رونمایی از گنجینه دیده‌نشده فرعون
گنجینه‌های دیده‌نشده توت‌عنخ‌آمون برای نخستین بار در موزه بزرگ مصر به نمایش درمی‌آیند.
گنجینه‌های دیده‌نشده توت‌عنخ‌آمون برای نخستین بار در موزه بزرگ مصر به نمایش درمی‌آیند.
به گزارش ایسنا، پس از سال‌ها انتظار، سرانجام افتتاح رسمی «موزه بزرگ مصر» (GEM)، که در ابتدا قرار بود در ماه جولای انجام شود، به‌زودی اتفاق می‌افتد. این مجموعه بزرگ که به ارزش یک میلیارد دلار و در فضایی به وسعت ۱۲۰ هکتار در حومه قاهره ساخته شده است، این وعده را به بازدیدکنندگان داده است که آن‌ها را در سفری حماسی به سوی ۵ هزار سال تاریخ باستانی مصر ببرد و با بیش از ۵۰ هزار اثر تاریخی و مجموعه‌ای از تجربه‌های دیجیتالی نوین آشنا کند. این موزه، بزرگ‌ترین موزه باستان‌شناسی در جهان و بزرگ‌ترین موزه‌ای است که تاکنون به یک تمدن اختصاص یافته است.
«موزه بزرگ مصر» در اکتبر ۲۰۲۴ به‌طور آزمایشی افتتاح شد و ۱۲ گالری آن به روی عموم گشوده شد. اما آثار شاخص و ستاره‌های اصلی آن، از جمله قایق باشکوه و دست‌نخورده «خوفو» و هزاران گنجینه از مقبره فرعون «توت‌عنخ‌آمون» تا پیش از مراسم افتتاح رسمی در اول نوامبر، به‌طور کامل از دید عموم پنهان مانده بودند.
در کنار این آثار شاخص که گالری‌های موسوم به «توت‌عنخ‌آمون» را پر می‌کنند، مجموعه‌ای از شگفتی‌های باستانی که هرگز دیده نشده‌اند نیز برای نخستین‌بار رونمایی می‌شوند. این یافته‌های ارزشمند باستان‌شناسی، اکنون برای نخستین‌بار در برابر چشمان عموم مردم قرار می‌گیرند.
گنجینه‌های پنهان توت‌عنخ‌آمون
بی‌تردید گالری‌های «توت‌عنخ‌آمون» گل سرسبد «موزه بزرگ مصر» به شمار می‌آیند و آخرین بخشی هستند که برای بازدید عمومی گشوده می‌شوند. در این بخش برای نخستین بار تمامی ۵۳۹۸ شیء که توسط «هاوارد کارتر» ـ باستان‌شناس انگلیسی ـ در مقبره این پادشاه جوان کشف شدند، گردهم آورده شده‌اند.
در میان این آثار، برخی از شناخته‌شده‌ترین اشیای زندگی پس از مرگ فرعون دیده می‌شود، که آثاری هستند که پیش‌تر در موزه قدیمی مصر در قاهره به نمایش درآمده بودند و از جمله آن‌ها به نقاب مرگ، تابوت زرین و صندلی تشریفاتی مزین به جواهرات این فرعون می‌توان اشاره کرد.
اما بازدیدکنندگان می‌توانند انتظار دیدن آثار کمتر شناخته‌شده‌ای از مقبره فرعون را داشته باشند که بینش جدیدی از زندگی او را ارائه می‌دهند. در مستند «گنجینه‌های توت – اسرار پنهان» که از شبکه نشنال جئوگرافیک پخش شد، «کریس ناتن» (Chris Naunton)، مصرشناس یادآور شد که در مقبره «توت» (فرعون توت‌عنخ‌آمون)، ۶ ارابه، هفت چوب پرتاب، چهار خنجر، ده‌ها کمان، صدها تیر، هشت سپر و مجموعه‌ای پیشرفته از زره کشف شده است. او گفت : «این مجموعه در واقع یک زرادخانه کامل است» و این یافته تصویر «توت» را از یک «پادشاه نوجوان لطیف» به جنگجویی شجاع که سپاهش را در میدان نبرد رهبری می‌کرد، تغییر می‌دهد.
«کارتر» ـ باستان‌شناس ـ در زیر ۶ ارابه‌ای که در پیش‌اتاق مقبره کشف شده بود، حدود ۱,۵۰۰ قطعه طلا پیدا کرد که یک قرن در صندوق‌ها نگهداری می‌شدند. در سال‌های اخیر پژوهشگران این قطعات کنار هم گذاشتند و حدود ۷۰ لوح تزئینی را بازسازی کرده‌اند که زمانی افسارهای چرمی ارابه‌ها را تزئین می‌کردند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در این تزئینات موتیف‌هایی از گیاهان سوریه‌ای و طرح‌های مارپیچی اژه‌ای دیده می‌شود.
«سلیما اکرام» (Salima Ikram)، مصرشناس درباره این آثار گفت: «در اینجا ترکیبی از امپراتوری‌ها و سنت‌های هنری بزرگ را شاهدیم.»
