فیلسوفی که از خنده مرد(کریسیپوس)

می خواهید در مورد فیلسوفی که از خنده مرد بیشتر بدانید؟! در تاریخ فلسفه با چهره‌هایی مواجه می‌شویم که نه تنها زندگی‌شان، بلکه مرگشان نیز الهام‌بخش و در عین حال شگفت‌انگیز بوده است. یکی از این چهره‌ها، کریسیپوس (Chrysippus)، فیلسوف یونان باستان و از ستون‌های مکتب رواقی‌گری بود.

به گزارش خبرنامه، اما آنچه بیش از فلسفه‌اش توجه را جلب کرده، نحوه مرگ اوست: مرگی از شدت خنده!

کریسیپوس که بود؟

کریسیپوس در حدود سال 280 پیش از میلاد در سولی (شهرکی در آسیای صغیر) به دنیا آمد و بعدها به آتن مهاجرت کرد. او شاگرد کلئانتس و سومین رئیس مدرسه رواقی پس از زنون و کلئانتس بود. آثارش بالغ بر 700 کتاب بود که عمدتاً شامل منطق، فیزیک، اخلاق و الهیات می‌شد. هرچند بسیاری از آثار او از بین رفته، اما تأثیرش در توسعه فلسفه رواقی بسیار عمیق بوده است.

مرگ از خنده: روایت تاریخی

طبق روایت دیوژن لائرتیوس، مورخ زندگی فیلسوفان، کریسیپوس در حدود سن 73 سالگی، با دیدن صحنه‌ای خنده‌دار آن‌قدر خندید که جان سپرد.

ماجرا از این قرار بود:

کریسیپوس به الاغی شراب داده بود و وقتی دید حیوان مست شده و شروع به رفتارهای عجیب و غریب کرده، با خنده‌ای شدید به همراه جمله‌ای شوخی‌آمیز درباره الاغ، چنان از ته دل خندید که دچار ایست قلبی یا تنفسی شد و جان باخت.

برخی منابع نقل کرده‌اند جمله‌اش این بود:

«الاغ را شراب بدهید تا انگورها را هم بخورد!»

این جمله به طرز عجیبی باعث انفجار خنده خودش شد.

آیا این روایت واقعی است؟

گرچه مرگ از خنده پدیده‌ای نادر اما ممکن است (مثلاً در موارد اختلالات قلبی یا ایست تنفسی)، اما داستان مرگ کریسیپوس می‌تواند بیش از آنکه واقعی باشد، رنگ‌و‌بوی افسانه‌ای یا طنزآمیز داشته باشد. در دنیای باستان، چنین روایت‌هایی بیشتر برای نشان دادن طبع خاص یا جنبه‌های عجیب زندگی فلاسفه نقل می‌شده است.

با این حال، این داستان نمادی است از تضاد زیبای زندگی یک فیلسوف جدی، در برابر پایانی که بسیار غیرمنتظره، تراژیدی و انسانی است.

دیگر فیلسوفانی که خندیدند

خنده در فلسفه معمولاً جدی گرفته نمی‌شود. اما برخی فلاسفه مانند دمقراطوس نیز به «فیلسوف خندان» شهرت دارند، زیرا معتقد بودند زندگی را باید با خنده و شوخی دید، نه با غم و اندوه. با این حال، کریسیپوس را می‌توان تنها فیلسوفی دانست که خنده را تا سرحد مرگ تجربه کرد!

کلام پایانی

مرگ کریسیپوس از خنده، فیلسوفی که از خنده مرد، اگرچه ممکن است در هاله‌ای از افسانه باشد، اما پیامی عمیق در خود دارد: حتی جدی‌ترین متفکران نیز می‌توانند در برابر شوخی‌های ساده زندگی تسلیم شوند. شاید همین است که زندگی را زیباتر می‌کند — جایی بین منطق خشک و خنده‌های ناگهانی.