاه برگ را از بین ببریم؟

ابتدا برگ‌های آلوده را جدا کنید، سپس از قارچ کش مناسب استفاده نمایید. همچنین به تهویه محیط توجه کنید و از آبیاری بیش از حد پرهیز نمایید.

چرا برگ‌ها روی گیاهان سیاه و چسبناک هستند؟

این حالت معمولاً به علت رشد قارچ دوده‌ای ناشی از عسلک حشرات مکنده رخ می دهد. کنترل آفات و حفظ تهویه مناسب به رفع این مشکل کمک می‌کند.