کرونا چگونه مغز «دختران» را پیر کرد؟

بر اساس داده‌هایی که نشان می‌دهد محدودیت‌های اجتماعی اثر غیریکنواختی بر پسران و دختران گذاشته، دختران نوجوان در قرنطینه‌های کووید، پیری مغز سریع‌تری را نسبت به پسران تجربه کرده‌اند. اسکن‌های ام‌آرآی شواهدی از پیری زودرس مغز در پسران و دختران یافته، طوری که بعد از قرنطینه مغز دختران به طور متوسط ۴.۲ سال و مغز پسران ۱.۴ سال پیرتر از حد انتظار شده است.

به گزارش فرادید، روشن نیست آیا این تغییرات پیامدهای منفی دارد یا خیر، اما یافته‌ها نگرانی‌هایی ایجاد کرده مبنی بر اینکه شاید سلامت روان و پتانسیل یادگیری نوجوانان تحت تأثیر قرار گرفته باشد.

پروفسور پاتریشیا کول، یکی از مدیران مؤسسه یادگیری و علوم مغز در دانشگاه واشنگتن در سیاتل، گفته: «ما از این داده‌ها شوکه شدیم، چون تفاوت بسیار چشمگیر است.»

محققان سال ۲۰۱۸ اسکن‌های ام‌آرآی ۱۶۰ نوجوان ۹ تا ۱۷ساله را جمع‌آوری کردند و از آن‌ها برای ساختن مدلی از نحوه‌ی نازک شدن قشر مغز در طول سال‌های مدرسه استفاده کردند. برخی نازک شدن‌های قشر مغز طبیعی و بخش مهمی از بلوغ مغز و تخصصی شدن در نوجوانی است.

اسکن‌های مغزی نازک شدن سریع قشر مغز در نوجوانانی را نشان می‌دهد که قرنطینه کووید را تجربه کردند

این تیم در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ (پس از قرنطینه)، دوباره از همین گروه بازدید کردند و اسکن‌های ام‌آرآی بیشتری از افراد ۱۲ تا ۱۶ساله جمع‌آوری کردند. این اسکن‌ها در قیاس با رشد مغزی پیش از همه‌گیری حاوی نشانه‌هایی از نازک شدن شتاب‌گرفته‌ی قشر مغز در یک ناحیه از مغز پسران و در ۳۰ مورد از مغز دختران، در هر دو نیمکره و تمام لوب‌ها بود.

محققان دیگر پیری زودرس مغز را با همه‌گیری مرتبط دانسته‌اند، اما این نخستین مطالعه‌ای است که تفاوت‌های فاحش میان پسران و دختران را آشکار کرده است.

هر دو جنس علائم پیری سریع را در ناحیه‌ای از مغز مرتبط با بینایی داشتند که به طور بالقوه بر پردازش چهره‌ها اثر می‌گذارد. اما در زنان، تغییرات مغزی گسترده بود. بسیاری از این تغییرات، نواحی پشتیبان شناخت اجتماعی با نقش‌هایی در پردازش احساسات، تفسیر حالات چهره و درک زبان که به گفته محققان برای برقراری ارتباط حیاتی هستند را تحت تأثیر قرار دادند.

کوهل معتقد است این تفاوت گواه وابستگی بیشتر دختران به گروه‌های اجتماعی و تعاملات است: «دختران بی‌اندازه با هم حرف می‌زنند و احساسات‌شان را به اشتراک می‌گذارند. آن‌ها برای رفاه و رشد سالم عصبی، جسمی و عاطفی خود بسیار بیشتر از پسرها به صحنه اجتماعی وابسته هستند.»

مطالعات بیشتری لازم است تا ببینیم آیا پیری مغز بر عملکرد شناختی تأثیر می‌گذارد یا خیر، اما کوهل اشاره می‌کند که نازک شدن زودرس قشر مغز با ناملایمات اوایل زندگی و خطر بیشتر اختلالات عصبی روانی مرتبط است. نازک شدن قشر مغز برای تخصصی شدن مغز بسیار مهم است، اما این اتفاق با از دست دادن انعطاف‌پذیری شناختی همراه است که به طور بالقوه می‌تواند بر یادگیری اثر بگذارد.

کوهل می‌گوید این یافته‌ها یادآور شکنندگی نوجوانان است و توصیه کرد والدین در مورد تجربیاتشان از این بیماری همه‌گیر با نوجوانان خود صحبت کنند: «مهم است آن‌ها نوجوانان خود را به یک قهوه، چای یا پیاده‌روی دعوت کنند تا در گفتگو را باز کنند. هر کاری که لازم است انجام دهند تا آن‌ها را به آزادانه حرف زدن ترغیب کنند.»

ایان گوتلیب، استاد روانشناسی دانشگاه استنفورد که تغییرات مغزی مشابهی را گزارش کرده، می‌گوید: «مهم است بدانیم اگرچه همه‌گیری به پایان رسیده، اما اثرات استرس ناشی از آن هنوز در کودکان و نوجوانان وجود دارد. حصول اطمینان از اینکه جوانان از نظر سلامت روانی حمایت می‌شوند، اکنون بیش از هر زمان دیگری بسیار اهمیت دارد.»

دکتر لینا ون درونِن، محقق دانشگاه لیدن در هلند که تغییرات مغزی مشابهی را در نوجوانان گزارش کرده نیز می‌گوید: «به درک ما افزوده شده که نوجوانان تغییرات مغزی سریعی را به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ تجربه کردند. شناسایی عوامل خاص پیری زودرس و درک تأثیرات بلندمدت آن بسیار مهم است.»