چگونه در سفرهای نوروزی تغذیه سالم داشته باشیم؟
باید از خوردن غذا در رستوران‌های غیربهداشتی در جاده‌های بین راهی یا داخل شهری اجتناب شود.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه بهتر است در سفرهای نوروزی تا حد امکان غذا را خودتان آماده کنید، گفت: غذایی که برای بین راه تهیه می‌شود نباید آبکی باشد، زیرا غذاهای آبکی مانند انواع خورش‌ها، سریع‌تر فاسد می‌شوند و میکروب‌ها و باکتری‌ها در فضای مایع، محیط مناسب‌تری برای رشد و تکثیر دارند.
مهنوش صاحبدل ، اظهار کرد: در طول سفر، مانند سایر مواقع به‌طور متناسب باید به‌صورت متعادل و متنوع از تمام گروه‌های اصلی غذایی شامل نان و غلات، میوه‌ها، سبزی‌ها، شیر و لبنیات و گوشت، حبوبات، تخم‌مرغ و مغزها استفاده شود. البته بهتر است از خوردن سبزی‌ها به صورت خام به‌دلیل احتمال آلودگی خودداری شود.
وی ادامه داد: در طول سفر برای جلوگیری از کم‌آبی و یبوست باید مقدار مناسبی آب مصرف و حداقل روزانه شش تا هشت لیوان مایعات نوشیده شود. البته بهتر است از آب‌های معدنی بسته‌بندی که سلامت آنها مورد اطمینان است، استفاده و به میزان کافی نوشیده شود. همراه داشتن و مصرف میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند هویج، گوجه فرنگی، خیار و کاهو در طول مسافرت به تأمین آب، املاح و ویتامین‌های مورد نیاز بدن کمک می‌کند. باید این مواد غذایی قبل از سفر در خانه شسته و در ظرف‌های مناسب دربسته برده شوند.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: برای برطرف شدن نیاز بدن به مایعات، آب بهترین نوشیدنی است. همچنین می‌توان از دوغ کم‌نمک بدون گاز و نوشیدنی‌های کم کالری استفاده کرد و تا حد امکان باید از مصرف آب‌میوه‌های مصنوعی و نوشابه‌های گازدار پرهیز شود. همچنین آب کافی همراه با غذاهای فیبردار مانند غلات با سبوس و حبوبات مصرف شود.
وی بیان کرد: باید از خوردن غذا در رستوران‌های غیربهداشتی در جاده‌های بین راهی یا داخل شهری اجتناب شود.
صاحبدل گفت: مصرف روزانه میوه و سبزی فراموش نشود. به جای مصرف غذاهای سرخ‌شده باید از غذاهای آب‌پز، کبابی و تنوری استفاده شود و تا حد امکان از مصرف سوسیس، کالباس و ساندویچ‌های آماده بخصوص فست‌فودهایی مانند فلافل و سمبوسه پرهیز شود.
وی اظهار کرد: در صورت مصرف غذاهای کنسروی باید قبل از مصرف از سلامت آنها اطمینان حاصل شود و در صورت مشاهده برآمدگی و فرورفتگی، از مصرف آنها خودداری شود.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: حتماً قبل از صرف غذا و میان‌وعده، دست‌ها خوب با آب و صابون شست‌وشو شود.
او بیان کرد: در زمان سفر می‌توان از ساندویچ‌های ساده و خانگی مانند نان و پنیر و سبزی، ساندویچ تخم مرغ، ساندویچ مرغ همراه میوه و آب یا دوغ کم‌نمک بدون گاز استفاده شود. بهتر است در طول سفر از مصرف سبزی‌های خام و سالاد در مکان‌های عمومی خودداری شود.
صاحبدل گفت: از مصرف بعضی از مواد غذایی که در معرض فسادپذیری بیشتری قرار دارند، به‌ویژه سالاد الویه، همبرگر، کباب کوبیده و پیاز در مکان‌هایی که قابل اطمینان نیستند، خودداری شود.
وی ادامه داد: در سفرهای نوروز بهتر است برنامه غذایی مانند سایر زمان‌ها تنظیم شود و در صورت مصرف آجیل و مغزها به عنوان میان وعده در مصرف آنها زیاده‌روی نشود. بهتر است در طول سفر از میان وعده‌های سالم مانند میوه‌های خشک و خشکبار و انواع میوه‌های تازه و شیر به جای چیپس، پفک، نوشابه و ساندیس استفاده کرد.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: میوه‌های خشک مانند کشمش، توت خشک، برگه زردآلو (قیسی) و … منابع خیلی خوب آهن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و روی هستند. همچنین ویتامین‌های گروه ب و ویتامین آ دارند که به ویژه این مواد معدنی و ویتامین‌ها برای رشد کودکان و نوجوانان بسیار مفید هستند.
