
در 14 نوامبر 1944 ژوزف استالین، رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق، ترکهای ساکن آخالتسیخه، منطقهای از گرجستان کنونی نزدیک مرز با ترکیه را ظرف چند ساعت سوار قطار کرده و آنها را تبعید کرد.
به گزارش عصرترکیه به نقل از آنادولو، در 20 سپتامبر 1944، استالین فرمانی را امضا کرد که اسکان مجدد ترکها و سایر جوامع مسلمان ساکن آخالتسیخه، منطقهای از گرجستان نزدیک مرز با ترکیه را به سایر مناطق کشورش الزامی میکرد.
در ماههای پایانی جنگ جهانی دوم، تبعید ترکهای مسختی از منطقه مسختی گرجستان به آسیای مرکزی به دستور استالین آغاز شد.
در تاریخ مذکور ارتش اتحاد جماهیر شوروی به طور همزمان وارد مناطق مختلف آهیسکا شده و با این دروغ که جنگ قریب الوقوع است کل جمعیت اینجا را در عرض چند ساعت سوار کامیونها کرده و قول دادند که به زودی آنها را به خانههایشان باز میگردانند.
در همین حال، در حالی که مردانی که به ارتش فراخوانده شده بودند در خطوط مقدم جنگ جهانی دوم میجنگیدند، زنان و سالمندانی که باقی مانده بودند، در ساخت خط آهن مسختی-برجومی به کار گرفته شدند.
در حالی که زنان، کودکان و سالمندان از این ظلم شوکه شده بودند، بدون اینکه لباس زمستانی و غذای کافی تهیه کنند، به سمت ایستگاههای قطار که واگنهای باری در آن قرار داشتند، حرکت کردند.
سفر(تبعید) اجباری آنان به آسیای میانه در یکی از سردترین زمستانهای قرن پیش حدود یک ماه به طول انجامید و در پایان به سرزمینهای ازبکستان، قرقیزستان و قزاقستان آورده و پراکنده کردند.
در جریان این تبعید حدود 17 هزار نفر جان خود را از دست داده و اجساد آنان در جادهها رها شدند.
ترکهای آهیسکا که در آسیای مرکزی پراکنده بودند، به مدت 12 سال تحت حکومت نظامی قرار گرفتند و از اسکان در شهرها منع شدند.
دولت شوروی آنان را در اردوگاههای کار اجباری مجبور به کار در سنگینترین کارها کرد و همه آنان اعم از زنان، سالمندان و کودکان را تحت آزار و اذیت قرار داد.
حکومت نظامی برای ترکهای مسختی در سال 1956 لغو شد و به آنها اجازه داده شد تا به منطقه قفقاز، به غیر از گرجستان، بازگردند.
برخی از ترکهای آهیسکا ساکن قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان به آذربایجان مهاجرت کردند، در حالی که اکثریت آنها تصمیم گرفتند در آسیای میانه بمانند.
برخی از آنها با اتوبوس به قرقیزستان و قزاقستان منتقل شده و اجازه اقامت یافتند. برخی از ترک ها نیز به شرق اوکراین مهاجرت کردند.
با وجود همه وعده ها، ترک های آهیسکا ساکن در منطقه کراسنودار روسیه از اقامت و اجازه اقامت محروم شدند و از دسترسی به آموزش و خدمات درمانی محروم شدند.
با کمک سازمان بین المللی مهاجرت 13 هزار ترک آهیسکا در سال های 2004 و 2005 به ایالت های مختلف ایالات متحده آمریکا منتقل و اسکان داده شدند.
پس از تظاهرات گسترده سال 2014 در شرق اوکراین که به درگیریهای شدید منجر شد، ترکهای مسختی ساکن در منطقه دونباس اوکراین مورد حمله قرار گرفتند.
رجب طیب اردوغان در دوره نخست وزیری خود٬ درخواست ترکهای آهیسکا در مورد انتقالشان به ترکیه را پیگیری کرده و تمام امکانات برای رسیدن به این هدف را فراهم کرد.
به دستور او ترکهای آهیسکا برای اسکان در ترکیه به ارزینجان و بتلیس منتقل شدند.
ترکهای مسختی که همچنان به صورت شخصی به ترکیه سفر میکنند، ترجیح میدهند در شهرهایی مانند استانبول، بورسا، آنکارا، ازمیر، دنیزلی، کوجاایلی، اسکیشهر و آنتالیا ساکن شوند.
آنان با حمایت وزارت امور خارجه ترکیه و آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (تیکا) از منطقه آهیسکا گرجستان بازدید میکنند.
ترکهای آهیسکا که از سرزمین مادری خود آواره شدهاند، امروزه در قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، آذربایجان، فدراسیون روسیه، ایالات متحده آمریکا و ترکیه زندگی میکنند.
