10 علت رشد نکردن چغندر قند
یکی از محصولاتی که می‌توان از کاشت آن در زمین کشاورزی سود زیادی به دست آورد، چغندر قند است. در صورت رشد درست و اصولی چغندرها، در پایان برداشت می‌توان سود اقتصادی زیادی حاصل کرد اما گاهی، چغندرها آنطور که باید رشد نمی‌کنند و پس از برداشت با محصولاتی کوچک و بی‌کیفیت مواجه می‌شویم.
این امر علل متعددی دارد که باید با بررسی‌های تخصصی بر روی محل کشت، آن را بیابید. پس اگر شما هم با چنین مشکلی مواجه هستید و به دنبال علل و راه حل آن هستید، خواندن این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.
به گزارش آشااگری، رشد نکردن چغندر قند معمولاً به دلیل کمبود مواد مغذی (مانند فسفر و پتاسیم)، رقابت بین بوته‌ها به علت تراکم بالا یا عدم تنک کردن به‌موقع، و تنش‌های محیطی مانند کم‌آبی یا نور ناکافی رخ می‌دهد. همچنین، شرایط خاک نامناسب، مانند زهکشی ضعیف یا اسیدیته نامتعادل، می‌تواند مانع از توسعه ریشه و رشد مناسب چغندر شود.
علل عدم رشد چغندر قند
چغندر می‌تواند به دلایل مختلفی دچار مشکل در رشد و ضعف محصول شود. برخی از مهم‌ترین مشکلاتی که به کاهش کیفیت چغندرقند می‌انجامند عبارت‌اند از:
نوع خاک
رشد چغندر قند به دلیل ذخیره مواد مغذی در ریشه و در داخل خاک قرار داشتن آن، به شدت از وضعیت خاک تاثیر می‌پذیرد. این گیاه مانند تمامی محصولات ریشه‌ای باید در خاکی سست و سبک و حاصلخیز قرار داشته باشد. در صورتی که خاک محل کشت فشرده باشد و یا در آن سنگ یا شن وجود داشته باشد، رشد چغندر مطلوب نخواهد بود.
راه حل این مشکل این است که قبل از کاشت چغندر حتما دقت کنید که خاک شما سبک و عاری از هرگونه موانع فیزیکی مانند سنگ برای رشد ریشه باشد. در صورت نیاز می‌توانید از کمپوست یا کود پوسیده دامی برای سست کردن خاک استفاده کنید و وضعیت خاک را به مرحله قابل قبول برای چغندر قند برسانید.
PH خاک
چغندر قند در مراحل اولیه رشد یعنی از زمان قرارگیری و استقرار در خاک تا جوانه‌زنی نسبت به شوری خاک بسیار حساس است. با وجود آن که چغندر بعد از این مراحل نسبت به شوری خاک نسبتا مقاوم می‌شود اما باز هم نیاز به PH مناسب و متعادل یعنی بین 6.5 تا 7 دارد. در صورتی که این عدد از 6.5 کمتر باشد، فسفر موجود در خاک نمی‌تواند جذب ریشه شود و در نتیجه چغندر از رشد کامل باز می‌ماند.
اما راه حل این مشکل چیست؟ باید خاک را قبل از کشت بیازمایید. در صورتی که خاک شما بیش از حد اسیدی یا قلیایی بود، با کود اسید هیومیک آن را اصلاح کنید و ph را به حد متعادل برسانید. همچنین اگر خاک با مشکل شوری مواجه است، مصرف اسید هیومیک را چند بار تکرار کنید.
کمبود مواد مغذی مورد نیاز چغندر
چغندر قند، مانند بسیاری از گیاهان، برای تولید محصولی با کیفیت و شیرین، به سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم نیاز دارد. کمبود فسفر باعث کوچک ماندن ریشه‌ها و کاهش عملکرد می‌شود، در حالی که زیاد بودن بیش از حد نیتروژن، چه به صورت طبیعی در خاک یا از طریق کوددهی، رشد شاخ و برگ را افزایش می‌دهد و به جای تمرکز بر رشد ریشه، انرژی گیاه را به سمت بخش‌های سبز هدایت می‌کند. نتیجه این وضعیت، کوچک ماندن چغندر و کاهش کیفیت محصول است، هرچند ظاهر گیاه شاداب و سرزنده به نظر می‌رسد.
راه حل:
برنامه کودی اصولی نه‌تنها عملکرد چغندر قند را افزایش می‌دهد، بلکه از مشکلات ناشی از کمبود یا بیش‌بود مواد مغذی جلوگیری کرده و سلامت خاک را در درازمدت حفظ می‌کند. کشاورزان باید حتماً از یک برنامه کودی استاندارد و علمی استفاده کنند تا محصولی باکیفیت و بازدهی بالا تولید کرده و در عین حال هزینه‌های خود را کاهش دهند.
راه حل دوم نیز استفاده از اسید هیومیک است. اسید هیومیک به مدیریت مواد مغذی خاک کمک می‌کند و باعث می‌شود گیاه عناصر را به صورت تدریجی جذب کند. همچنین، این ماده ساختار خاک را بهبود می‌بخشد و فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید را افزایش می‌دهد، که به تعادل مواد مغذی کمک می‌کند.
آبیاری زیاد
در صورتی که رطوبت و چسبندگی خاک شما بیش از اندازه باشد، ریشه قادر به رشد نیست. همچنین این رطوبت بالا موجب پوسیدگی یا آفت‌زدگی چغندر نیز می‌شود. در عین حال اگر نوسانات رطوبتی خاک نیز زیاد باشد چغندرقند به خوبی رشد نمی‌کند.
