پیش‌دیابت چیست؟ (+روش های پیشگیری)
افزایش قند خون اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند سلامت عمومی بدن را با خطرات جدی مواجه کند.
متخصصان می‌گویند پیش‌دیابت اگرچه بدون علامت است، اما با تغییر سبک زندگی می‌توان از پیشرفت آن به دیابت نوع دو جلوگیری کرد.
به گزارش فرارو به نقل از ایندیپندنت، هایپرگلیسمی غیردیابتی یا همان پیش‌دیابت، به وضعیتی گفته می‌شود که سطح قند خون فرد بالاتر از میزان طبیعی است، اما هنوز به حدی نرسیده که به عنوان دیابت نوع دو تشخیص داده شود. این توضیح را داگلاس توئنیفور، مدیر بخش بالینی انجمن دیابت بریتانیا درباره پیش دیابت ارائه می‌دهد. او تأکید می‌کند: «داشتن قند خون بالاتر از حد معمول به معنای آن است که فرد در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت نوع دو قرار دارد.»
برداشت‌های نادرست درباره پیش‌دیابت
یکی از مهم‌ترین سوءبرداشت‌ها درباره پیش‌دیابت این است که بسیاری آن را مسیری اجتناب‌ناپذیر به ابتلا دیابت نوع دو می‌دانند؛ گویی هیچ راهی برای جلوگیری وجود ندارد. اما این تصور اشتباه است. بسیاری از افراد می‌توانند با دریافت حمایت و راهنمایی درست، از ابتلا به دیابت نوع دو جلوگیری کنند یا دست‌کم زمان بروز آن را به تعویق بیندازند.
آیا پیش‌دیابت علامت خاصی دارد؟
پیش‌دیابت معمولاً بدون علامت است. همین بی‌علامتی آن را خطرناک‌تر می‌کند. پیش‌دیابت هیچ نشانه مشخصی ندارد. اگر فردی شروع به تجربه علائم کلاسیک دیابت نوع دو کند، مثل تکرر ادرار، به‌ویژه در شب، یا احساس خستگی مزمن، به احتمال زیاد او دیگر وارد مرحله دیابت شده است. بنابراین، شناخت عوامل خطر و اقدام پیشگیرانه، اهمیت فراوانی دارد.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
علل ابتلا به دیابت نوع دو ترکیبی و پیچیده است؛ از ژنتیک گرفته تا عوامل محیطی و بیولوژیکی. برخی از مهم‌ترین عوامل خطر به شرح زیر است:
داشتن اضافه‌وزن یا چاقی
سن بالای ۴۰ سال (یا بالای ۲۵ سال برای افرادی با ریشه آفریقایی-کارائیبی، آفریقایی سیاه یا جنوب آسیایی)
سایز کمر بالا نسبت به بقیه بدن به‌عنوان نشانه چربی شکمی
وجود سابقه دیابت در اعضای درجه یک خانواده
شرایط اجتماعی و محیطی نیز در این میان بی‌تأثیر نیستند: فقر، محرومیت و نابرابری اجتماعی می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش دهند.
چگونه پیش‌دیابت تشخیص داده می‌شود؟
در بیشتر موارد، تشخیص اولیه از سوی پزشک عمومی یا در جریان معاینات دوره‌ای انجام می‌گیرد. آزمایش خون راه اصلی تشخیص است. این آزمایش‌ها می‌توانند سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی را مشخص کنند و به تیم درمانی امکان دهند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را در فرد ارزیابی کنند.
دکتر مت مک‌کارتر، پزشک خانواده در نظام سلامت بریتانیا و مشاور بالینی پروژه Habitual، توضیح می‌دهد: «آزمایش HbA1c یا آزمایش قند خون ناشتا معمول‌ترین روش‌های تشخیص پیش‌دیابت هستند. این آزمایش‌ها باید در چکاپ‌های منظم برای افراد پرخطر انجام شوند؛ مثل کسانی که فشار خون بالا، کلسترول بالا، چاقی یا سابقه حمله قلبی و سکته دارند.»
چه اقداماتی مانع پیشرفت پیش‌دیابت به دیابت نوع دو می‌شود؟
به گفته متخصصان، تغییر سبک زندگی می‌تواند مهم‌ترین ابزار پیشگیری باشد. چند اقدام کلیدی عبارتند از:
۱. پایش منظم قند خون
چکاپ‌های منظم به افراد کمک می‌کند روند تغییرات قند خون خود را دنبال کنند و در صورت نیاز، اصلاحات لازم را انجام دهند.
۲. ترک سیگار
سیگار کشیدن مقاومت بدن در برابر انسولین را افزایش می‌دهد و به همین دلیل ترک سیگار می‌تواند ریسک پیشرفت به دیابت نوع دو را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
۳. افزایش فعالیت بدنی
ورزش منظم یکی از موثرترین ابزارهاست. هدف‌گذاری برای دست‌کم ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی متوسط در هفته می‌تواند به کاهش قند خون و بهبود حساسیت به انسولین کمک کند. پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری و شنا از نمونه فعالیت‌های توصیه‌شده هستند.
۴. پیروی از یک رژیم غذایی سالم
تمرکز بر مصرف غلات سبوس‌دار، سبزیجات تازه، پروتئین‌های کم‌چرب و کاهش مصرف قندهای ساده توصیه اصلی پزشکان است. چنین رژیمی نه تنها سطح قند خون را متعادل می‌کند بلکه به کنترل وزن هم کمک می‌کند.
۵. کاهش وزن
حتی یک کاهش وزن نسبتاً اندک، در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را به شکل چشمگیری پایین بیاورد. برای بسیاری از افراد، این گام کوچک به معنای تفاوتی بزرگ در آینده سلامتشان خواهد بود.
پیش‌دیابت یک هشدار خاموش است؛ مرحله‌ای که اگرچه هیچ نشانه آشکاری ندارد، اما به‌وضوح نشان می‌دهد بدن در مسیر پرخطر ابتلا به دیابت نوع دو قرار گرفته است. متخصصان تأکید می‌کنند که این وضعیت اجتناب‌ناپذیر نیست و با تغییر سبک زندگی، پایبندی به ورزش، تغذیه سالم، ترک سیگار و کنترل منظم قند خون می‌توان از ورود به مرحله دیابت پیشگیری کرد یا دست‌کم آن را سال‌ها به تأخیر انداخت.
در جهانی که نرخ ابتلا به دیابت رو به افزایش است، پیام اصلی پزشکان ساده اما حیاتی است: آگاهی، پیشگیری و اقدام به‌موقع بهترین سلاح‌ها در برابر پیش‌دیابت هستند.
