کدام ظروف برای سلامتی مضر هستند؟
حدود ۷ نوع قابلمه رایج در خانههای ما پیدا میشود اما هر کدام کاربرد و نکات خاصی دارند که توجه به آنها سلامت غذا و بدن ما را در پی خواهد داشت.
تماس طولانی مدت ظروف با غذا آنهم در گرما و سرما، اگر این ظروف به مرور زمان موادی مانند فلزات را وارد خوراک ما کنند، تاثیر زیادی روی سلامت بشقاب غذا میگذارد. یکی از نکات مهم در پخت غذا، آرام پختن مواد در دمای ملایم است؛ تکنیکی به نام سووید و پخت در دمای کنترل شده و زمان طولانی یکی از بهترین طعمها را خلق میکند؛ در فرهنگ قدیمی ما هم رسم بود که بانوان صبح و بعد از نمازشان بساط ناهار آن روز را به اصلاح بار میگذاشتند؛ در این روش ریزمغذیهای بیشتری به بدن ما میرسد.
اما زندگی پرسرعت مدرن پای زودپزها را به آشپزخانه باز کرد. اگر مجبور به استفاده از زودپز شدید حتما اجازه دهید در پایان پخت، بخار دیگ به صورت خود به خود و با گذشت زمان فروکش کند، این کار به حفظ درصد بالایی از ریزمغذیها کمک میکند.
دیگهای گلی و ظروف سفالی
در فرهنگ غذایی ما دیگهای گلی هم رواج داشته و دارد. گمج، دوگوله و دیزیهای سفالی از این جملهاند. قاعده بر این است که خاک رس این ظرفها از نظر میزان آلودگی فلزات سنگین آزمایش شود چراکه با غذا در تماس است و این مواد در خوراک آزاد میشود. با این حال شاید در کارگاههای سنتی این نکته رعایت نشود.
فراموش نکنید که سفال دارای منافذی است که میتواند باقیمانده مواد غذایی را در خود نگه دارد که باعث فساد و مشکلات سلامتی میشود. ظروف سفالی حتما باید لعاب سالم و استانداردی داشته باشند. موج، ترک و پوسته شدن لعاب این ظروف نیز زمینهساز انتقال آلودگی به غذاست. با این حال انتقال ملایم حرارت در این ظروف طعم خاطرهانگیزی به غذا میدهد. مخصوصا خوراکی مانند آبگوشت. ظروف لعابی برای استفاده در یخچال مناسبند.
قابلمهها و ظروف مسی
قابلمههای مسی ظروفی محبوب و البته پر عارضه هستند! این ظروف میتوانند مواد تشکیل دهنده خود را به داخل خوراک وارد کنند و سرطانزا بشوند. این ظروف حتما باید با پوششی از قلع محافظت شوند و دقت کنید که با تکرار استفاده از این ظروف، به خصوص پخت مواد اسیدی در آن ممکن است روکش قلع آسیب ببیند؛ استفاده از قاشق چوبی برای حفظ روکش این ظروف بهتر است با این حال هر چند وقت یکبار باید برای تجدید روکش مجددا قلع اندود شوند تا هیچ جای ظرف مسی با غذا تماس پیدا نکند.
البته پخت مربای به در قابلمه مسی رنگ و طعم این مربای خوشمزه را دوچندان میکند. اخیرا هم استفاده از لیوانهای مسی برای نوشیدن آب رواج پیدا کرده که آن هم باید به یکی دوبار در هفته محدود شود تا میزان مس ورودی به بدن در رقابت با آهن مشکل ایجاد نکند.
ظروف تفلون
ظروف تفلون شاید رایجترین ظروف در آشپزخانه ما باشند و البته مادامی که پوشش تفلون این ظروف خط و خش برنداشته، بسیار هم عالی هستند. در استفاده از این ظروف باید دقت داشت، از قاشق چوبی استفاده کرد، پیش از حرارت روغن ریخت، حرارت را بالا نبرد، وقتی داغ است رویش آب سرد نریخت و برای شستن از ابر استفاده کرد؛ رعایت تمام این نکات به حفظ سلامت شما منجر خواهد شد.
این ظروف برای تهیه غذای شیرخواران، جوشاندن آب و شیر، پختن مربا مناسب نیستند و البته نباید فراموش کرد که قابل تعمیر هم نیستند. پس اگر خط و خش برداشت آن را دور بیندازید.
قابلمه روحی
قدیمترها مادربزرگها قابلمه روحی داشتند. اصولا این قابلمههای فلزی که وزن محسوسی داشتند به راحتی سیم کشیده میشدند و دم دست خانم خانه بودند اما امروزه به جای استفاده از فلز روی در ساخت این ظروف، آلومینیوم که ارزانتر و سبکتر است استفاده میشود و این ظروف را به ابزاری سرطانزا تبدیل کرده است. مواد آزاد شده از این ظروف برای مغز و کبد مضرند!
باید تصریح کنیم که عوارض استفاده از این ظروف به قیمت پایین آن نمیارزد؛ و امروزه که استفاده از این ظروف به یک مد در فرهنگ رستورانی تبدیل شده بیشتر باید از آن دوری کرد.
ظروف شیشهای؛ بیخطرترین ظروف برای آشپزی
ظروف شیشهای مناسب آشپزی با نام تجاری پیرکس یکی از بیخطرترین ظروف هستند. ساخت اولین شیشه مقاوم به حرارت و ضربه حدود ۱۳۰ سال قبل در آلمان اتفاق افتاد و به سرعت در چراغهای راهنمای خطوط ریلی به کار گرفته شد. همسر یکی از این مهندسان که در استفاده از ظروف شیشهای ناموفق بود (به دلیل شکستن) از همسرش خواست تا از شیشههای مقاوم آزمایشگاهش برای او ظرفی مناسب فر درست کند و بله! ظروف پیرکس در خانه این زوج آمریکایی متولد شدند.
این ظروف هیچ مادهای را به غذا اضافه نمیکنند و در برابر حرارت و شکستن مقاومند اما شاید شستن آنها کمی دشوار باشد. این ظروف را در یخچال نیز میتوان استفاده کرد.
ظروف چدنی و استیل
ظروف چدنی و استیل استاندارد نیز که کفه ضخیمی دارند از جمله ظروف مرغوب در آشپزی هستند که البته قیمت بالایی هم دارند. این ظروف روی طعم غذا اثری ندارند و شستوشوی آسانی دارند. برای پختوپز انواع غذا مناسبند و عمر مفید استفاده از آنها هم طولانی است. به هر حال این انتخاب ماست که ظروف آشپزی روزمره خود را از چه جنسی انتخاب کنید و چگونه آن را نگهداریم تا به سلامت و اقتصاد خانواده کمک کنیم.