راه حل این مشکل این است که برنامه آبیاری منظمی داشته باشید. بهترین زمان برای آبیاری چغندرقند، هنگامی است که دو سانتی‌متر بالاتر از خاک خشک شده باشد.
نور نامناسب
چغندر قند برای اینکه به طور کامل رشد کند نیاز دارد تا در طول روز حدود شش ساعت نور خورشید دریافت نماید. در صورتی که نیاز نوری گیاه برطرف نشود، برگ‌ها نور را جذب کرده و سبز و شاداب خواهند شد، درحالیکه ریشه در زیر خاک کوچک و نارس باقی می‌ماند. ممکن است با تغییر فصول، زاویه تابش یا میزان دریافت نور خورشید توسط چغندر تغییر کند و به میزان کافی خود نرسد.
برای حل این مشکل باید قبل از کاشت چغندر قند خود به جهت تابش خورشید دقت کنید تا حتما نور کافی چغندر تامین شود.
آفات و بیماری‌ها
در صورتی که ریشه چغندر قند شما به بیماری یا آفتی مبتلا شود، وارد فاز حفظ بقا می‌گردد. در این مرحله تمرکز گیاه بر بهبود بیماری است و نه رشد حداکثری. در نتیجه، رشد چغندر قند به خوبی انجام نمی‌شود.
راه حل: بهداشت محل کاشت را رعایت کنید. در صورت وجود شته‌ها می‌توانید سمپاشی کنید. رطوبت خاک را متعادل نگه دارید تا ریشه پوسیده و یا مبتلا به لکه برگی نشود. علف‌های هرز را به طور کامل هرس کنید زیرا لانه بسیاری از آفات هستند. از آب سالم استفاده نمایید و همچنین از کودهای مفید برای تقویت چغندرها در برابر آفات و بیماری‌ها بهره ببرید.
فاصله کاشت
در کشت چغندر قند، فاصله مناسب بین بوته‌ها نقش مهمی در رشد بهینه و تولید محصول باکیفیت دارد. این فاصله با توجه به روش کاشت می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال، در روش کاشت سنتی فاصله بین بوته‌ها 25 تا 30 سانتی‌متر است، در حالی که در کشت ردیفی مکانیزه، این فاصله بین 15 تا 20 سانتی‌متر تعیین می‌شود.
در صورتی که فاصله مناسب رعایت نشود یا تنک کردن انجام نگردد، بوته‌ها برای دریافت آب، نور و مواد مغذی با یکدیگر رقابت کرده و این رقابت باعث کوچک ماندن چغندر قند می‌شود، که نتیجه آن کاهش کیفیت و عملکرد نهایی محصول است. رعایت فاصله مناسب و تنک کردن به‌موقع، از اصول مهم مدیریت کشت چغندر قند است که باید به آن توجه شود.
البته لازم به ذکر است ما قبلا در مقاله «صفر تا صد کاشت چغندر قند» به بررسی انواع روش‌های کاشت و نکات مهمی مانند فاصله کاشت چغندرقند در هر روش پرداخته‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را مطالعه کنید و از مطالب آن برای افزایش بازدهی استفاده کنید.
برداشت زودهنگام
چغندر قند برای آنکه به طور کامل رشد کرده و به مرحله برداشت مناسب برسد، معمولاً به 90 تا 120 روز زمان نیاز دارد (بسته به شرایط اقلیمی و نوع بذر). برداشت چغندر قبل از این زمان ممکن است باعث شود که اندازه آن کوچک‌تر از حد مطلوب باشد..
اگر به دنبال این هستید که چغندری بزرگ برداشت کنید، اجازه دهید چغندر فصل رشد خود را طی کند و آن را در زمان مناسب برداشت نمایید. در همین راستا مطالعه مقاله «زمان برداشت چغندر قند» می‌تواند به شما کمک کند.
دمای نامناسب
چغندرقند یک محصول سرما پسند است. باید به شدت فصل کاشت آن دقت کنید چون این ریشه در هوای خیلی گرم به خوبی رشد نمی‌کند و شیرین هم نمی‌شود. هر چند که چغندر دمای بین 18 تا 10 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند، اما دمای خیلی سرد یا خیلی گرم به آن آسیب می‌زند. حتی ممکن است چغندر شما بافتی چوبی و غیرقابل استفاده پیدا کند.
راه حل: در فصل مناسب چغندر را بکارید. بهترین فصل کشت چغندر از اسفند تا اردیبهشت است.
انتخاب گونه نادرست
بر اساس هدف خود از کشت چغندر، گونه مناسب را انتخاب کنید. اگر به دنبال برداشت چغندری با قند بالا هستید، باید از گونه‌هایی استفاده کنید که برای تولید قند بیشتر بهینه شده‌اند.
در مقابل، برای تولید چغندری با اندازه بزرگ‌تر، گونه‌هایی با تمرکز بر رشد حجمی ریشه انتخاب می‌شوند. بنابراین، اگر چغندری از گونه‌های قند بالا بکارید، طبیعی است که اندازه محصول کوچک‌تر از حد معمول باشد، اما میزان قند تجمع‌یافته در آن بیشتر خواهد بود.
سخن آخر
اگر بعد از برداشت محصول، اندازه چغندرها به حد مورد نظر شما نرسیده بود، باید با پیدا کردن علت آن، از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنید. در این مقاله تلاش کردیم تا اصلی‌ترین علل کوچک شدن چغندرقند را بررسی کنیم اما فراموش نکنید که بهتر است در صورت بروز چنین مشکلی حتما با یک متخصص صحبت کنید تا مشکل به طور کامل برطرف شود.
