مغز چگونه واقعیت را از رویا تشخیص میدهد؟
چگونه میتوان فهمید چیزی واقعی است یا خیالی؟ پژوهشگران اکنون مسیری عصبی را در مغز کشف کردهاند که به نظر میرسد درگرفتن این تصمیم به ما کمک میکند. این یافته میتواند به بهبود درمان توهمات ناشی از بیماریهایی مانند «پارکینسون» کمک کند.

ما پیشتر میدانستیم بخشهایی از مغز که هنگام تصور یک تصویر فعال میشوند، با بخشهایی که در پردازش محرکهای واقعی دیداری نقش دارند، مشابه هستند. اما هنوز مشخص نیست که مغز چگونه بین این دو تمایز قائل میشود.
به گزارش زومیت، «نادین دایکسترا» از کالج دانشگاهی لندن به نیوساینتیست میگوید: «مغز ما از کجا میفهمد که کدام یک از این سیگنالها حاصل تخیلمان و کدام یک بازتاب واقعیت است؟»
برای یافتن پاسخ، دایکسترا و همکارانش ۲۶ نفر را استخدام کردند تا فعالیت مغزشان را حین انجام یک وظیفه دیداری، با استفاده از اسکنهای افامآرآی (fMRI) ثبت کنند. شرکتکنندگان باید بیش از صد بار به یک بلوک خاکستری ثابت که به مدت دو ثانیه روی صفحه نمایش ظاهر میشد، نگاه میکردند. همچنین از آنها خواسته شد تصور کنند که روی هر بلوک خطوطی مورب دیده میشود، در حالیکه در نیمی از موارد واقعاً چنین خطوطی وجود داشت.
پس از مشاهده هر بلوک، از شرکتکنندگان خواسته میشد میزان وضوح خطوطی را که دیدهاند، در مقیاسی از ۱ تا ۴ رتبهبندی و همچنین مشخص کنند که آیا فکر میکنند خطوط واقعی بودهاند یا خیالی.
پژوهشگران با تحلیل دادههای مغزی، دریافتند که ناحیهای به نام «شِکَنج دوکیشکل» زمانی فعالتر میشود که افراد خطوط را با وضوح بیشتری میدیدند، فارغ از اینکه آن خطوط واقعاً وجود داشتند یا صرفاً تصور میشدند.
دایکسترا میگوید: «ما از مطالعات پیشین میدانستیم که شکنج دوکیشکل هم در ادراک و هم در تخیل فعال میشود، اما اکنون نشان دادهایم که این ناحیه در واقع میزان وضوح تجربه دیداری را ردیابی میکند.»
نکته کلیدی اینجاست که وقتی فعالیت در شکنج دوکیشکل از آستانهای مشخص فراتر میرود، این موضوع جهش فعالیت در ناحیهای به نام «قشر جزیرهای قدامی» را در پی دارد که باعث میشود افراد چیزی را بهعنوان واقعی قضاوت کنند.
دایکسترا میگوید: «ناحیهای دیگر وجود دارد که با شکنج دوکیشکل ارتباط دارد، احتمالاً درحال دریافت و ارسال سیگنال است و تصمیمگیری دوگانهتری انجام میدهد: واقعی یا غیرواقعی.»
اگرچه بعید است که این نواحی مغزی تنها بخشهای دخیل در تشخیص واقعیت از خیال باشند، بررسی بیشتر مسیر عصبی کشفشده میتواند درک ما را از چگونگی درمان توهمات دیداری ناشی از بیماریهایی مانند «اسکیزوفرنی» و پارکینسون عمیقتر کند.
دایکسترا میگوید: «در افرادی که دچار توهمات دیداری میشوند، احتمالاً یا فعالیت در شکنج دوکیشکل هنگام تخیل بیش از حد شدید است یا اینکه قشر جزیرهای قدامی به درستی سیگنالها را پایش نمیکند.»
«آدام زِمَن» از دانشگاه اکستر بریتانیا میگوید: «فکر میکنم این پژوهش اطلاعات مفیدی درباره موارد بالینی ارائه میدهد. اما باید توجه داشت که بین تصمیمگیری مغز درمورد اینکه آیا یک نوسان کوچک در تجربه حسی شما ناشی از دنیای واقعی است و دیدن یک توهم کامل و شکلگرفته که برای مدتی نیز به آن باور دارید، تفاوت زیادی وجود دارد.»
برای پر کردن شکاف، تیم دایکسترا اکنون در حال بررسی این مسیر عصبی در بیماران مبتلا به پارکینسون است.
لطفا به این مطلب امتیاز دهید