وی بیان کرد: همچنین این مواد غذایی به دلیل دارا بودن فیبر غذایی و مواد آنتی اکسیدانی در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر و سرطان‌ها مفید هستند در حالی که مصرف چیپس، پفک و سایر تنقلات بی‌ارزش به جز کالری بالا که موجب چاقی در کودکان و بزرگسالان می‌شود و مواد مضر که موجب ابتلا به بیماری در سال‌های آینده می‌شود، حاصل دیگری ندارند.
صاحبدل اظهار کرد: همچنین در سفرهای نوروزی باید تا حد امکان غذا را شخصا آماده کرد و از مصرف مواد غذایی در رستوران و غذاخوری‌های نامطمئن یا خرید مواد غذایی از دستفروشان خودداری شود.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: غذاهای خشک همراه با سبزیجات تازه که خوب شسته شده‌اند غذاهای مناسبی برای سفر هستند. در طول سفر پنیر، سرشیر و خامه که پاستوریزه نیستند، استفاده نشود، زیرا مصرف محصولات لبنی پاستوریزه‌نشده خطر ابتلا به بیماری تب مالت را به‌دنبال دارد.
وی بیان کرد: مصرف سس مایونز و سایر سس‌های چرب از نظر تغذیه‌ای به‌طور کلی توصیه نمی‌شوند، بخصوص در طول سفر از مصرف سس مایونز یا سس‌های خامه‌ای باید خودداری شود. به جای این سس‌ها می‌توان با مخلوط ماست، آبلیمو، کمی نمک و فلفل و در صورت امکان کمی روغن زیتون، یک سس سالم برای سالاد تهیه کرد.
صاحبدل اظهار کرد: باید غذاهایی در رستوران سفارش داده شود که سس، ادویه و چاشنی زیادی ندارند، زیرا گاهی ممکن است در رستوران‌ها به غذاهای کهنه و مانده، مقدار زیادی سس و چاشنی اضافه شود تا تغییر رنگ و طعم نامطبوع ناشی از فساد غذا مشخص نشود.
وی افزود: در رستوران حتماً همراه با غذایی که میل می‌شود، از ماست کم‌چرب و پاستوریزه، لیموترش یا آب لیمو استفاده شود زیرا با مصرف این مواد غذایی، دستگاه گوارش اسیدی می‌شود و از رشد و تکثیر میکروب‌ها در دستگاه گوارش و در نتیجه مسمومیت غذایی جلوگیری می‌شود.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: مصرف انواع دسرهای خامه‌ای در طول سفر توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است با شیر و خامه پاستوریزه‌نشده تهیه شده باشند یا اینکه به علت کهنگی، فاسد شده باشند. اگر مسافران مایل به مصرف بستنی هستند حتما از نوع پاستوریزه‌شده و کم‌چرب آن استفاده کنند و از خریدن و مصرف نوشیدنی‌های محلی مانند آب زرشک، آب آلبالو و … و لواشک، تمر هندی، آلوچه و … در صورتی که بسته‌بندی نشده‌اند و کد بهداشتی و پروانه ساخت از وزارت بهداشت ندارند، خودداری شود زیرا انواع آلودگی‌های میکروبی و انگلی با خوردن این نوع مواد غذایی غیربهداشتی ممکن است به بدن منتقل شوند.
صاحبدل ادامه داد: از مصرف سالاد به‌ویژه سالادهایی که در آنها کاهو به کار رفته است و غذاهای دریایی، در غذاخوری‌های بین راهی خودداری شود و تنها در صورتی که سالاد را شخصا درست کرده باشند، آن را صرف کنید. گوشت، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ نیز فقط از مراکز مجازی که زیر نظر سازمان دامپزشکی کشور هستند، تهیه شود.
وی بیان کرد: باید یخ را از مراکز مطمئن تهیه کرد و از مصرف یخ‌هایی که در شرایط غیربهداشتی و روی زمین نگهداری یا خرد می‌شوند، خودداری شود. از مصرف آب‌های سطحی، چشمه‌ها و دریاچه‌ها نیز پرهیز شود.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: هنگام خریدن مواد غذایی به تاریخ استفاده و نحوه نگهداری آنها که روی برچسب بسته‌بندی غذا نوشته شده است، دقت شود. به نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای که بر محصولات درج شده است نیز دقت شود، زیرا رنگ قرمز نشان‌دهنده مقدار زیاد قند، نمک و یا چربی در محصول است که عامل خطر بروز چاقی، دیابت، چربی خون بالا و فشار خون بالاست.
وی افزود: برای حمل گوشت، مرغ و ماهی حتماً از یخدان استفاده و دقت شود مواد غذایی خام با مواد غذایی پخته تماس نداشته باشند. برای پخت و مصرف غذا از ظروف تمیز استفاده شود. هنگام سفر، غذا باید آخرین وسیله‌ای باشد که می‌خواهید همراه ببرید و تا لحظه قبل از حرکت باید در یخچال نگهداری شود. توصیه می‌شود به جای استفاده از نوشابه‌های گازدار از نوشیدنی‌های طبیعی پاستوریزه و کم‌نمک مانند دوغ کم‌نمک و بدون گاز استفاده شود.
