کراس اوور چیست و چه مشخصاتی دارد؟
چند سالی است که خودروهای کراس اوور بسیار پرطرفدار شده و هر ساله بخش اعظمی از فروش کمپانی‌های مختلف به این نوع مدل‌ها اختصاص پیدا می‌کند.
بر اساس آمارهای رسمی، خودروهای شاسی بلند و کراس اوور اکنون بیشترین مشتری را در سرتاسر دنیا دارند، طوری که بازار سایر مدل‌ها را کساد کرده و حتی موجب توقف تولید برخی از آنها شده‌اند. خودروهای کراس اوور و شاسی بلندها (SUV) با آنکه اشتراکات ظاهری زیادی با هم دارند، اما از لحاظ فنی و ساختاری، متفاوت از هم هستند.
به گزارش آخرین خودرو، از نظر عموم مردم، هر خودرویی که ارتفاع آن از سطح زمین بالاتر از حد متعارف باشد، در دسته شاسی بلندها جای می‌گیرد. از این رو، خیلی از کراس اوورهای موجود در بازار با لفظ شاسی بلند خطاب می‌شوند. اما تعریف واقعی یک خودروی کراس اوور چیست و چه مشخصاتی دارد؟
تفاوت خودروهای کراس اوور و شاسی بلند
اصلی‌ترین تفاوت یک خودروی کراس اوور با یک شاسی بلند را باید در زیر پوسته آنها جستجو کرد. کراس اوورها معمولاً بر اساس شاسی و بدنه یکپارچه ساخته می‌شوند، درست مثل مدل‌های سدان. جالب اینکه شمار زیادی از کراس اوورها بر مبنای پلتفرمی مشترک با مدل‌های سدان توسعه یافته‌اند. به همین خاطر نباید خیلی بر روی توانمندی‌های آفرودی یک خودروی کراس اوور حساب باز کرد. از جمله کراس اوورهای معروف بازار ایران می‌توان به هیوندای سانتافه، تویوتا RAV۴، سری تیگو از چری و ایران خودرو ری را اشاره نمود.
اما در مقابل، یک شاسی بلند واقعی از شاسی مستقل از بدنه یا اصطلاحاً نردبانی سود می‌برد. این نوع شاسی مقاومت بالاتری داشته و توانایی حرکت در مسیرهای آفرود را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد. مرسدس G کلاس، تویوتا لندکروزر، لکسوس LX و نیسان پاترول در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند. علاوه‌بر این، سیستم تعلیق مدل‌های کراس اوور بیشتر برای رانندگی در شهر و جاده طراحی شده و تفاوت شاخصی با مدل‌های سواری و هاچبک ندارد؛ ولی تعلیق شاسی بلندها برای نمایش بهترین عملکرد در مسیرهای ناهموار و خارج از جاده آماده‌سازی شده است.
خودروهای شاسی بلند واقعی عموماً به موتورهای پرقدرتی مجهز هستند و به دلیل شاسی مقاوم‌تر ظرفیت یدک‌کشی بیشتری دارند. اما اکثر کراس اوورها دارای موتورهای کم حجم هستند. این موضوع سبب شده کراس اوورها از نظر میزان مصرف سوخت در وضعیت بهتری قرار بگیرند.
داستان کراس اوورها از کجا آغاز شد؟
تا اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی، شاسی بلندها به عنوان نسخه‌ای راحت‌تر و مجهزتر از وانت‌های آن دوران شناخته می‌شدند. این خودروها قوی، همه‌جارو و مناسب شرایط مختلف جاده‌ای بودند و کلید موفقیت آنها در همان نامشان یعنی SUV نهفته بود. شاید بدانید این نام از عبارت Sport Utility Vehicle به معنای خودروی اسپرت کاربردی برگرفته شده است. در اواسط دهه ۱۹۹۰، برخی خودروسازان ایده نوین خودرویی با ظاهر و ارتفاع یک شاسی بلند، اما بر پایه پلتفرم مدل‌های سواری را مطرح کردند. اینجا بود که کراس اوور به معنای امروزی متولد شد؛ خودرویی خانوادگی، با ارتفاع بالا، توانایی نسبی در حرکت در مسیرهای ناهموار و اغلب مجهز به سیستم چهار چرخ محرک (AWD) یا امکان سفارش آن. با وجود این، اولین تلاش جدی برای ساخت یک خودروی کراس اوور به سال ۱۹۸۰ برمی‌گردد.
ای ام سی ایگل؛ جد بزرگ کراس اوورها
اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ دوران خوشی برای صنعت خودروی آمریکا نبود. ای ام سی ایگل (AMC Eagle) با ظاهری نه چندان جذاب، اما ایده‌ای پیشرو در این برهه وارد بازار شد. این خودرو که بیشتر به یک استیشن واگن شباهت داشت، با سیستم تعلیق مرتفع و سامانه چهار چرخ محرک دائمی به فروش می‌رسید. ایگل توانایی قابل قبولی در مسیرهای خارج جاده داشت و مصرف سوختش نیز برای آن دوره مناسب بود. این خودرو که بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ روی خط تولید قرار داشت، آغازگر مسیری جدید در صنعت خودروسازی شد.
