چرا بعضی‌ها نمی‌توانند از شبکه‌های اجتماعی دل بکنند؟

مطالعه‌ای تازه از پژوهشگران ایتالیایی نشان می‌دهد که احساس تنهایی و اضطراب از مرگ، می‌تواند حلقه‌ی ارتباطی میان «اضطراب دلبستگی» و «استفاده مشکل‌ساز از شبکه‌های اجتماعی» باشد. نتایج این تحقیق، که در نشریه‌ی Death Studies منتشر شده، به ابعاد عمیق‌تری از رابطه‌ی انسان و فناوری اشاره دارد.

به گزارش  psypost، مطالعه‌ای تازه از پژوهشگران ایتالیایی نشان می‌دهد که احساس تنهایی و اضطراب از مرگ، می‌تواند حلقه‌ی ارتباطی میان «اضطراب دلبستگی» و «استفاده مشکل‌ساز از شبکه‌های اجتماعی» باشد. نتایج این تحقیق، که در نشریه‌ی Death Studies منتشر شده، به ابعاد عمیق‌تری از رابطه‌ی انسان و فناوری اشاره دارد.

اضطراب دلبستگی چیست؟

«اضطراب دلبستگی» یکی از انواع دلبستگی ناایمن است که با ترس از طرد شدن و نیاز افراطی به صمیمیت شناخته می‌شود.افراد دارای این الگو، همواره نگران‌اند که شریک عاطفی‌شان به اندازه کافی دوستشان ندارد یا روزی آن‌ها را ترک خواهد کرد. این ترس مداوم ممکن است باعث رفتارهای چسبنده، وابستگی زیاد یا حسادت شدید شود.

به‌گفته‌ی نظریه‌ی دلبستگی، این نوع اضطراب معمولاً از تجربه‌های دوران کودکی سرچشمه می‌گیرد، زمانی که کودک با والدینی روبه‌رو بوده که رفتارشان میان محبت و بی‌توجهی در نوسان بوده است.

فرضیه‌ی پژوهش

دکتر آلساندرو موسِتی و همکارانش از دانشگاه‌های ایتالیا فرض کردند که اضطراب دلبستگی می‌تواند از طریق دو عامل روان‌شناختی، یعنی احساس تنهایی و اضطراب مرگ، منجر به استفاده‌ی افراطی از شبکه‌های اجتماعی شود.

این ایده بر پایه‌ی «نظریه‌ی مدیریت وحشت» (Terror Management Theory) شکل گرفته است؛ بر اساس این نظریه، انسان‌ها برای کنار آمدن با اضطراب وجودی ناشی از مرگ، به دنبال نوعی «جاودانگی نمادین» می‌گردند؛ مثلاً با ساختن تصویری ماندگار از خود در ذهن دیگران یا در فضای دیجیتال.

به باور پژوهشگران، افراد دارای اضطراب دلبستگی ممکن است از شبکه‌های اجتماعی برای خلق ردپایی ماندگار از خود استفاده کنند تا از این طریق با ترس از فناپذیری مقابله کنند.

درباره‌ی پژوهش

در این مطالعه ۷۹۹ فرد بزرگسال ایتالیایی (۵۲٪ زن) با میانگین سنی ۳۲ سال شرکت داشتند.

۵۴٪ مدرک دیپلم داشتند و ۱۶٪ دارای مدرک کارشناسی بودند.

۳۱٪ شاغل تمام‌وقت و ۲۷٪ دانشجو بودند.

شرکت‌کنندگان پرسش‌نامه‌هایی را تکمیل کردند که شامل موارد زیر بود:

پرسش‌نامه‌ی دلبستگی در روابط (RQ)

مقیاس تنهایی UCLA

مقیاس اضطراب مرگ

مقیاس اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی برگن (BSMAS)

استفاده‌ی مشکل‌ساز از شبکه‌های اجتماعی (Problematic Social Media Use) به الگوی استفاده‌ی افراطی یا وسواسی از شبکه‌های اجتماعی گفته می‌شود که با زندگی روزمره، روابط یا سلامت روان فرد تداخل پیدا می‌کند.

نتایج

نتایج نشان داد که اضطراب دلبستگی با میزان بالاتری از تنهایی، اضطراب مرگ و استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی مرتبط است.

مدل آماری پژوهشگران نشان داد که دو نوع از تنهایی انزوای اجتماعی (نبود شبکه‌ی اجتماعی گسترده) و گسست رابطه‌ای (نبود روابط صمیمی) هر دو در این رابطه نقش دارند.

به‌ویژه، زنجیره‌ی زیر در داده‌ها پشتیبانی شد:

اضطراب دلبستگی → گسست رابطه‌ای → اضطراب مرگ → استفاده مشکل‌ساز از شبکه‌های اجتماعی

اما این زنجیره برای سایر انواع تنهایی مشاهده نشد.

پژوهشگران نوشتند:«این یافته‌ها بر اهمیت فرآیندهای روان‌شناختی در پسِ استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی تأکید دارند و نشان می‌دهند که مداخلات درمانی باید بر ناایمنی‌های دلبستگی، گسست‌های رابطه‌ای و دغدغه‌های وجودی تمرکز کنند.»

اگرچه مطالعه حاضر بین روابط علی مستقیم تمایز قائل نمی‌شود، اما مسیرهای احتمالی را برای فهم بهتر چگونگی تبدیل اضطراب‌های عاطفی به وابستگی دیجیتال روشن می‌کند.