چرا «مارخور پاکستانی» رویای شکارچیان جهان است؟

مارخور در ارتفاع سه تا چهار هزار متری زیست می‌کند؛ جایی که صخره‌های تیز، یخچال‌های طبیعی و پرتگاه‌های مرگبار، نزدیک شدن به آن را تقریباً غیرممکن می‌سازد. دید قوی، بویایی تیز و چابکی مثال‌زدنی این حیوان نیز کار شکارچیان را سخت‌تر می‌کند. به همین دلیل، شکار مارخور به «اورست شکار» شهرت یافته است.

به گزارش فرادید، شکار مارخور تنها از نظر جسمی طاقت‌فرسا نیست؛ بلکه هزینه‌ای سرسام‌آور دارد. هر سال سازمان حیات‌وحش و پارک‌های ایالت گلگت-بلتستان پاکستان تعداد محدودی مجوز شکار صادر می‌کند. در فصل ۲۰۲۵-۲۰۲۶، یکی از مجوزهای شکار مارخور به قیمت ۳۷۰ هزار دلار فروخته شد؛ بالاترین مبلغی که تاکنون برای مجوز شکار در جهان پرداخت شده است. دیگر مجوزهای آستور نیز بین ۲۴۰ تا ۲۸۶ هزار دلار به فروش رسیدند.

این ارقام سرسام‌آور، شکارچیان ثروتمند آمریکایی، اروپایی و عرب را به پاکستان می‌کشاند تا علاوه بر دست یافتن به یک غنیمت منحصربه‌فرد، تجربه‌ای تکرارنشدنی در کوهستان‌های باشکوه این کشور داشته باشند.

در گذشته شکار مارخور بخشی از فرهنگ بومیان شمال پاکستان بود، اما شکار بی‌رویه در قرن بیستم جمعیت این حیوان را تا مرز انقراض برد. در سال ۱۹۹۰، پاکستان برنامه‌ای نوآورانه به نام «شکار حمایتی مبتنی بر جامعه» راه‌اندازی کرد. طبق این طرح، تنها اجازۀ شکار تعداد اندکی از نرهای پیر و غیرمولد داده می‌شود. ۸۰ درصد درآمد حاصل از فروش مجوزها نیز به طور مستقیم به جوامع محلی اختصاص می‌یابد و صرف ساخت مدرسه، درمانگاه، جاده و پروژه‌های حفاظتی می‌شود.

همین انگیزه باعث شد که روستاییان به جای شکار غیرقانونی، به محافظان مارخور تبدیل شوند. نتیجه چشمگیر بود: جمعیت مارخور در پاکستان به بیش از ۵۰۰۰ رأس رسید و در سال ۲۰۱۵ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) وضعیت آن را از «در معرض خطر انقراض» به «نزدیک تهدید» کاهش داد.

مارخور یکی از چشمگیرترین بزهای وحشی جهان است و مهم‌ترین ویژگیهایش را می‌توان به این صورت فهرست کرد:

شاخ‌های مارپیچ که در نرها تا ۱۶۰ سانتی‌متر رشد می‌کند.
پوشش خاکستری تا قهوه‌ای طلایی که در زمستان تیره‌تر می‌شود.
ریش بلند و پرپشت در نرهای بالغ که ظاهری باشکوه به آن می‌دهد.

پاکستان میزبان پنج زیرگونه مارخور است: آستور، کشمیر، کابل، سلیمان و بخارایی که هرکدام در زیستگاه‌های کوهستانی متفاوت گلگت-بلتستان، خیبر پختونخوا و بلوچستان زندگی می‌کنند.

فصل شکار مارخور از نوامبر تا نیمه آوریل ادامه دارد و بهترین زمان دسامبر است؛ زمانی که نرها در فصل جفت‌گیری فعال‌تر و قابل دسترس‌تر می‌شوند. شکارچیان برای این سفر باید ماه‌ها آماده‌سازی کنند؛ از تمرین‌های استقامتی و تطبیق با ارتفاع گرفته تا تمرین تیراندازی دقیق با سلاح.

برای شکارچیان بین‌المللی، دستیابی به یک شکار مارخور اوج موفقیت در شکار حیوانات بزرگ است. برای پاکستان، این برنامه نمونه‌ای از پیوند شکار مسئولانه با حفاظت از طبیعت به شمار می‌رود. و برای روستاییان محلی، مارخور تنها یک حیوان نیست؛ بلکه منبعی از افتخار، هویت و معیشت است. همان‌طور که یکی از اهالی گلگت-بلتستان می‌گوید: «مارخور روزگاری در حال نابودی بود، اما امروز ما از آن محافظت می‌کنیم؛ چون وقتی مارخور زنده می‌ماند، ما هم زنده می‌مانیم».