نور ماه از کجاست و چرا سفید رنگ است؟

بسیاری از ما تصور می‌کنیم نور ماه به رنگ سفید یا نقره‌ای است اما این تصور کاملا دقیق نیست. ماه در حقیقت هیچ نوری از خود تولید نمی‌کند و تنها بازتاب‌دهنده نور سفید خورشید است.

به گزارش گجت نیوز، پس چرا ما آن را به رنگ‌های متفاوتی می‌بینیم و رنگ واقعی این نور چیست؟ پاسخ این سوال به اتمسفر سیاره ما و مسیری که نور برای رسیدن به چشمان ما طی می‌کند بستگی دارد.

رنگ واقعی نور ماه از دیدگاه علم

برای درک رنگ اصلی ماه باید به جنس خود آن نگاه کنیم. بر اساس نمونه‌های جمع‌آوری شده از سطح ماه، این کره آسمانی عمدتا از سنگی به رنگ خاکستری روشن به نام آنور توزیت تشکیل شده است. البته بخش‌های تیره‌تری نیز وجود دارند که از سنگ بازالت ساخته شده‌اند.

به گفته کریستین شوپلا مدیر مشارکت علمی در موسسه ماه و سیاره‌شناسی، این سنگ خاکستری یک جاذب انرژی برابر است. یعنی مقدار بسیار کمی از هر بخش طیف نوری را جذب می‌کند. در نتیجه بیشتر نور سفید خورشید را به سمت زمین بازتاب می‌دهد. به همین دلیل ظاهر معمول ماه از دید ما خاکستری-سفید به نظر می‌رسد.

چرا رنگ نور ماه در آسمان تغییر می‌کند؟

پدیده‌های مختلف جوی و نجومی می‌توانند طول موج‌های نوری که به ما می‌رسند را محدود کنند. اولین و مهم‌ترین عامل فرآیندهای پراکندگی نور در جو زمین است. این فرآیندها نقش کلیدی در نحوه درک ما از رنگ ماه دارند.

وقتی ماه در ارتفاع بالایی از آسمان قرار دارد نور آن مسیر نسبتا کوتاهی را در اتمسفر طی می‌کند. در این حالت اثر پراکندگی ناچیز است و تقریبا تمام نور بازتاب‌شده به سطح زمین می‌رسد. اما وقتی ماه به افق نزدیک می‌شود نور آن باید مسیر طولانی‌تری را از جو عبور کند.

این مسیر طولانی به مولکول‌های اکسیژن و نیتروژن فرصت بیشتری برای تعامل با نور ورودی می‌دهد. در این حالت نور آبی بیش از سایر رنگ‌ها پراکنده می‌شود. این پدیده که به پراکندگی رایلی معروف است باعث می‌شود ماه در نزدیکی افق نارنجی یا قرمز به نظر برسد.

ماه خونی و پدیده‌های جوی دیگر

این اثر در زمان ماه گرفتگی یا پدیده ماه خونی تشدید می‌شود. در طول یک ماه گرفتگی کامل، سایه زمین روی ماه می‌افتد. بنابراین تنها نوری که به ماه می‌رسد نوری است که از جو سیاره ما عبور کرده است. از آنجایی که جو زمین تقریبا تمام نور آبی را جذب و پراکنده می‌کند نوری که باقی می‌ماند طیف نارنجی و قرمز است.

البته فقط گازهای جوی ترکیب نور ماه را تغییر نمی‌دهند. ذرات دیگر مانند گرد و غبار، آلودگی هوا یا ابرهای مرتفع نیز می‌توانند روی ظاهر ماه تاثیر بگذارند. برای مثال پس از فوران‌های آتشفشانی، هوا حاوی مقادیر زیادی خاکستر است که نور قرمز را پراکنده می‌کند.

این موضوع ممکن است باعث شود ماه به رنگ آبی دیده شود. به طور مشابه دود ناشی از آتش‌سوزی جنگل‌ها می‌تواند نور آبی را فیلتر کند و ماه را قرمزتر نشان دهد.

جالب است بدانید تعریف رایج ماه آبی یا Blue Moon ارتباطی با رنگ واقعی آن ندارد. این اصطلاح به وقوع دومین ماه کامل در یک ماه میلادی اشاره دارد و بیشتر این ماه‌ها همچنان به رنگ سفید مایل به خاکستری دیده می‌شوند.

رنگ‌های کمیاب و شگفت‌انگیز ماه

در شرایط خاصی ممکن است رنگ‌های بسیار نادرتری را نیز مشاهده کنیم. برای مثال ماه‌های کامل در ماه ژوئن (خرداد و تیر) اغلب به رنگ عسلی به نظر می‌رسند که به آن ماه عسل یا Honey Moon می‌گویند.

حتی در شرایط بسیار خاص ممکن است پدیده درخشش سبز ماه را ببینید. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که نور ماه دچار شکست جوی می‌شود و طول موج‌های مختلف مسیرهای کمی متفاوتی را طی می‌کنند.

این پدیده شگفت‌انگیز تنها برای چند ثانیه قابل مشاهده است. در نهایت باید گفت نور ماه رنگ ثابتی ندارد و ظاهر آن از دید ما کاملا به شرایط جوی زمین وابسته است.