فیلمی از واکنش جیوه با آلومینیوم | چرا به این واکنش عصای موسی می گویند؟

آلومینیوم در شرایط عادی فلزی نسبتاً مقاوم در برابر خوردگی است، چون سطحش به‌طور طبیعی با یک لایه‌ی نازک از اکسید آلومینیوم (Al₂O₃) پوشیده می‌شود. این لایه محافظ مانع از ادامه‌ی واکنش آلومینیوم با اکسیژن و آب می‌شود.

اما وقتی جیوه وارد ماجرا می‌شود:

1. جیوه این لایه محافظ را از بین می‌برد یا از زیر آن نفوذ می‌کند.

2. این باعث می‌شود سطح آلومینیوم بدون محافظ باقی بماند.

3. سپس آلومینیوم به‌سرعت با هوا (اکسیژن و رطوبت) واکنش می‌دهد.

4. این واکنش باعث ایجاد ساختارهای شاخه‌شاخه (دندریتی) از اکسیدها یا هیدروکسیدهای آلومینیوم می‌شود که از سطح فلز بیرون می‌زنند — شبیه گیاه یا ماری که رشد می‌کند.

5. این تخریب می‌تواند ادامه‌دار باشد و باعث ضعیف شدن شدید ساختار آلومینیومی شود.

چرا به این واکنش  عصای موسی می گویند؟

وقتی این واکنش اتفاق می‌افته، ساختارهای رشد‌یافته‌ی دندریتی شبیه مار یا شاخه‌هایی هستند که به‌طور ناگهانی و عجیب از فلز بیرون می‌زنند — مثل تبدیل عصا به مار در داستان حضرت موسی. برای همین، در برخی منابع آموزشی یا شوهای علمی به‌طور استعاری این واکنش را به «عصای موسی» تشبیه می‌کنند.