کنکور حذف خواهد شد؟

علی محبی، رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایلنا در پاسخ به این سؤال که آیا مقررات اجرایی و انضباطی مدارس با تغییر دولت‌ها تغییری داشته است یا خیر گفت: تا جایی که به خاطر دارم موضوع جدیدی در این زمینه نداشته‌ایم؛ به‌جز الگوی مدرسه تراز سند تحول که به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید و ابلاغ شد.

به گزارش خبرآنلاین، محبی ادامه داد: این الگو به‌ نوعی نسخه مدرسه‌ای سند تحول را شامل می‌شود و امسال در ۱۰ درصد مدارس در حال اجرا شدن است. همچنین اصلاح و بهبود آیین‌نامه اجرایی مدارس -که شورای عالی آموزش و پرورش آن را ابلاغ کرده بود- اکنون در حال نهایی شدن است که در آن آیین‌نامه مدیریت و افزایش اختیارات مدرسه با رویکرد مدرسه محوری رشد خیلی خوبی را خواهد داشت.

برای حذف تنبیه بدنی، نیاز به قانون جدید نداریم

وی در خصوص لزوم تصویب مقررات جدید برای بازدارندگی از تنبیه بدنی در مدارس اظهار کرد: در این زمینه به نظرم می‌آید که به قدر کافی ضوابط و مقررات داریم و ممنوع بودن این را همه می‌دانند. فکر می‌کنم در حوزه سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری نیاز چندانی به ضوابط و قانون جدید نباشد؛ اما ضمانت اجرایی قوانین و بازدارندگی تخلفاتی را که در گوشه و کنار انجام می‌گیرد باید در حوزه اجرا دنبال کرد.

محبی تأکید کرد: در تمام زمینه‌ها، حتی آن‌جا که شدیدترین تنبیهات و بازدارندگی‌ها هم در قانون وجود دارد، تخلفات و جرایمی صورت می‌گیرد؛ بنابراین نمی‌توانیم ادعا کنیم که اتفاقاتی که در گوشه و کنار می‌افتد، ناشی از این است که قانون از بازدارندگی لازم برخوردار نیست.

وی افزود: چند اقدام در این زمینه باید همزمان انجام بگیرد. از جمله مهم‌ترین این‌ها آموزش و توانمندسازی ارکان مدرسه و همچنین اولیا و مربیان و آشناسازی آن‌ها با عواقب تنبیه بدنی و روش‌های تربیت صحیح است. بنابراین بُعد اول فرهنگ‌سازی و ارتقای توانمندی سواد تربیتی والدین، معلمان و مربیان است که خیلی کارساز است.

وی گفت: نکته بعدی نظارت‌های اجرایی است. که به نظر می‌آید که باید قدری با دقت و شفافیت بیشتری صورت بگیرد تا بتواند از حوادث احتمالی جلوگیری کند. ولی توقع این را که به صفر برسد در هیچ زمینه‌ای نمی‌توانیم ادعا کنیم. درمورد هیچ کشوری از دنیا هم نمی‌توانید بگویید که این گونه تخلفات در آن مطلقاً وجود ندارد. به نظر می‌آید که علی‌رغم همه تلاش‌هایی که صورت می‌گیرد درصدی ممکن است که پیش بیاید.

حتی اگر کنکور حذف شود، باید چیزی شبیه کنکور پیدا کرد

رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش نظر خود را درباره حذف کنکور این‌گونه بیان کرد: به نظر می‌آید که حذف کنکور مبحثی تک‌متغیره و تک‌عامل نیست که بگویید آموزش و پرورش خود تصمیم بگیرد و این کار را انجام دهد. عوامل مختلفی در کنکور دخیل هستند.

وی توضیح داد: کشور ما تفاوتی جدی با دنیا دارد و آن هم این است که در ایران تقریباً همه دانش‌آموزان به سمت دانشگاه می‌روند؛ در حالی‌که در اغلب کشورها این عدد بسیار پایین‌تر از این (یعنی ۱۵ تا ۲۰ درصد) است.

وی افزود: شرایط جامعه در این کشورها به گونه‌ای است که بقیه وارد صنعت می‌شوند و شغلشان را دنبال می‌کنند. وقتی صنعت و اشتغال جامعه به حد کافی رشد نکرده، زمینه در آن‌ها وجود ندارد و تنها مسیری که دانش‌آموزان پیش روی خودشان می‌بینند کنکور است طبیعتاً رقابت تشدید می‌شود.

محبی اضافه کرد: وقتی هم که وارد این تنها مسیر می‌شوند، رشته‌های مختلفی هستند که به مشاغل پرطرفدارتر می‌انجامد. حتی اگر کنکور هم حذف شود، باید چیزی شبیه کنکور پیدا کنیم تا بهترین‌ها را به آن سمت ببرید. چون اصلاً نمی‌توانید ظرفیتی ایجاد کنید که هر کس که خواست بتواند مثلاً در رشته پزشکی تحصیل کند. ۴۰۰ الی ۵۰۰ هزار نفر دانش‌آموز به سراغ رشته تجربی می‌روند که در نهایت در بهترین حالت ۱۰ یا ۱۵ هزار نفر در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی پذیرفته شوند. بنابراین -چه بخواهیم و چه نخواهیم- تا زمانی که تک‌تک عوامل مختلف مؤثر بر کنکور و حذف کنکور را رفع نکنیم، برای رشته‌های پرطرفدار رقابت وجود خواهد داشت.

وی تصریح کرد: ممکن است که هیچگاه، یا حداقل در آینده نزدیک نتوانیم رقابتی مثل کنکور را برای رشته‌های پرطرفدار حذف کنیم. زمانی می‌توان این را حذف کرد که مثل خیلی از کشورها، این رشته‌ها اولویت لازم را نداشته باشند. در بعضی از کشورها پزشکی از نظر اولویت برای دانش‌آموزان انتخاب دوازدهم یا سیزدهم است و تعداد افرادی که هم وارد دانشگاه می‌شوند با ما تفاوت دارد. زمانی رقابت‌ها از بین خواهد رفت که تعداد متقاضیان کمتر از نیاز یا حداقل برابر با آن‌ باشد. تا زمانی که متقاضی ما چند هزار برابر یا حتی چند صد هزار برابر آن چیزی است که لازم داریم، طبیعتاً راهی جز این نیست.

او این گزاره را که کنکور، حتی در صورت حذف شدن، در قالبی دیگر ادامه پیدا خواهد کرد تأیید کرد و افزود: باید برای اینکه کیفیتش آسیب نبیند و شایسته‌گزینی دقیقی صورت بگیرد برنامه‌هایی را در نظر گرفت.

محبی در پاسخ به اینکه آیا نمی‌شود از حذف کنکور حرف زد گفت: این موضوع در قانون هم آمده بود. ممکن است؛ در تصور، همه چیز هست. همان‌طور که گفتم عوامل مختلفی دخیل هستند. اگر زمانی آن عوامل مختلف، از جمله بحث‌های اشتغال و خیلی از موارد دیگر در این کشور رفع گردد، کنکور خودبه‌خود حذف می‌شود. امیدواریم که خیلی دور نباشد؛ ولی طبیعتاً با شرایط فعلی کشور خیلی نزدیک به نظر نمی‌رسد.