جیپ چروکی XJ؛ حلقه گمشده شاسی بلند و کراس اوور
جیپ چروکی XJ تولیدی بین سال‌های ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۱ را می‌توان حلقه گمشده بین شاسی بلندها و کراس اوورها دانست. این مدل که با شاسی و بدنه یکپارچه تولید می‌شد، نسبت به نسل قبلی ابعاد کوچک‌تر و وزن کمتری داشت. با آنکه این نسل توانایی آفرود خود را حفظ کرده بود، اما طراحی جمع و جور و راحتی بیشتر، آن را برای مشتریان شهری نیز جذاب می‌کرد.
تویوتا RAV۴؛ تولد رسمی کراس اوور مدرن
با معرفی نسل اول تویوتا RAV۴ در سال ۱۹۹۴، تعریف جدیدی از کراس اوور شکل گرفت. این خودرو که روی پلتفرمی تازه اما با استفاده از قطعات مدل‌های کارینا و کرولا ساخته شده بود، ترکیبی از چابکی سواری شهری و قابلیت حرکت در مسیرهای ناهموار را ارائه می‌داد. نام RAV۴ از عبارت Recreational Activity Vehicle ۴-wheel Drive برگرفته شده که به معنای خودروی چهار چرخ محرک برای فعالیت‌های تفریحی است. البته اولین نسل این خودرو در برخی بازارها با دیفرانسیل جلو هم به فروش رسید. جالب است بدانید که نسخه الکتریکی این خودرو در سال ۱۹۹۷ به عنوان اولین کراس اوور برقی جهان معرفی شد.
سوبارو فارستر؛ جایگزینی برای استیشن واگن‌ها
در حالی که برندهای آمریکایی تا میانه دهه ۲۰۰۰ همچنان روی شاسی بلندهای مبتنی بر وانت تمرکز داشتند، خودروسازان ژاپنی مسیر متفاوتی را انتخاب کردند. سوبارو فارستر در سال ۱۹۹۷ بر پایه پلتفرم ایمپرزا ساخته شد، اما ارتفاع بیشتری داشت، موقعیت نشستن راننده بالاتر بود و طراحی جعبه‌ای آن استیشن واگن‌های قدیمی را تداعی می‌کرد. پیشرانه ۲٫۵ لیتری باکسر و سیستم چهار چرخ محرک دائمی، فارستر را به خودرویی مطمئن برای تمام فصول تبدیل نموده بود.
هوندا HR-V؛ پایه‌گذار کلاس کراس اوورهای کوچک
نسل اول هوندا HR-V که در سال ۱۹۹۸ معرفی شد، به عنوان پایه‌گذار کلاس کراس اوورهای کوچک شناخته می‌شود. نسخه‌های مجهز به سیستم چهار چرخ محرک، به پیشرانه VTEC دسترسی داشتند و انتقال قدرت به محور عقب به صورت هوشمندانه و در زمان لغزش چرخ‌های جلو انجام می‌شد.
لکسوس RX؛ پیشگام کراس اوورهای لوکس
لکسوس RX در سال ۱۹۹۸ در قامت یک کراس اوور لوکس معرفی شد و در نسل دوم خود (۲۰۰۳) به سایز متوسط ارتقا پیدا کرد. این خودرو که در ژاپن با نام هریِر عرضه می‌شد، ترکیبی از راحتی سدان‌های لوکس و توانایی شاسی‌بلندها را ارائه می‌داد. حالت «Snow» نیز برای حرکت نرم‌تر روی سطوح لغزنده در نظر گرفته شده بود.
فورد اسکیپ؛ ورود رسمی آمریکایی‌ها به بازی
فورد اسکیپ که در سال ۲۰۰۰ معرفی شد، نتیجه همکاری مشترک با مزدا بود. این کراس اوور به سیستم چهار چرخ محرک دائمی با دیفرانسیل مرکزی قفل‌شونده مجهز بود و بعدها نسخه‌های هیبریدی و پلاگین هیبرید آن نیز عرضه شد.
لندرور دیسکاوری؛ مرز محو شاسی بلندها و کراس اوورها.
لندرور دیسکاوری در سال ۱۹۸۹ با هدف پر کردن شکاف موجود بین دیفندر و مدل لوکس رنجرور معرفی شد. در ابتدا ساختار و توانمندی‌های این خودرو نزدیک به دیفندر بود، اما با گذشت زمان، دیسکاور خصوصیاتی مشابه با رنجرور پیدا کرد و مسیر تکامل آن به سمت این مدل هدایت شد. به همین خاطر، نسل‌های جدیدتر دیسکاوری، از کابینی راحت و با کیفیت‌تر و طراحی بهتر برخوردار هستند. البته لندرور تلاش کرده با تجهیز این خودرو به سیستم‌های پیشرفته، قابلیت‌های آفرودی آن را کماکان در سطحی قابل قبول حفظ کند. این موضوع سبب شده بسیاری از کارشناسان دیسکاوری را در فضای خاکستری موجود بین یک شاسی بلند و کراس اوور قرار دهند.
