ترکیه نیز مانند ایران روی کمربندی جهانی زلزله قرار دارد. نقشه گسل های ترکیه نشان می دهد که گسل آناتولی شمالی، تقریباً سراسر خط شمالی ترکیه را در نوردیده، نهایتاً به استانبول می رسد تا زلزله این کلانشهر را به یک نگرانی دائمی تبدیل کند.
به گزارش عصر ترکیه، بررسی هایی که طی سالیان اخیر توسط دانشمندان زلزله شناس انجام شده نشان می دهد دریای مرمره به دلیل واقع شدن روی این گسل، بستری بالقوه برای زلزله است.
از آنجا که این دریا در جنوب استانبول قرار دارد، سواحل جنوبی این شهر، در معرض خطر بالاتر زمین لرزه هستند. طبق نقشه های موجود، تمام بخش آسیایی استانبول به علاوه نیمه جنوبی بخش اروپایی در معرض خطر بالای زلزله هستند و نیمه شمالی بخش اروپایی، وضعیت با ثبات تری دارد.
آخرین زمین لرزه جدی که روی گسل آناتولی شمالی و نزدیک استانبول (حدود 100 کیلومتری میدان تکسیم) رخ داد، زمین‌لرزه 17 اوت 1999 ایزمیت با قدرت 7.6 ریشتر بود که ساعت 3 بامداد رخ داد، 45 ثانیه طول کشید و بیش از 14 هزار نفر را کشت.
نکته نگران کننده تر این است که فعالیت های گسل آناتولی شمالی، “غرب رونده” است یعنی در طول زمان، به سمت غرب – یعنی استانبول – می رود.
در 80 سال اخیر این گسل فعال تر شده است و از سال 1939 که زمین لرزه ای به قدرت 7.2 ریشتری ارزنجان (در نیمه شرقی ترکیه) را لرزاند، 5 زلزله بزرگ روی این گسل رخ داده که هر بار به غرب نزدیک تر شده اند تا زلزله ازمیت که در 100 کیلومتری مرکز استانبول رخ داد.
اگر این روند ادامه یابد، زلزله بعدی می تواند در خود استانبول باشد که یک فاجعه تمام عیار خواهد بود و تخمین زده می شود 250 هزار خانه در زلزله ای به قدرت 7.5 ریشتر در استانبول تخریب شود و تعداد قربانیان بر اساس ساعت وقوع متفاوت خواهد بود چرا که زلزله هایی که شب ها به وقع می پیوندند، تلفات بیشتری از زمین لرزه های روز می گیرند.
بی دلیل نیست که استانبول در کنار تهران، توکیو، مکزیکوسیتی، قاهره، جاکارتا و کراچی در فهرست «کلانشهرهای خطرناک به لحاظ زلزله» قرار دارد.
موضوع نگران کننده بعدی این است که برخی پژوهش های تاریخی نشان می دهند هر 250 سال یک بار در استانبول زلزله مهیب رخ داده است و اینک، 250 سال از زلزله 6.4 ریشتری قبلی استانبول می گذرد.
قبل تر نیز در سال 1509 میلادی، استانبول شاهد زلزله ای بزرگ بود که در تاریخ از آن به عنوان ” قیامت کوچک” یاد می شود.
اگر این روند 250 ساله ادامه داشته باشد، ما در حوالی سال زلزله استانبول زندگی می کنیم.
این نکات، البته به معنی قطعی یا فوری بودن زلزله در استانبول نیست و ممکن است تا دهها یا حتی صدها سال دیگر این شهر شاهد زلزله جدی نباشد و از سوی دیگر امکان دارد همین فردا فاجعه از راه برسد.
ناگفته نماند که از سال 2002 به این سو، مقاوم سازی استانبول در مقابل زلزله در دستور کار دولت های ترکیه بود و تا کنون حدود یک میلیارد دلار در این راه هزینه شده است ولی هنوز تا رسیدن به نقطه امن، راه زیادی باقی است، به ویژه آن که ساختمان های قدیمی پرشماری به ویژه در مرکز استانبول و نقاط قدیمی شهر وجود دارد.
مهم این است که با جانمایی هوشمندانه تر محل کار و زندگی (تا حد امکان) و نیز آماده بودن در برابر زلزله، خطرات حین و بعد از وقوع آن را تا حتی المقدور کاهش دهیم.