این مصرشناس معتقد است که این جزئیات برای نمایش چهره‌ای جهانی از فرعون طراحی شده‌اند؛ پادشاهی که می‌توانست بر سرزمین‌ها و مردمان گوناگون فرمان براند.
در «موزه بزرگ مصر»، بالاخره توجه درخوری به خنجری آسمانی خواهد شد که اگرچه پیش‌تر در موزه قدیمی قاهره به نمایش درآمده بود، اما کمتر مورد توجه قرار گرفته بود. این خنجر در مقبره جایگاه ویژه‌ای داشت و هزاران سال روی شکم فرعون «توت» قرار گرفته بود. دسته آن با طلا و سنگ‌های قیمتی تزئین شده، اما ارزش واقعی‌اش در تیغه آهنی آن است. فلز آهن در مصر باستان بسیار نادر بود و بررسی‌های جدید نشان داده که این تیغه دارای مقادیر بالایی از نیکل و کبالت است که نشان می‌دهد از شهاب‌سنگ ساخته شده است.
مستند نشنال جئوگرافیک نظریه‌ای تازه مطرح می‌کند: اینکه ممکن است «توت» نه بر اثر مالاریا، بلکه در جنگی دوردست کشته شده باشد. مومیایی موقت او پیش از بازگرداندنش به اقصر می‌تواند توضیح دهد چرا به نظر می‌رسد که بدنش دو بار مومیایی شده است.
باستان‌شناسی زیرآب
در مصر، همواره کشفیات جدیدی در میان مقبره‌ها و معابد حاصل می‌شود، اما در سال‌های اخیر باستان‌شناسان دریایی نیز پیشرفت‌های چشمگیری در کاوش شهرهای غرق‌شده «کانپوس» (Canopus ) و «تونیس ـ هراکلیون» (Thonis-Heracleion) داشته‌اند. این دو کلان‌شهر گمشده در نزدیکی بندر شمالی اسکندریه، به‌ترتیب در دهه ۱۹۹۰ و سال ۲۰۰۰ به لطف اکتشافات پیشگامانه «فرانک گودیو» (Franck Goddio) شناسایی شدند.
از میان آثار کشف‌شده توسط «گودیو» و گروه کاوش او در «مؤسسه اروپایی باستان‌شناسی زیرآب» (IEASM)، ۱۳۲ اثر برای نمایش در موزه بزرگ مصر انتخاب شده است. «گودیو» در توضیح این اقدام گفت: «یکی از اهداف ما این است که نتایج پژوهش‌های‌مان را در دسترس عموم قرار دهیم و چه جایی می‌تواند از این موزه شگفت‌انگیز برای ارائه آن‌ها بهتر باشد؟
در میان این مجموعه، دو مجسمه عظیم از یک شاه و ملکه دودمان بطلمیوسی قابل‌توجه‌ترین این آثار به شمار می‌آیند. هر یک حدود پنج متر ارتفاع دارند و در قطعاتی جداگانه از شهر غرق‌شده «تونیس ـ هراکلیون» بازیابی و سپس با دقت مرمت شده‌اند تا یکی از سالم‌ترین بازنمایی‌های فراعنه‌ای از پادشاهان بطلمیوسی را به نمایش بگذارند. این مجسمه‌ها نگاهی جدید به سبک‌های هنری دوران یونانی ـ مقدونی در مصر ارائه می‌دهند.
این آثار پس از بازسازی، در قالب نمایشگاه سیار «گنجینه‌ها/ شهرهای غرق‌شده مصر» در اروپا، آمریکا و ژاپن به نمایش درآمدند و اکنون در تالار بزرگ «موزه بزرگ مصر»، خانه دائمی خود را پیدا کرده‌اند.
کشفیات جدید در گورستان سقاره
گنجینه‌های مصر باستان به‌راستی بی‌انتها هستند؛ چراکه هر چند ماه یک‌بار کشف‌های مهم جدیدی اعلام می‌شود. حفاری‌های اخیر در گورستان باستانی «سقاره» در سال‌های گذشته مجموعه‌ای چشمگیر از آثار را آشکار کرده است که از جمله آن‌ها به انبوهی از ۲۵۰ مومیایی در تابوت‌های چوبی و ۱۵۰ مجسمه برنزی که خبر آن در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، می‌توان اشاره کرد.
«زاهی حواس»، مصرشناس مشهور در گفت‌وگو با «لایو ساینس» درباره این کشفیات گفته بود: «تابوت‌ها چهره‌هایی منحصربه‌فرد دارند، هرکدام متفاوت از دیگری و متمایز میان مردان و زنان و با صحنه‌هایی از کتاب مردگان تزئین شده‌اند.»
وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر بلافاصله اعلام کرد که این یافته‌های ارزشمند برای «موزه بزرگ مصر» در نظر گرفته شده‌اند که اکنون مقصد اصلی نگهداری و نمایش برجسته‌ترین آثار فرهنگی و تاریخی کشور به شمار می‌آید.
